Kunstenaar Liza Wolters (32) fotografeert haar 92-jarige buurvrouw en vriendin: ‘We kunnen elkaar gewoon altijd hebben’

Elke dag als Liza Wolters de trap afdaalt van haar appartement op de eerste verdieping en naar buiten gaat, loopt ze even langs het raam van onderbuurvrouw Jopie Jansen. Jopie is 92, woont alleen, en meestal zit ze in de woonkamer op haar zwarte leren bank. Kopje koffie erbij, kruiswoordpuzzel.

Liza zwaait dan altijd even, en Jopie zwaait terug. Toen Liza het idee opvatte om met regelmaat foto’s te maken van die momenten, was Jopie daar wel even verbaasd over. Wat is daar nou bijzonder aan, een oude vrouw die op de bank zit? Elke foto is zo’n beetje hetzelfde toch.



Er was vast wel een spannender onderwerp te verzinnen. Liza Wolters (Landgraaf, 32) volgde de opleiding beeldende kunst aan de St. Joost School of Art & Design in Breda en woont sinds tien jaar in het appartement in de Tarwewijk op Rotterdam-Zuid, vertelt ze.

„Jopie woont al haar hele leven in deze buurt. Ze werd enkele straten verderop geboren en woont al dertig jaar in dit huis. Toen ik hier kwam, hadden we gelijk fijn contact.

In eerste instantie het sociaal wenselijke: ‘Hallo, hoe is het met u?’ en ‘Kan ik iets voor u doen?’ Maar al snel werd u je en merkte ik: goh, wat een aardig, fijn mens is het. Nu is ze mijn oudste vriendin. Ze is gewoon fantastisch.

Mijn vrienden, mijn moeder: allemaal zijn ze gek op haar.” Jopie trouwde op haar 21ste met Marius, die twintig jaar geleden overleed. Ze stonden hun hele werkzame leven samen op de markt met hun bloemenkraam, haar man zes dagen in de week, Jopie drie.

Om 5 uur ’s ochtends stond ze op om de kraam klaar te maken terwijl haar man naar de bloemenveiling ging. Hun dochter Annemarie bracht ze op die dagen naar haar moeder, die vlakbij woonde. De brillen van haar overleden man Marius liggen, zo vertelt Liza, nog altijd op de leuning van de bank, aan de kant waar Marius altijd zat en waar Jopie na al die twintig jaren nog steeds niet gaat zitten.

„Zo heeft ze het gevoel dat hij ook een beetje meekijkt als ze de tv aanzet.” „Onze vriendschap is in coronatijd nog hechter geworden, toen was ik elke dag bij haar en deed ik haar boodschappen. We kaarten nu vaak, en hebben gesprekken over van alles.

De dagelijkse dingen: wat heb je gegeten, was het lekker? En laatst waren twee van haar vriendinnen overleden, twee zussen, ze waren over de honderd. Daar praten we dan over. Maar bijvoorbeeld ook over mijn kunst – ik maak site-specific [afhankelijk van de locatie, red.

] installaties; video, fotografie, objecten. Jopie staat overal voor open, ze wil alles weten en is grappig, scherp en nieuwsgierig. ‘Ik heb geen verstand van kunst’, zegt ze, maar dat is onzin.

Ze heeft zo’n fijnzinnige blik. „We zijn het lang niet overal over eens. Jopie heeft bepaalde denkbeelden over politiek, of over scheiden, of abortus, waar ik een heel ander idee over heb.

‘Zou je willen horen hoe ik daar tegenaan kijk, Jopie?’, vraag ik dan, en dan hebben we altijd een goed gesprek. Ik vind het niet stom wat zij denkt, en zij vindt het niet stom wat ik denk. We kunnen elkaar gewoon altijd hebben.

” Op de foto’s die Liza sinds enkele jaren maakt – ze heeft inmiddels meer dan honderd raamportretten – zien we telkens dezelfde scène, genomen vanuit telkens hetzelfde standpunt op de stoep voor het raam: Jopie op de bank, daarvoor de salontafel met een kleedje erop. Altijd heeft ze een alarmknop met een koordje om haar nek en altijd zwaait ze lachend naar de fotograaf. Soms zijn de gordijnen in de achterkamer dicht, soms zijn ze open, soms staat er een koektrommel of een vaas met tulpen op tafel.

Het is grappig dat je het kan zien als de fotograaf haast had; dan is het beeld wat onscherp of het standpunt onhandig – staat er ineens een kaars voor Jopie’s gezicht. „Mensen zeggen weleens: ‘Oh wat goed dat je dat doet voor je buurvrouw’, maar zo zit het niet. Ik ben geen mantelzorger.

Met haar dochter heeft ze een goede band, die ziet ze iedere week en ze bellen elkaar twee keer per dag. Daarnaast belt ze dagelijks met andere familie en vrienden. Ze is mijn vriendin, het is gelijkwaardig.

Ik kan ook bij haar komen met mijn verdriet of als ik ergens mee zit. „Jopie is mijn thuis in Rotterdam. Een constante, liefdevolle factor in mijn leven, dat druk is, en chaotisch, en veel.

Zij geeft mij rust, want ze er is altijd, en altijd op diezelfde plek.”.