Kleinkunstenaar Marije Bruinsma vraagt zich af: kun je feministisch en een hetero vrouw zijn?

Op TikTok begon Marije Bruinsma vier jaar geleden vanuit haar studentenkamer in Utrecht met het bezingen van haar leven als jonge vrouw. In het ‘Baarmoederlied’ dicht ze bijvoorbeeld over al die keren dat ze niet over economie mocht meepraten in de kroeg. “Wat een pech/ wat een pech/ m’n baarmoeder zit altijd in de weg.

” Honderden meisjes en vrouwen plaatsten daarna video’s van zichzelf waarin ze dit pakkende lied meezingen. Ook haar nummer ‘Ongesteld en Blut’ is populair: het is anderhalf miljoen keer bekeken. Bruinsma omschrijft haar werk als ‘bimbocorefeminisme’ waar iconische vrouwen als Brigitte Kaandorp en Beyoncé samenkomen in zang, dans en conference.



Op internationale vrouwendag brengt de ‘Cabaretiet’, zoals Bruinsma zichzelf noemt, haar eerste album ‘Je (baar)Moeder’ uit in buurthuis MidWest in Amsterdam. „Ik wil plezier terugbrengen in activisme. Het is niet vol te houden om alleen maar te strijden”, zegt ze.

Dat het iets met theater en zang moest worden wist ze altijd al, vertelt Bruinsma in een pluizig roze topje aan een Utrechtse cafétafel. Tijdens het avondeten was het voor het hele gezin Bruinsma beter als Marije in de keuken kon optreden in plaats van verplicht op een stoel te zitten. Toen ze van de muziekopleiding van het ROC van Almelo werd gestuurd omdat ze een „te hese” stem zou hebben was dat wel even slikken.

„Ik was zeventien en kreeg echt het advies ‘ga maar wat anders doen’. Ik durfde niet terug naar huis, dus toen ben ik maar in de deur-aan-deurverkoop gaan werken in Twente. Daar werkten alleen maar haantjes die de hele tijd door mij heen praatten en vonden dat ik te luidruchtig was.

Een verwijt dat ze als jong meisje ook altijd al kreeg. „Daar wilde ik iets mee doen. Toen ik met theater begon, begreep ik pas waarom ik van die muziekopleiding was afgegooid.

Met muziek alleen kon ik me niet uiten, ik paste niet binnen een genre.” Ze studeerde theater aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht en rondt momenteel de opleiding Cabaret en Kleinkunst af aan de Koningstheater Academie in Den Bosch. Haar feministisch activisme vormt de kern van haar werk.

„Ik schrijf over wrijving. En toevallig heb ik dat altijd met mannen die vinden dat ik iets moet zijn. Mannelijke collega’s geven me vaak het ongevraagde advies me minder over de top te kleden omdat mensen zo niet naar me luisteren.

Je moet wel begeerlijk zijn maar zeker niet uitdagend, dan nemen mensen je niet serieus. Dat is toch om gek van te worden.” Kleding is een essentieel onderdeel van haar ‘bimbocorefeminisme’.

Bimbo staat voor de conventioneel aantrekkelijke, geseksualiseerde en vooral naïeve vrouw. Bimbocorefeminisme is een satirische esthetiek waarbij vrouwen zich hypervrouwelijk en meisjesachtige kleden als een daad van verzet, legt ze uit. „Ik speel bewust met die aanname van ‘een sexy vrouw zal wel dom zijn’.

Seks is hier een perfect middel voor. Veel mannen zien vrouwen pas als ze denken ‘met jou wil ik seks hebben’. Dat zie ik als een uitnodiging iets totaal disruptiefs te doen.

Ik kleed me als meisje volledig in het roze en zing ondertussen expliciet over de saaie, gore kant van seks en vrouw zijn. Ik weet niet wat het is, maar iets aan die combinatie maakt veel mannen online woest.” De release van haar nieuwe nummer 'Burgerlijke Dingen' vierde ze in het restaurant van de IKEA, vertelt ze.

„We aten vegaballetjes en keken de videoclip, dat was het meest burgerlijke wat ik kon bedenken.” Op het nummer kreeg Bruinsma veel online haatreacties, als ze zingt: ‘Ik wil je konthaar scheren/ bij je oma gaan logeren/ Ik wil samen één tandenborstel gebruiken/ Je mijn scheten onder het dekbed laten ruiken.’ „Iemand reageerde: ‘jij bent de reden voor femicide’.

Daar verbaas ik me echt over, het is gewoon een liefdesliedje, maar dan zonder de glamour. Op TikTok krijgt ze ook steeds vaker te maken met shadow banning, een middel waarmee platforms op sociale media het bereik van berichten en accounts beperken, zonder de gebruiker van het account daarover te informeren. „Het viel me op dat sommige video’s helemaal niet bekeken werden.

Dan had iemand gerapporteerd dat ik „te naakt” zou zijn of dat ik seksuele handelingen verrichtte in die video. Als vrouw mag je op TikTok de rits van je trui niet te ver open hebben achter de piano, terwijl fitboys zich shirt-loos optrekken aan van alles.” Bruinsma voelt zich beperkt door de ongelijke kaders van het platform.

Ze past haar content en kleding aan. „In die zin zijn sociale media een droevig goede afspiegeling van de maatschappij. Ik gebruik het als online reclamebord, iets waarmee ik mensen in de echte wereld naar mijn show krijg.

” In het theater vraagt Bruinsma zich af of je als feminist wel een hetero vrouw kunt zijn. „Ik ga niet voor je liegen, het is moeilijk. Het kan wel.

” Veel van haar conferences gaan juist over het omarmen van die tegenstrijdige verlangens. Want hoe leg je uit dat je seksdromen hebt over Thierry Baudet terwijl hij op televisie zegt dat vrouwen minder excelleren en minder ambitie hebben? „Ik gebruik seksisme ook vaak in mijn voordeel. Een tijd lang trad ik op met een tergend lange sketch waarbij ik deed alsof ik iemand vingerde op het podium.

Dat vonden mensen, vooral mannelijke collega’s, zo vernieuwend. Zo’n sketch is al door honderd mannen gedaan, maar alleen omdat ik een vrouw ben is het opeens nieuw? Dan denk ik: ‘fine, I’ll take it’”. Via TikTok kreeg ze bericht van een man die op 8 maart eerst de vrouwenmars gaat lopen in Amsterdam en daarna naar haar show komt.

„Dat is precies waar ik op hoopte; even wat werk verzetten en dan samen dansen en lachen om de absurditeit van die ongelijkheid.”.