Het werd angstig duidelijk: aan de Noorse grens met Rusland is de Koude Oorlog nooit geëindigd

In de rubriek Han Lips kijkt tv schrijven verschillende redacteuren van Het Parool elke dag over wat hun opvalt op tv. Vandaag: Het nieuwe ijzeren gordijn . De allernoorderlijkste Navo-grens met Rusland ligt boven op een bergmassief in arctisch Noorwegen.

Vrijwillige rekruten houden er de potentieel vijandige buur in de gaten. “Alles is hier onder controle,” zegt 20-jarige Adrian, die met vier leeftijdsgenoten de wacht houdt in een houten uitkijktorentje, tegen de Vlaamse oorlogsjournalist Rudi Vranckx . Vranckx heeft met Het nieuwe ijzeren gordijn een angstig actuele documentairereeks gemaakt voor de VPRO.



Vranckx reist de gehele grens van Navo-Europa met Rusland langs en ontsluit zo een wereld waar je als argeloze, ver van die grens levende burger amper weet van hebt. Al een paar kilometer zuidelijker, op het eilandje Vardø, is de toegenomen spanning tussen Oost en West voelbaar. Op een nogal deprimerend ogende rotspunt staat een grote Noors-Amerikaanse spionage-installatie.

En dat direct aan de Russische grens. “Als de oorlog uitbreekt is dit het eerste doel dat de Russen zullen willen vernietigen,” zegt een lokale journalist. Hoewel niemand officieel wil bevestigen wat er onder die van de buitenwereld afgesloten witte bollen gebeurt, weet de verslaggever het precies: “De radar is zo sterk dat die een object van niet meer dan 2 centimeter kan volgen van Pakistan naar de Canarische Eilanden.

” Aan de bar van de lokale taveerne bestellen volgens de uitbaatster, die niet voor de camera wil verschijnen, geheim agenten van beide zijden soms een biertje. De Koude Oorlog, volgens de geschiedenisboeken beëindigd met de val van de Berlijnse Muur, is hier nog altijd gaande. “Daar heeft de oorlog in Oekraïne niets aan veranderd,” zegt de Noorse journalist.

Weer iets verderop ligt Kirkenes, dat volgens Vranckx te boek staat als spionnenstad. Zo’n 9 procent van de bevolking is hier etnisch Russisch. “Ik weet zeker dat een deel ervan een speciale opdracht heeft,” vertelt een man die zelf boodschappen voor de Noorse geheime dienst verzond.

De man werd in 2017 op een van zijn missies gevangengenomen. De Russen vertelden hem zoveel over de Noorse situatie dat het hem snel duidelijk werd: “Ze willen dat ik thuis laat horen hoe goed hun informatie is.” Hoe verder Vranckx reist, hoe duidelijker het wordt: aan de grens wordt volop aan oorlog gedacht.

Niemand zegt het te willen, maar ze zijn er wel klaar voor. En laat dat nu net de uitgangspositie zijn waaruit de meeste oorlogen ontstaan. Meer tv-recensies? Lees alle afleveringen van Han Lips in ons archief.

Lees ook de wekelijkse rubriek Sterrenstof , waarin we de mediaweek doornemen. Het Parool ondertekent de tv-recensies in de rubriek Han Lips kijkt tv voortaan met de naam van de auteur. De rubriek blijft uiteraard bestaan, maar het fictieve personage Han Lips is met pensioen .

Geselecteerd door de redactie.