Jaarlijks verdwijnt wereldwijd 10 miljoen hectare bos; de Europese Commissie wil ontbossingswet jaar uitstellen

Het bedrijfsleven pleitte ervoor, milieubewegingen vreesden het al: de Europese Commissie wil de nieuwe ontbossingswet uitstellen . De verordening zou per 30 december gaan gelden voor grote bedrijven en een half jaar later voor kleinere ondernemingen. Dat wordt allemaal een jaar later als het aan de Commissie ligt.

Formeel moet de beslissing nog worden goedgekeurd door de lidstaten en het Europees Parlement, maar de kans is groot dat de wet hiermee definitief een jaar vertraging oploopt. Volgens de nieuwe wet moeten bedrijven die zich bezighouden met de import van hout, papier, palmolie, rubber, soja, koffie, en vlees aantonen dat hun producten niet afkomstig zijn van land dat illegaal is ontbost. Bijvoorbeeld door GPS-gegevens van de plek van herkomst van hun product aan te leveren en een risico-analyse te doen.



Bedrijven die hier straks niet aan voldoen, zouden boetes kunnen krijgen tot 4 procent van hun jaaromzet. Jaarlijks verdwijnt wereldwijd naar schatting 10 miljoen hectare bos. De Europese Unie is na China de grootste verantwoordelijke voor de ontbossing die wordt veroorzaakt door internationale handel, blijkt uit onderzoek van het Wereld Natuur Fonds.

Deze ngo is dan ook „heel erg teleurgesteld”, zegt Seline Meijer, expert Voeding en Landbouw bij het WWF. „Dat deze wet wordt uitgesteld, juist nu dringend actie nodig is. Het is een klap in het gezicht van alle 1,2 miljoen Europeanen die een petitie hebben getekend tegen ontbossing.

En de bedrijven die afgelopen tijd veel stappen hebben gezet en flink geïnvesteerd. De voorlopers worden nu afgestraft, bedrijven die er weinig aan hebben gedaan worden beloond.” Bijna twee jaar geleden werd de Europese Unie het al eens over regels om de wereldwijde illegale houtkap te verminderen.

Toch was er met name de laatste maanden veel weerstand. Zo vroeg de Wereldhandelsorganisatie Brussel de ontbossingswet te herzien en drong de Duitse bondskanselier Olaf Scholz aan op uitstel. Ook de bedrijven die bijvoorbeeld papier of cacao importeren vroegen om uitstel, net als de Nederlandse supermarkten.

Voorstanders waren er ook: naast milieubewegingen pleitte bijvoorbeeld het bedrijf Tony Chocolonely ervoor de wet juist niet uit te stellen. „Cacao is een van de grootste veroorzakers van ontbossing in Ghana en Ivoorkust en we willen niet lijdzaam toezien dat sommigen proberen deze verordening te vertragen of herzien. Nu is de tijd om te handelen!”, aldus de chocolademaker.

Tegelijk met het voorstel de wet uit te stellen, publiceerde de Europese Commissie woensdag aanvullende richtlijnen met meer praktische informatie over hoe de regels precies moeten worden opgevat. Deze richtlijnen waren eerder beloofd, maar werden maar niet gepubliceerd, tot ergernis van het bedrijfsleven. Ook konden bedrijven nog niet aan de slag met het computersysteem waar ze straks hun bewijsstukken moeten uploaden.

Het ontbreken van uitleg en registratiemogelijkheid was afgelopen maanden een veelgehoord argument voor uitstel. Maar bedrijven waren ook over de inhoud van de regels niet te spreken. Volgens de Indonesische palmoliebedrijven zou de wet bijvoorbeeld leiden tot „chaos”.

De internationale ketens van bijvoorbeeld cacao of papier zijn erg complex, waardoor handelaren vaak niet meer goed kunnen achterhalen wat de precieze oorsprong is van hun producten. Importeurs vonden het onterecht dat zij ervoor verantwoordelijk werden gemaakt de oorsprong van hun product te achterhalen. Volgens de Europese Commissie blijft de inhoud van de verordening overeind.

„Het voorstel tot uitstel stelt op geen enkele wijze de doelstellingen of de inhoud van de wet ter discussie.” De wet gaat nu eind december 2025 gelden voor grote bedrijven. Meijer van het WWF vindt de gekozen termijn van twaalf maanden „erg lang”.

„Dat staat niet in verhouding tot de grootschalige ontbossing en de snelheid waarmee de natuur wordt gekapt.”.