Honderden miljoenen, mooie beloftes en een spoor van vernielingen in het Europese voetbal

Everton-eigenaar Farhad Moshiri is vol vertrouwen. Na maanden zoeken en onderhandelen heeft hij „de juiste mensen” gevonden. Al zeven jaar staat de Brits-Iraanse zakenman aan het hoofd van de tweede voetbalclub van Liverpool en het is tijd voor een nieuwe eigenaar, vindt hij.

Voor een koper die de forse investeringen kan doen die de Premier League-club hard nodig heeft. In het voorjaar van 2023 is Moshiri zijn zoektocht begonnen, in september van dat jaar kan hij de uitkomst delen: 777 Capital Partners, een private equity-investeerder uit Miami. Die wil de forse schuldenlast van de negenvoudig Brits landskampioen aanzienlijk verlichten.



En geld beschikbaar stellen om de bouw van het spectaculaire nieuwe stadion op Bramley-Moore Dock af te maken. De Amerikanen hebben Everton veel te bieden, herhaalt Moshiri de maanden erna keer op keer. Ze zijn „kapitaalkrachtig” en „zeer professioneel”.

In amper vijf jaar hebben ze een serieuze naam opgebouwd in het Europese voetbal. 777 heeft meerderheidsbelangen in zes clubs, waaronder het Italiaanse Genoa CFC, Standard Luik en Hertha BSC uit Berlijn. Ze willen de verkoop eind 2023 afronden, maar die deadline raakt al snel uit beeld.

Geen reden tot zorgen, benadrukt Moshiri tegenover televisiezender Sky . „Hoe meer tijd ik met het team van 777 doorbreng, hoe meer mijn vertrouwen toeneemt.” Als de supportersvereniging in maart van dit jaar meer duidelijkheid eist, herhaalt hij dat in een brief .

„Houd vol, de finish is in zicht.” De overname zal er nooit komen. Ruim een jaar na de aankondiging is Everton nog altijd eigendom van de oude eigenaar en heeft 777 Capital al maanden niets meer van zich laten horen.

Vorige week bleek dat de rechter in Londen half september faillissement heeft uitgesproken over de Britse tak van 777, de holding die Everton moest kopen. Alle clubs van de investeerder staan in de uitverkoop – het einde van een van de meest ambitieuze investeringsprojecten in het Europese voetbal. Het is september 2015 als Steven Pasko en Josh Wander 777 Capital oprichten.

Pasko is dan eind zestig, Wander halverwege dertig. Allebei hebben ze een achtergrond in de handel in complexe financiële producten. Hun specialisme is bemiddelen in schikkingen: ze helpen benadeelden in ruil voor een deel van de opbrengst.

Al snel breidt het duo uit, naar kredietverstrekking en herverzekeren. Bij dat laatste besteden verzekeraars een deel van de claims die ze in de toekomst verwachten tegen betaling uit aan andere partijen. Het geld dat 777 daarvoor krijgt, steken ze onder meer in de luchtvaart: ze kopen zich in bij een Canadese luchtvaartmaatschappij, en later bij een Australische.

In sport ziet het duo een enorme kans, met name in Europees voetbal. Het is een sport die wereldwijd vele honderden miljoenen kijkers trekt, maar waar de waarderingen voor clubs vaak nog een stuk lager zijn dan bij Amerikaanse sporten. Ze zien volop teams met een roemrucht verleden die na een periode van zwakke prestaties veel fans zijn verloren.

Die clubs zijn in feite een merk, vinden ze. Slaag je erin dat op te poetsen, het verhaal te verkopen, dan kunnen clubs veel meer fans binden en geld verdienen. Het is een visie waarmee meer Amerikaanse investeerders zich ze laatste jaren op het voetbal storten: volgens cijfers van databureau Pitchbook staken investeerders uit de VS vorig jaar voor bijna 5 miljard euro in clubs uit Europa.

Vijf jaar eerder was dat maar 66 miljoen. Alleen al in de vijf grootste competities heeft meer dan een derde van de clubs een Amerikaanse durfinvesteerder als (mede-)eigenaar. In de Premier League ligt dat nog hoger: 55 procent.

AC Milan, Inter Milan, Chelsea, Manchester City, Atlético Madrid en Olympique Lyon – allemaal hebben ze in meer of mindere mate een Amerikaanse investeerder aan boord. Die influx gaat gepaard met een andere trend die de laatste jaren sterk in opkomst is: de vorming van zogeheten ‘ multi-club owners ’. Dat zijn ketens van clubs met dezelfde eigenaar, die samenwerken op het gebied van bijvoorbeeld innovatie, voetbalvisie en talentontwikkeling.

Het bekendste voorbeeld hiervan is de City Group, dat naast Manchester City nog elf voetbalclubs bezit. De oprichters van 777 beginnen vanaf 2018 aan zo’n verzameling. Eerst kopen ze zich met een klein, indirect belang in bij Sevilla, waarna in september 2021 de eerste volledige overname volgt: Genoa, voor naar verluidt 150 miljoen euro.

Begin 2022 kopen ze drie clubs in drie maanden: het Braziliaanse Vasco da Gama, Standard Luik en Red Star FC uit Parijs, een van de oudste Franse profclubs. Stuk voor stuk organisaties die financieel wankel staan. Met later nog Melbourne Victory en Hertha groeit 777 in 2023 uit tot een van de grootste multi-club owners van dat moment.

En dan krijgen Pasko en Wander Everton in beeld, een meervoudig landskampioen met een zwakke financiële positie, uitkomend in de Premier League, commercieel de interessantste voetbalcompetitie op aarde. Hun bod overtreft alle vorige aankopen samen: naar verluidt 650 miljoen euro. In zijn zeven jaar als eigenaar van Everton zag Farhad Moshiri het eigenaarschap van voetbalclubs veranderen.

