Hermann ziet zeildroom vervliegen door tragische dood van broer Eric

DEN HAAG - Hagenaar Hermann Mergenthaler en zijn broer Eric maakten veertig jaar geleden deel uit van het olympisch zeilteam van Mexico. In de jaren die volgden kozen de heren ieder hun eigen weg. Het werden wereldburgers en een oceaan scheidde op een gegeven moment beide woonplaatsen.

Als houvast om elkaar toch te blijven zien, besloten ze dat ze tijdens hun pensioen samen wilden zeilen op de Europese meren. Alleen toen de plannen echt concreet werden, sloeg het noodlot toe. De jongste Mergenthaler kwam tragisch om het leven bij een fietsongeluk, waardoor de droom voor altijd onvoltooid bleef.



De dag dat zijn broer overleed kan Hermann zich vier jaar later nog precies herinneren. Het was de afsluiting van een onstuimige week die begon aan de Haagse kust. Veel boten waren er niet te zien op Scheveningen halverwege april 2020.

Corona had Nederland in een houtgreep en het sociale leven stond op een laag pitje. Toch ging Hermann een paar keer per week bij het Havenhoofd in Scheveningen kijken. Even genieten van de zilte zeelucht en de spaarzame zeilboten die passeerden.

Alleen op die dertiende april zou hij de strijd van eb en vloed niet zien. Net nadat de voormalig olympisch zeiler zijn auto uitstapte, kreeg hij een verontrustend telefoontje uit Mexico. 'Mijn broer belde', zegt hij vier jaar later.

'Met het nieuws dat mijn andere broer Eric in coma lag door een stom fietsongeluk in Valle de Bravo. Hij ging van een heuvel af naar beneden en reed toen over een hobbel heen.' 'Daardoor viel hij voorover en zijn volle negentig kilo kwam op zijn nek terecht.

In bewusteloze toestand is hij toen in een helikopter overgebracht naar een ziekenhuis in Mexico-Stad.' Hermann moest in de uren daarna beslissen of hij naar Mexico ging om zijn broer nog een keer levend te zien. De toen nog onbekende gevolgen van covid zorgden voor overpeinzingen.

'Ik wist niet of er wel vliegtuigen naar Mexico vlogen. Als ik ging en besmet raakte, zou ik dan doodgaan? Wat zou dat betekenen voor mijn kinderen? Wat als ik Eric zijn kinderen zou besmetten?’ Na voldoende overwegingen te hebben gemaakt, besloot Hermann toch het vliegtuig te pakken richting zijn geboorteland. Want ondanks zijn Duitsklinkende achternaam is de 62-jarige een geboren Mexicaan.

Bovendien een sportman die zijn land vertegenwoordigde op verschillende internationale toernooien. In het ziekenhuis bij zijn broer en familie aangekomen, zag Hermann hoe het leven langzaam afscheid nam van zijn broer. 'Het was dramatisch om te zien hoe hij zijn laatste adem uitblies', blikt hij erop terug.

'We stonden daar met de familie en zagen hoe hij doodging.' Zo overleed Eric Mergenthaler op 15 april 2020, 56 jaar oud, na een fietsongeluk in Valle de Bravo. Die plaats, ongeveer 150 kilometer ten westen van Mexico-Stad, was ook de plek waar Eric en Hermann kennismaakten met zeilen.

Op het Avándaromeer, aan de voet van het stadje, werden de eerste stappen gezet in de richting van de Olympische Spelen. De onbesuisde jongelingen van toen werden door hun zeilhobby mannen die de hele wereld hadden gezien. Doordat de levens van de Mergenthalers verschillend lopen lag er begin 2020 een oceaan tussen de woonplaatsen van de broers.

Hermann resideerde in Den Haag, terwijl Eric terug was gegaan naar zijn geboortegrond in Midden-Amerika. Om elkaar vaker te zien en in een drang naar nostalgie besloten ze om samen weer wedstrijden te gaan zeilen. Mochten de coronamaatregelen het toelaten, dan zouden ze meedoen aan een wedstrijd in Duitsland.

Het is in de Scheveningse haven waar Hermann vertelt over die plannen, zijn jeugd en het noodlottige fietsongeluk van zijn broer. Daar tussen de boten voelt hij zich thuis. Ondanks de krijsende meeuwen, de soms stormachtige zeewind en de walmende vislucht is hij verzot op de Haagse zeekust.

Met liefde spreekt hij over zijn huidige woonplaats. Tien jaar geleden aangemeerd vanwege werk en nu zo volgroeid met de plaats dat hij er niet meer weg wil. 'Alles is hier goed geregeld en georganiseerd.

