Maar 2,5 procent van het water is zoet. Hoe zijn we daar zuinig op?

Maar 2,5 procent van het water is zoet. Hoe zijn we daar zuinig op? Hoe zijn we zuinig met, en op ons water? Wetenschappers geven gebruikelijke én onverwachte tips. redacteur natuur en landschap Verken het onderwaterleven van een sloot of plas in de buurt.

Stem op een partij die waterkwaliteit en waterbeheer belangrijk vindt en laat van je horen op inspraakbijeenkomsten van gemeente, provincie of waterschap. Draag je kleding wat langer en koop als dat toch moet tweedehands of kleren van biologische katoen of wol in plaats van synthetische stoffen die microplastics loslaten. Het zijn andere tips dan ‘laat de kraan niet lopen tijdens het tandenpoetsen’, maar ze dragen evengoed bij aan een zorgvuldiger watergebruik, vinden de samenstellers van het boekje Gezond water .



Als je leest wat er allemaal bij komt kijken om water schoon uit de kraan te laten stromen, snap je beter waarom dat nodig is. Niet vanzelfsprekend is de begrijpelijke ondertitel. Voor de hand liggende tips om water te besparen kunnen niet vaak genoeg worden herhaald, hebben de samenstellers gedacht.

Omdat ze zinvol zijn. Ze helpen de verspilling van water tegen te gaan. Neem kraanwater mee in een herbruikbare fles in plaats van een plastic flesje mineraalwater uit de supermarkt.

Douche niet te lang en gebruik een waterbesparende douchekop en wc-knop. Spoel geen vet, verfresten, tampons, condooms, wc-doekjes en medicijnen door het toilet. Maar ook: lees bij de aankoop van wasmiddelen, shampoo, wc-verfrissers de kleine lettertjes op de verpakking of kijk op waarzitwatin.

nl of er giftige stoffen in zijn verwerkt. Sproei de planten in de tuin, als dat al nodig is, niet in de volle zon, zodat minder water verdampt. Sluit de regenpijp aan op een regenton in plaats van op het riool.

Vervang tegels door planten, zodat de bodem overtollig water kan opnemen. Koop bloemen en planten die zonder bestrijdingsmiddelen zijn geteeld. Leuk ook voor Trouw -lezers is het advies te luisteren naar de podcast Rivierverhalen , van journalist Wim Eikelboom die nu en dan ook voor deze krant schrijft.

In het boekje van net honderd pagina’s, vorige maand uitgebracht door de stichting Biowetenschappen en Maatschappij, beschrijven wetenschappers in heldere taal de actuele kennis over zoet water − het water dat we drinken, maar ook het water dat van groot belang is voor dieren en planten, voor de natuur en de ecologische systemen. Zonder water is er geen leven. En water is ook onmisbaar in de economie en in de landbouw.

“We wilden het proces beschrijven: wat betekent dat nou, gezond water?”, legt hoofdauteur Susanne Wuijts, onderzoeker waterkwaliteit bij het RIVM, uit. Het boekje geeft achtergrondinformatie aangevuld met korte interviews met mensen als Li An Phoa, die ijvert voor drinkbare (dus schone) rivieren, en Johan Vollenbroek, die met zijn milieuorganisatie MOB de overheden aan hun eigen milieudoelstellingen houdt. Van de totale hoeveel water op aarde is maar 2,5 procent zoet.

Dat is altijd zo geweest, maar die zoetwatervoorraad staat stevig onder druk, schrijft de Utrechtse hoogleraar hydrologie Marc Bierkens in het eerste hoofdstuk, dat gaat over waterschaarste. De behoefte aan water is groter doordat de wereldbevolking groeit, en ook door onze bedrijvigheid. Samen met klimaatverandering verstoort ons groeiende watergebruik de waterkringloop.

“Door natte of juist heel droge periodes ontwikkelt de waterkwaliteit zich anders”, zegt Wuijts. “Staat er geen water in een beek, dan gaan vissen dood. Maar ook is de invloed van lozing van afvalstoffen bij droogte veel groter, omdat er dan minder verdunning is in het water.

Dat is van belang in het waterbeheer en dringt nu ook bij industrieën door.” Het boek heeft een positieve ondertoon, benadrukt Wuijts. Maar de wetenschappers kunnen niet om hardnekkige vervuiling heen.

Dat lijkt tegenstrijdig. Door een lozingsverbod op zwaar giftige stoffen, het terugdringen van fosfaten en nitraat uit de landbouw en de zuivering van rioolwater is er in de afgelopen vijftig jaar veel verbeterd. We kunnen in Nederland weer zwemmen in de rivieren.

Maar pfas en microplastics vormen een toenemende en veel minder zichtbare vervuiling. Daar komt bij dat de afname van nitraat in het water zo’n twaalf jaar geleden is gestopt, onder andere door een groei van de veestapel nadat het melkquotum werd afgeschaft, zegt Wuijts. “Er wordt nog te veel mest op het land gebracht, en dit spoelt uit in het water.

Hierdoor kan niet overal aan de waterkwaliteitsdoelen worden voldaan.” Bij het huis-, tuin- en keukengebruik van water is daar niets van te merken, omdat de drinkwatervoorziening in Nederland heel goed is. “Dat is de keerzijde van het eigen succes”, zegt Wuijts.

“Water is niet duur en er is altijd voldoende, dus de beschikbaarheid van gezond water is niet urgent. We zijn ons weinig bewust van het belang van schoon water en wat daarvoor nodig is.” Vandaar ook de tips aan het slot: wat kun je er zelf aan doen? “Er is niet één partij die de problemen kan oplossen.

Er zijn veel overheden en allerlei sectoren bij betrokken. En je hebt zelf ook een rol door de keuzes die je maakt voor producten die je koopt of de partij waar je op stemt.” Susanne Wuijts, Roy Erkens, Ellen van Donk e.

a. Gezond water, niet vanzelfsprekend Biowetenschappen en Maatschappij; € 15 Apeldoorn zit nog tot volgende week met vervuild drinkwater. De besmetting met de poepbacterie e-coli legt de kwetsbaarheid bloot van water uit de kraan.

Is dat altijd schoon en altijd beschikbaar? De tien waterbedrijven uiten hun zorgen. Hoe wijs je muizen en zilvervisjes diervriendelijk de deur? Droog blijven in een plensbui kan ook zonder pfas op je jas Zijn airfryers echt zo energiezuinig?.