3 weeks Ago
Mark Elchardus is emeritus professor sociologie aan de VUB, de auteur van Reset en Over grenzen en columnist bij De Morgen. Vandaag overschouwt hij de federale formatie: ‘ Het lijkt niet nuttig dat de vorst een aantal informateurs, preformateurs en formateurs verslijt.’ Het mislukken van formateur Bart De Wever (N-VA) wordt beschouwd als een mislukking die volgt op grote hoop.
Terugblikkend stond ze in de sterren geschreven. We maken dit land onbestuurbaar. Een succesrijke, grote partij wordt a priori van regeringsdeelname uitgesloten.
Met het gevolg dat een meerderheid moet worden gevonden in slechts een deel van het parlement. In België zorgt dat voor extra moeilijkheden omdat men toch ook een betekenisvolle aanwezigheid van elke gemeenschap dient na te streven. Dan zijn er de partijen, PS en Open Vld, die verklaarden dat zij niet willen besturen.
Enigszins begrijpelijk na de pandoering die ze kregen in de verkiezingen. De oppositie lijkt dan inderdaad de plek om bij te komen en te herstellen. Toch blijft het een eigenaardig verschijnsel: partijen die meedoen aan verkiezingen omdat zij invloed willen op ’s lands bestuur en dan meteen na de verkiezingen verklaren dat men niet op hen moet rekenen om mee te besturen.
Het oogt ook laf op een moment dat flink moet worden bespaard. Je belandt dan al snel in een situatie waarin er geen keuze meer is wat de regeringscoalitie betreft. Alle mogelijke partners zijn dan onmisbaar, wat de kans op onredelijk gedrag verhoogt.
De enige levensvatbare coalitie is daarenboven heterogeen, van hard liberaal tot sociaaldemocraat. Dat vergt van de betrokken onderhandelaars buitengewone verantwoordelijkheidszin en een flinke dosis staatsmanschap. Het landsbelang boven electorale berekening plaatsen is echter veel gevraagd op minder dan tien weken van de gemeenteraadsverkiezingen.
Een voorspelbare mislukking, dat was het in feite. De zogezegde concrete aanleiding is ronduit lachwekkend: de vraag hoe één honderdste van het jaarlijks te besparen bedrag zal worden bespaard. Er zijn wat gegevenheden: voor de gemeenteraadsverkiezingen komt er geen federaal regeerakkoord; de toekomstige regering zal ongeacht haar precieze samenstelling een besparings- en relanceregering moeten zijn; een meer geschikte premier dan De Wever is er niet; het gaat slecht met het land en we hebben geen tijd te verliezen.
Het is bevreemdend dat de volkomen uitgeleefde Vivaldi-regering onder de huidige omstandigheden waarin nog maar weinig dingen goed lopen, de lopende zaken blijft behartigen, onder leiding van een premier van wie de eigen partij zegt dat hij maar beter emplooi zoekt in de privésector. Dit lijkt het moment om werk te maken van die crisisregering of dat zakenkabinet met beperkte bevoegdheden waarover voor de verkiezingen al sprake was. Verder lijkt het niet nuttig dat de vorst een aantal informateurs, preformateurs en formateurs verslijt, zonder garantie dat het licht weer gaat schijnen na de gemeenteraadsverkiezingen.
Economisten spreken van de sunk cost fallacy , de denkfout van de verloren kosten of de neiging iets dat hopeloos is toch te blijven doen omdat men er al geld, tijd en werk in heeft gestoken. Beter meteen kordaat een koninklijk besluit dat nieuwe federale verkiezingen uitschrijft. De Franstaligen moeten de kans krijgen om, après mûre réflexion , al dan niet te bevestigen dat zij de PS willen inruilen voor Georges-Louis Bouchez (MR).
Zoals velen meende ik na de stembusgang van 9 juni in het zuiden van het land een grote verandering te zien. Een illusie, zo blijkt. Partijbelang gaat er nog altijd evenzeer voor op het landsbelang.
Het enige verschil is de aard van de voorspelbaarheid. Maar wat valt te verkiezen, voorspelbare moeilijkheden zoals met de PS, of de moeilijkheden van de onberekenbaarheid zoals met de MR van Bouchez? Geselecteerd door de redactie.
