Maandag gaan de scholen weer open, staat er voor elke klas een leraar?

DEN HAAG - De vakantie zit er bijna weer op en maandag gaan de basisscholen weer open. Een spannende dag voor veel leerlingen, maar ook voor de besturen van de scholen. Want door het lerarentekort is het een uitdaging om ervoor te zorgen dat er voor elke klas een leraar staat.

Bij basisschool De Fontein in Den Haag is dat in ieder geval gelukt. 'Gelukkig hebben we het weten te regelen, maar als er iemand ziek wordt kan het nijpend worden.' In de klaslokalen van basisschool De Fontein aan de Laan van Wateringsveld in Den Haag worden de laatste zaken geregeld om maandag de leerlingen goed te kunnen ontvangen.



De tafeltjes staan weer op hun plek en er bovenop liggen groene etuis te wachten op hun nieuwe, kleine eigenaren. Manon Toxopeus kan niet wachten tot maandag. Ze is een zij-instromer en sinds twee jaar verbonden aan de school.

Eerst als ondersteuner en sinds anderhalf jaar staat ze zelf voor groep 4. 'Ik kom uit de zakelijke dienstverlening', vertelt ze. 'Voor mij was dit een mooie kans op het juiste moment om iets heel anders te gaan doen.

' Ze is erg te spreken over de begeleiding die ze krijgt op De Fontein. 'Ik word niet in één keer in mijn eentje in het diepe gegooid, ik word echt gekoppeld aan iemand', vertelt ze. Ze staat nog steeds af en toe samen met een ervaren docent voor de klas.

'Ik heb de ruimte dat ik echt leerkracht mag zijn en ook nog mag leren.' Niet alleen zij-instromers zorgen ervoor dat volgende week op De Fontein voor alle klassen, vijf dagen per week, leraren staan. 'Wij hebben twee mensen bij ons die al een aantal jaar met pensioen zijn en nog steeds op school van betekenis zijn', zegt mede-directeur Josette Scholtens.

'Voor hen is dat heel fijn, want ze zijn er daar echt blij mee en wij natuurlijk ook.' De gepensioneerde leraren brengen volgens Scholtens een schat aan ervaring met zich mee. 'Met die extra handen is het voor de andere mensen hier alleen maar prettiger werken.

Een win-winsituatie.' De oudgedienden staan niet meer vijf dagen per week voor een groep. 'We zetten ze vooral in voor de kleinere klussen en dat is juist wat het voor hen ook echt leuk maakt', legt Scholtens uit.

'Het werken met kleine groepen, een uur even vervangen, of een hele ochtend als iemand ineens naar het ziekenhuis moet of iets dergelijks. Op die manier zetten we ze in en dat werkt fantastisch.' Ook Ewald van Vliet is er blij mee.

Hij is voorzitter van het bestuur van Lucas Onderwijs, waar De Fontein onder valt. 'Het lerarentekort is natuurlijk ook in Den Haag en omgeving een uitdaging. Gelukkig hebben we met alle schoolbesturen goede afspraken gemaakt over de aanpak ervan.

' Die aanpak zorgt voor de inzet van zij-instromers, leraren in opleiding, gepensioneerde leraren, onderwijsassistenten en lerarenondersteuners. 'Daarmee kunnen maandag gelukkig alle scholen van de Stichting Lucas Onderwijs vijf dagen per week open', zegt Van Vliet. Het liefst heeft Van Vliet alleen maar bevoegde leraren voor de klas.

'Maar de werkelijkheid is dat dat er met deze arbeidsmarkt niet meer inzit. Dat betekent dat we mensen die wel talenten en ambitie hebben om te werken met kinderen, zo goed mogelijk begeleiden om ze te kunnen inzetten. Daarbij werken we bijvoorbeeld met coaches of ervaren leraren, om er uiteindelijk voor te zorgen dat de lessen zo goed mogelijk doorgang kunnen vinden.

' Voor nu is dat dus gelukt, maar het blijft spannend, zegt Van Vliet. 'Als een leraar ziek wordt, hadden we vroeger inval-pools waarbinnen honderden leraren beschikbaar waren. Nu zijn die pools bijna leeg.

Dat betekent dat het nijpend kan worden als een leraar ziek wordt.' Wat helpt in de aanpak van de problemen die kunnen ontstaan, is de samenwerking in de regio tussen schoolbesturen en opleidingen. Van Vliet: 'Daarmee willen we ervoor zorgen dat zoveel mogelijk studenten hun opleiding afmaken en dat diploma halen, waardoor de kwaliteit van het onderwijs zo goed mogelijk kan worden gewaarborgd.

' Nu stoppen studenten nog wel eens met de lerarenopleiding door de strenge toelatingstoetsen voor bijvoorbeeld rekenen, taal en wiskunde. 'Dat moeten de studenten op een bepaald niveau beheersen en is voor sommigen toch echt een struikelblok. Met extra trainingen en extra tijd zorgen we ervoor dat ze dat hoge niveau halen en dat zo meer bevoegde leraren beschikbaar komen.

' Om de tekorten een hoofd te bieden wil politieke partij Hart voor Den Haag dat de gemeente grootschalig gaat inzetten op het werven van gepensioneerde docenten. 'Als we ervaren gepensioneerden kunnen verleiden om een aantal dagen in de week op Haagse scholen te komen werken, dan zou dat zeker helpen', stelt fractievoorzitter Richard de Mos, zelf ook ooit leerkracht. Om het voor de gepensioneerden aanlokkelijk te maken om weer voor de klas te gaan staan, stelt de Mos voor om hen 'alleen de lusten, en niet de lasten' te laten dragen.

'Vergaderingen en administratie moet je ze niet laten doen. Daardoor is het vol te houden als je bent gepensioneerd.' Dat vindt ook Bert Wienk (60).

Hij was de afgelopen vijftien jaar leerkracht Duits en Geschiedenis op verschillende scholen in Den Haag, Leiden en Rotterdam. Ook hij ziet voordelen in het inzetten van gepensioneerde docenten. 'Leerlingen vinden het prettig als er iemand staat met een beetje gezag, met een beetje levenservaring.

Die hen een beetje kan vertellen wat ze te wachten staat.' Net als De Mos is Wienk van mening dat een terugkeer naar het onderwijs voor pensionado's aantrekkelijk moet zijn. 'Omdat ze al met pensioen zijn, hoeven ze ook geen pensioenpremie te betalen.

Laat ze dat geld lekker in hun zak steken. Je moet er natuurlijk wel iets voor over hebben.' Zo valt er volgens Wienk nog wel meer te doen om leraren aan te trekken en vooral: om ze vast te houden.

'Laat bijvoorbeeld ook hen minder uren per week vergaderen.' 'Voor jonge docenten zou moeten gelden dat schoolleidingen altijd onvoorwaardelijk achter de nieuwe lichting docenten staan. Het is vaak juist dat gevoel wat bij nieuwe docenten ontbreekt.

Fouten maken we allemaal, ook docenten. Een leerling die afhaakt is snel te vervangen, dat geldt niet voor de mensen die lesgeven.' Volgens Wienk is het als nieuwe docent makkelijker om binnen te komen dan om het vol te houden.

'Als beginnend docent krijg je heel veel onder ogen. Leerlingen die elkaar of docenten uitschelden, moeilijke thuissituaties. Er speelt veel meer in de scholen dan je denkt', benadrukt hij.

'Meestal is het harstikke leuk werk, er zitten meer voordelen aan dan nadelen. Maar je moet ook kijken naar wat scholen doen voor hun personeel.'.