Toen hij instapte, waren het vooral rijke eigenaren die uit liefde voor het voetbal een club kochten, als „weldoener”. Dat is nu onbereikbaar, schrijft hij bij het aankondigen van de verkoop. Voetbal is het terrein geworden van nog véél rijkere investeringsfondsen en de Golfstaten die er serieus aan willen verdienen.

Aan de ene kant brengt dat nieuwe inkomsten met zich mee. Maar het heeft ook een keerzijde. De nieuwe eigenaren hebben lang niet altijd een emotionele band met de clubs die ze kopen, ze stappen net zo makkelijk uit als in.

En tussen al die nieuwe kopers zitten ook types die ronduit onbetrouwbaar zijn. Alleen in het Britse voetbal zijn er de laatste jaren talrijke voorbeelden van. Zo gingen Derby County en Preston North End, allebei actief op het een na hoogste niveau, bijna over in handen van een Amerikaan die kort daarop werd veroordeeld voor fraude.

Bij Sheffield Wednesday gebeurde hetzelfde, maar dan met een Nigeriaanse koper. En eersteklasser Wigan Athletic ging in 2020 failliet omdat de nieuwe eigenaar al vier weken na aankoop weigerde nog meer geld in de club te steken. In Nederland overkwam het FC Den Bosch.

Dat werd in 2021 overgenomen door een Amerikaanse investeerder, Paul Conway, die zijn financiële verplichtingen niet nakwam en dit voorjaar na veel geruzie de club weer verkocht. Een redelijk goede afloop in vergelijking met KV Oostende, een andere club van Conway, die deze zomer failliet werd verklaard. Tegen de Amerikaan loopt in België nu een onderzoek wegens fraude.

Op het moment dat Moshiri 777 Capital presenteert als de gedroomde koper is die investeerder evenmin smetvrij. Zo bleek een jaar ervoor al dat mede-oprichter Wander als twintiger in de VS is veroordeeld voor drugshandel, iets wat hij later tegen Financial Times afdoet als een „dom studentending”. Bij de Canadese luchtvaartmaatschappij Flair van 777 zijn al langer problemen: het bedrijf huurt zijn toestellen bij een leasemaatschappij, maar die heeft ze laten terughalen omdat 777 de rekeningen niet betaalt.

Het leidt tot meerdere rechtszaken. De Australische maatschappij Bonzaheeft ook last van aanhoudende financiële nood en wordt begin dit jaar failliet verklaard. Voor Moshiri zijn dat geen redenen om van 777 af te zien, schrijft hij Everton-fans in maart.

Hij heeft de eigenaren leren kennen als zakenlieden die hun afspraken netjes op tijd nakomen. Bovendien heeft de investeerder omgerekend al 250 miljoen euro aan Everton geleend. De Amerikanen hebben nog tot april, dan verloopt de deadline in het koopcontract.

In de weken erna stapelen de rechtszaken tegen de Amerikaanse investeerder zich op, onthult het Noorse journalistieke platform Josimar . Vooral de zaak die is aangespannen door Leadenhall Capital is reden voor bezorgdheid. De Britse investeerder heeft naar eigen zeggen omgerekend meer dan een half miljard aan 777 toevertrouwd.

Volgens Leadenhall maakt 777 zich schuldig aan grootschalige fraude. Wander en Pasko zouden geld lenen in ruil voor onderpand dat niet bestaat, of waarvan ze geen eigenaar zijn. En is het er wel, dan geven de Amerikanen soms meerdere geldschieters hetzelfde onderpand.

„Op zijn best is dit een enorme goocheltruc, in het ergste geval een regelrecht piramidespel”, aldus Leadenhall in de aanklacht . De zaak is nog in behandeling. Voor de twee oprichters is de controverse reden om hun rol neer te leggen, waarna hun bouwwerk snel ineenstort.

In België laat de vorige eigenaar van Standard Luik in mei beslag leggen op de Belgische 777-bezittingen omdat hij nog geld tegoed heeft van de investeerder. Bij Vasco da Gama verliest 777 een dag later tijdelijk zijn zeggenschap , omdat spelers niet op tijd zijn betaald. In stilte is de grootste schuldeiser van 777, de Amerikaanse verzekeraar A-Cap, op dat moment al bezig de macht te grijpen.

A-Cap heeft in de loop der jaren meer dan 2 miljard euro overgemaakt en heeft er geen vertrouwen in dat dat allemaal terugkomt. Zakenbank Moelis krijgt de opdracht zo veel mogelijk bezittingen ten gelde te maken. Eind juli ontvangen alle clubs van 777 een brief: ze hebben een nieuwe, tijdelijke eigenaar.

Sindsdien zoekt A-Cap naar kopers: alle clubs zijn in de verkoop gezet, liet Genoa-voorzitter Andres Blazques begin deze maand aan Italiaanse media weten. Hij is hoopvol: er hebben zich al vier kandidaten voor Genoa gemeld. En Red Star wordt in verband gebracht met – opnieuw – een Amerikaanse investeerder: Steve Pagliuca, ook grootaandeelhouder van Atalanta Bergamo.

Van de andere clubs is onduidelijk of er interesse is. Meer zekerheid is er voor Everton. Nadat begin juni ook een verlengde deadline in stilte is gepasseerd, gaat eigenaar Moshiri op zoek naar andere geïnteresseerden.

Dik een jaar na 777 presenteert hij een nieuwe koper: Dan Friedkin, een Amerikaanse auto-importeur, en sinds 2020 eigenaar van AS Roma. Hij wacht nog op goedkeuring van toezichthouders en de voetbalbond..