Luide kinderfilms vol bekende Nederlanders domineren de zomer

Comedian Jandino Asporaat die gillend van een waterglijbaan glijdt is het typerende beeld voor de Nederlandse filmzomer. Het is een zintuigenbombardement: luide, kleurrijke kinderfilms met veel bekendheden, waarin elke emotie rechtstreeks uit het reptielenbrein komt. Dit type Nederlandse publieksfilms is bijna het enige dat in juli en augustus uitkomt.

Het is een nieuwe manier om de van oudsher luwe filmzomer winstgevend te maken. In de Amerikaanse filmindustrie behoort de zomer toe aan de blockbusters. Dat begon in 1975 met Spielbergs Jaws , een vergulde -B-film die het Amerikaanse zomergevoel omzette in angst.



Het betekende haaientrauma’s voor generaties én een megahit; aangepast voor inflatie is de film nu nog een van de tien winstgevendste films ooit. De ‘zomerblockbuster’ was geboren. Sindsdien plannen de grootste filmstudio’s hun grootste publiekstrekkers in de maanden tussen mei en september.

In Nederland (en de meeste kleinere filmindustrieën) werkt het al decennia anders. De grote films komen vaak in oktober, november en december. In de zomer is het stil.

Distributeurs gaan concurrentie met Hollywood, strandweer én grote sporttoernooien liever uit de weg. Critici zien de zomer soms als vuilstort gebruikt worden: films die niet gelukt zijn, maar vanwege subsidieverplichtingen of andere deals wél de bioscoop in moeten, worden in juli of augustus gepland, in de hoop dat ze nog iets van hun productiebudget terugverdienen. Anderen noemen het liever een proefterrein: een stresstest voor films, filmmakers en franchises met een onduidelijke winstprojectie.

Maar de afgelopen paar jaar lijkt er toch een verdienmodel voor de Nederlandse filmzomer te ontstaan: kleurrijke, televisie-achtige kinderfilms vol influencers en bekende mensen. Dit soort films is geenszins nieuw. Al voor de pandemie waren ‘influencerfilms’ een trend.

Kindervlogger MeisjeDjamilla (1,68 miljoen volgers, 32 jaar oud) maakte tot nu toe al zeven films. In 2018 maakte sketchkomiek Dylan Haegens (2 miljoen volgers, 31 jaar oud) een film, onmisbaar betiteld De film van Dylan Haegens . De voordelen zijn duidelijk: ze kosten weinig en bieden prettige crosspromotie voor de betrokken influencers – vloggers prijzen de film aan op hun kanalen en vice versa.

Maar dit soort films domineerde de zomer niet eerder zoals ze het in de laatste jaren doen. Eerst was het er slechts eentje per zomer, maar in 2022 waren het er plots drie – net als dit jaar. Dat succes wordt gedragen door vlogfamilie Bellinga, die al drie succesvolle films in drie jaar maakte.

Sinds 2016 vlogt de familie dagelijks over hun leven. Luizenpluizen, wijnproeven, muzikale loftuitingen over de zomer..

. zelfs de uitvaart van grootmoeder Bellinga werd vastgelegd voor 700.000 volgers.

De eerste film was ook een succes. Deel twee, Vakantie op Stelten , was met een recette van meer dan twee miljoen zelfs een van de grotere publiekstrekkers van vorige zomer. Deel drie, Pretpark op stelten, draait nu in de bioscoop.

Samen met Superkrachten voor je hoofd (geregisseerd door en met Dylan Haegens) en vanaf volgende week musicalfilm Het Feest van Tante Rita 2 – de chocobom (niet door influencers gemaakt maar wel met veel vloggers en BN’ers). Afgezien van romkom Expeditie Cupido zijn dit de enige Nederlandse publieksfilms deze zomer. Wat verbindt deze films? Zoals veel kindervermaak spelen ze in op de driften van het oerbrein.

De kleuren zijn fel, de emoties explosief, de actie snel, simpel, en veel. Daarnaast is het kids on top : volwassenen zijn stress-kippen en domkoppen, kinderen weten het altijd beter. En zitten er heel veel bekende Nederlanders in.

