Is wierook gezond? En wat is het eigenlijk?

Een collega reisde onlangs door Oman. Ze kampeerde in prachtige woestijnen, onder heldere sterrenhemels en geurige Boswellia -bomen. De hars van de bomen was te koop in grote harde korrels op de plaatselijke markt.

Opvallend goedkoop. Ze kon het niet laten: ze kocht een grote zak. Op het vliegveld was het nog even spannend, want de uitvoer ervan was illegaal.



Nu gaf ze mij een zakje. Kende ik het niet? Frankincense , noemde ze het. Het was passend, want we ontmoetten elkaar op de vergadering van Cites , de conventie voor internationale handel in bedreigde soorten.

Die ging niet alleen over ivoor en neushoornhoorn. Ook agar-, sandel- en ebbenhout stonden op de agenda, palissander en Boswellia : allemaal kostbare hout- of boomsoorten. Kostbaar omdat mensen het hout waardevol vinden, vaak al eeuwenlang.

En nu ook kostbaar omdat ze bedreigd zijn. Het Engelse woord frankincense kende ik niet. Wel incense , dat wierook betekent.

Incense komt van het Latijnse incendere , verbranden. En ‘wie-rook’ (je zou het eigenlijk moeten uitspreken met een korte ie) gaat terug op het Oudnederlandse werkwoord wien , dat later wijden werd: zegenen, heilig maken. Zie ook ‘wijwater’.

Wierook is dus rook om mee te zegenen . Priesters gebruiken het in de katholieke kerk. En mensen branden het thuis.

Het staat van oudsher symbool voor gebeden die opstijgen naar de hemel, maar er worden ook gunstige gezondheidseffecten aan toegekend . Frankincense , vertelde mijn collega, is de pure hars van de Boswellia -boom. Daar moest ik meer van weten.

De wierook zoals wij die branden, op stokjes of in poeder, bleek een geurig mengsel te zijn met diverse ingrediënten . Boswellia -hars, maar ook kruiden, zaagsel van geurige houtsoorten zoals agar-, sandel- of dennenhout, en soms ook extra geur- en lijmstoffen. En zwavel om het beter te laten branden.

Maar, zo waarschuwt de overheidswebsite ‘Waar zit wat in’: „Het is niet bekend welke stoffen er precies in wierook zitten. Dit kan verschillen per type wierook. Producenten zijn niet verplicht de ingrediënten op de verpakking te zetten.

” Dat roept meteen de vraag op: is wierook branden schadelijk? „Wierook is even schadelijk als roken”, kopte de website van Radio 1 in 2020, na onderzoek door de Belgische consumentenbond Test Aankoop. Die wees kankerverwekkende stoffen aan, zoals benzeen, formaldehyde en naftaleen, maar ook fijnstof. „Het ruikt lekker, maar is slecht voor je gezondheid.

” Wierook produceert vier keer zoveel fijnstof als sigaretten, concludeerden Indiase en Saoedische onderzoekers in 2022 in het Journal of Inflammation . En daarnaast een hele reeks schadelijke vluchtige organische stoffen. Amerikaanse onderzoekers vonden in 2008 een significant verband tussen wierookgebruik en kankers van de luchtwegen.

Taiwanese onderzoekers meldden in 2021 dat ‘regelmatige wierookgebruikers’ een 12 procent verhoogde kans hebben op sterfte door hart- en vaatziekten. Gelukkig kun je tegenwoordig ook ‘elektronisch’ wierook branden, vergelijkbaar met e-sigaretten roken, meldden Chinese onderzoekers in 2019. Maar boeddhistische monniken zijn nog niet enthousiast.

Toch maar niet verbranden dus, die korrels die ik kreeg. Je kunt ze ook verwerken in oliën en zalven, of innemen als extract. Dan hebben ze allerlei bewezen gunstige gezondheidseffecten , van stressverlaging tot ontstekings- en zelfs kankerremming.

De korrels ruiken in elk geval heerlijk. Een beetje naar dennen. En een beetje naar kerk.

In de Oudheid waren ze hun gewicht in goud waard . Vandaar dat de Drie Koningen ze meenamen naar het kindje Jezus. Samen met mirre: ook een geurige hars .

.