Hoe de Duitse waterstofeconomie het energieverbruik kan veranderen

Duitsland zet in op groene waterstof, geproduceerd door middel van elektrolyse aangedreven door wind- en zonne-energie, als alternatief voor fossiele brandstoffen. Voor sommigen is het een gok, voor anderen een toonaangevend voorbeeld. Hieronder volgt een overzicht van de vooruitgang tot nu toe.

WAAROM STAAT DUITSLAND CENTRAAL IN DE WATERSTOFPLANNEN VAN DE EU? Duitsland is de speerpunt van de verschuiving van de Europese Unie naar schonere energie, omdat het de grootste economie en exporteur van het blok is, met een afhankelijkheid van de industrie voor een derde van het bruto nationaal product. Voorstanders van de brandstof zeggen dat het Duitse producten, zoals auto's of staal, in staat zal stellen om effectiever te concurreren nu de druk van sommige consumenten en investeerders voor goederen met een sterk verminderde koolstofvoetafdruk toeneemt. De energietransitie in Duitsland werd urgent nadat de leveringen van relatief goedkoop gas uit Rusland stopten na de oorlog in Oekraïne.



Onderzoek en ontwikkeling in het land heeft de afgelopen tien jaar veel patenten voor waterstof opgeleverd. WAT ZIJN DE BREDERE TOEPASSINGEN? Het transportnet is slechts één element in een strategie die 10 gigawatt (GW) aan binnenlandse productiecapaciteit omvat en een importstrategie die zal putten uit voorraden elders in Europa en overzee. Nieuwe gasgestookte elektriciteitscentrales die kunnen overschakelen op waterstof zullen eind 2024 of begin volgend jaar worden aanbesteed.

Industriële spelers in de staal- en chemische industrie hebben plannen om waterstof op steenkool- en gasbasis te vervangen door groene waterstof en nutsbedrijven voegen elektrolyse- en importfaciliteiten toe aan hun investeringsportefeuille. WIE ZIJN DE HOOFDROLSPELERS? Enkele van de grootste spelers zijn de staalproducenten Thyssenkrupp , Salzgitter en ArcelorMittal, die van plan zijn om miljarden euro's te investeren in het koolstofvrij maken van de staalproductie en daarbij inzetten op de beschikbaarheid van waterstof. Ook nutsbedrijven behoren tot de koplopers.

RWE plant 2 GW elektrolyse- en 3 GW waterstof-gas-energiecapaciteit tegen het einde van 2030. Van de totale investeringen van 55 miljard euro tegen die tijd is 25% bestemd voor waterstof, batterijen en flexibele stroomproductie. Uniper heeft een overeenkomst met Salzgitter voor de levering van waterstof uit een ammoniakkraker in Wilhelmshaven.

WAT ZIJN DE KOSTEN VOOR CONSUMENTEN EN BELASTINGBETALERS? De totale kosten voor het waterstofnetwerk, inclusief 9.666 kilometer pijpleidingen, worden geschat op ongeveer 19,7 miljard euro. Als we dat meerekenen en daar elektrolyse-installaties en hernieuwbare capaciteit aan toevoegen om elektrolysers en opslag te voeden, komt PwC in berekeningen voor Reuters op een totaal van 65-80 miljard euro aan kosten tot 2030.

Een groot deel van het geld zal moeten komen van de balansen van nutsbedrijven, van vergoedingen voor netwerkgebruik die door consumenten worden betaald, en van belastinginkomsten, aangezien particuliere financiers tot nu toe terughoudend zijn gebleken. "De business case voor Duitse waterstofprojecten is niet gemakkelijk. De banken vragen om klanten en zekere rendementen," zegt Dirk Niemeier, directeur en Lead for Clean Hydrogen and Alternative Fuels bij PwC in Duitsland.

"Als er geen vooruitzicht is, kunnen er geen investeringen worden gedaan." WAAROM DE AFHANKELIJKHEID VAN IMPORT? Duitsland, met een gebrek aan eigen fossiele reserves, is van oudsher een energie-importeur en heeft al een netwerk van partners. Voor waterstof kan het putten uit bestaande handelsrelaties met Groot-Brittannië, Noorwegen en Nederland en bouwt het nieuwe allianties op met Zuid-Europa en Noord-Afrika, evenals Australië, Canada en Chili.

McKinsey stelde gegevens beschikbaar aan Reuters waaruit blijkt dat de productiekosten van waterstof in Duitsland in 2030 $10 per kilogram zouden kunnen bedragen, meer dan de kosten van $3-8/kg voor import, omdat landen met goedkope hernieuwbare energie en lage arbeidskosten relatief goedkoop groene waterstof kunnen maken. Grijze waterstof gemaakt van gas, waarvan Duitsland ongeveer 42 TWh per jaar gebruikt, kost ongeveer $3/kg, zo blijkt uit de indexen. WAT DOEN ANDERE LANDEN? Naar verwachting zullen Groot-Brittannië, Denemarken en Noorwegen groene of blauwe waterstof aan Duitsland leveren.

Dit laatste wordt geproduceerd met behulp van aardgas in een proces waarbij de CO2 die vrijkomt bij de productie wordt opgevangen en opgeslagen. Italië, Spanje en Nederland hebben uitgebreide strategieën voor hun eigen en naburige markten. De VS investeren miljarden dollars en China ook.

($1 = 0,9219 euro).