De Bellinga’s bevat Johnnie Kraaijkamp jr., Steven Kazan, Patrick Stoof en de twee minuten van de godfather van de luide Nederlandse humor: Jandino Asporaat. In Het Feest van Tante Rita zitten Joanne Telesford, Edsilia Rombley en Rob Kemps, die de energie van duizend carnavals kanaliseert voor zijn rol als chocolatier Ko Bonoca.

Superkrachten voor je hoofd : Dylan Haegens, Elise Schaap, Jeroen Spitzenberger, Oscar Aerts. Dat is nog los van de vloggers en influencers die slechts door een klein deel van de kijkers herkend wordt. En natuurlijk is er cross-promotie.

Tante Rita met de liedjes van Minidisco. Superkrachten is van vlogger Dylan Haegens en er was eerder een gelijknamig boek. En De Bellinga’s met de vlogs van de Bellinga’s.

Daarnaast worden de films gekenmerkt door gemakzucht. Alle films plukken het laagst hangende fruit van de humor: een dikzak die zich in het zweet werkt, of snot. Bij de Bellinga’s, verreweg de minst geslaagde film van de drie, zijn er ook montageproblemen: soms schijnt de zon, soms is het grauw, in dezelfde sequentie.

En alle films bevatten een zeer losse verhaalstructuur, alsof meerdere afleveringen van een tv-serie door elkaar gehusseld zijn. In De Bellinga’s: Pretpark op Stelten is de familie in pretpark Slagharen. Buuf Bets (Hetty Heijting) traint vader Bellinga voor de Zomerspelen in het park, om „coolste papa van het jaar te worden”.

Kinderen Luan en Lucilla Bellinga moeten de parkshow verzorgen. De dieven uit de vorige films zijn terug. En er moet op een hond gepast worden.

Het feest van tante Rita 2 – de chocobom weeft die verhaallijnen iets charmanter. Het draait om de familie Dubbel, chocolatiers. Jan (Pim Muda) wil de chocoladewedstrijd van Ko Bonoca winnen, maar hij wordt gesaboteerd: zijn keuken ontploft.

Moeder Chanelle (Edsilia Rombley) zorgt dat hij de keuken in een vakantiepark kan gebruiken, mits de hele familie meewerkt. Aan dochter Lulu (de charmante Esther Mbire) om alles in goede banen te leiden. Er moet een show gegeven worden, een saboteur gevonden, een chocoladewedstrijd gewonnen, een vriendschap begonnen.

De beste film van de drie is Superkrachten voor je hoofd . Regisseur Dylan Haegens kent zijn publiek, na bijna negenhonderd sketchvideo’s op YouTube. Mankepoot Lev spendeert zijn dagen met online videogames en fantasieën over ‘het populaire meisje’.

Zijn voorbeeld is superheld Healix, die écht mensen kan helen. Misschien kan hij Lev en zijn favoriete oma ook wel genezen? Dan moet hij wel eerst onder het veiligheidsregime van zijn tirannieke ouders uit komen. Er is echt moeite in de film gestopt.

Dat merk je. Ook hier zijn de volwassenen platte huilers en schreeuwers. Maar Lev is wel een gelaagd personage en maakt een ontwikkeling door.

Hij leert: de échte superkracht is eerlijk zijn over je gevoelens. Kinderen kunnen meer aan dan luid geschreeuw. Dat bewijst een film als Inside Out 2 (nu in de bioscoop), en in mindere mate: Superkrachten voor je hoofd .

Het is natuurlijk niet erg of verrassend dat kinderfilms niet goed zijn – en kinderen hoeven ook niet altijd een levensles in een film te leren. Films als De Bellinga’s en Tante Rita zijn voor kinderen wat realityprogramma’s over sekseilanden voor volwassenen zijn: prima voor tussendoor. Toch is het jammer dat dit bijna het enige type zomerfilm is dat Nederland produceert dit jaar.

Vanwege de stakingen is de aanwas uit Hollywood kleiner dan ooit. Was dit niet het moment geweest voor Nederland om écht te concurreren?.