Dan heb je ook nog de sfeer hier, de mindset. Mijn ouders komen uit Duitsland, maar ik merk dat de Duitse instelling heel anders is. Die is heel rechtlijnig en een beetje pessimistisch.

Terwijl de Nederlanders veel relaxter, gelukkiger, positiever en gezonder zijn', steekt hij de loftrompet. Gezondheid, en met name sport, is nog steeds een belangrijk onderdeel van Hermanns leven. Zes dagen per week is hij te vinden in een CrossFit-box in de Scheveningse haven, als zijn schema dat tenminste toelaat.

Want windfoiling of zeilwedstrijden zijn eveneens activiteiten waar de pensionado zijn tijd mee doorbrengt. Dat sportieve zaadje werd 56 jaar geleden geplant tijdens de Olympische Spelen van Mexico-Stad. Hermann mocht als zesjarig knaapje met zijn vader en oom naar de sluitingsceremonie.

Het was overweldigend wat zijn jeugdige ogen zagen. Zijn vijfjarige broertje Eric was toen al betoverd door het sportevenement. Hij mocht een paar dagen eerder kijken bij het turnen en keek vol bewondering naar de Japanners.

'Toen besloten we dat we ook mee wilden doen aan de Olympische Spelen', vertelt Hermann. Twaalf jaar later lijkt die droom al uit te komen voor de oudste van de broers. In 1980 kwalificeerde Hermann zich voor de Olympische Spelen in Moskou.

De Koude Oorlog had de wereld in zijn greep, met boycots die elkaar opvolgden en politiek die de sport overschaduwde. 'Dat ik uiteindelijk niet heb kunnen meedoen, kwam denk ik deels door de politiek. Belangrijker was in mijn ogen dat er onvoldoende geld was om een zeilploeg naar Rusland te sturen.

' 'Het is een van de grootste frustraties uit mijn leven', bekent hij jaren later eerlijk. 'Ik had graag in Tallinn, waar de wedstrijden plaatsvonden, willen zeilen. Gelukkig kwam de olympische droom vier jaar later alsnog.

' Beide broers Mergenthaler kwalificeerden zich namelijk voor de Spelen van Los Angeles. Eric had zich in zijn vlegeljaren gespecialiseerd in de eenmansboot, de Finn, terwijl Hermann samen met Alejandro Terrones in de 470-klasse zeilde. Politiek en sport waren in 1984 nog steeds met een rondedans bezig.

Dat merkte Hermann ook bij de openingsceremonie. Zo was er applaus voor Joegoslavië, dat als enige land van achter het IJzeren Gordijn meedeed. Maar het langste en best hoorbare applaus die avond was echter voor de broers Mergenthaler en hun metgezellen.

Toen de moderne vijfkamper Ivar Sisniega de Mexicaanse vlag het stadion binnendroeg, sloegen de mensen uit enthousiasme hun handen hard tegen elkaar. Dat zouden ze de minuten daarna blijven doen. 'Er wonen enorm veel mensen met Mexicaanse wortels in Los Angeles', verklaart Hermann veertig jaar later stralend.

'Wij liepen achter onze vlag aan en keken naar het publiek. Het was overweldigend. Dit is wat ik wilde toen ik als zesjarige naar de ceremonie keek.

' Het was ook het begin van twee weken die Hermann zijn leven totaal op zijn kop zette. 'Ik heb er geen medaille aan overgehouden, maar wel drie kinderen', zegt hij enigszins ironisch. Want op die Spelen ontmoette hij zijn eerste vrouw, Guadalupe Canseco.

'We begrepen elkaar wat betreft sport niet', vertelt hij lachend over die prille liefdesweken. 'Ze was schoonspringster en ik verbaasde mij erover dat ze jaren trainde voor een sprong die drie seconden duurt. Zij vroeg zich op haar beurt weer af wat dat hele zeilen nou voorstelde, een beetje op een meer dobberen de hele dag.

' Toch voelden de jonge Mexicanen zich tot elkaar aangetrokken. Alleen, hoe hielden ze contact tijdens die twee weken? Ze moesten trainen en sporten in heel andere delen van de stad. 'Er was een nieuw systeem waarmee we in het olympisch dorp konden communiceren', glimlacht Hermann.

'E-mail.' Beide geliefden stuurden elkaar berichten over en weer gedurende de Spelen. Het resulteerde drie jaar later in een huwelijk en uiteindelijk twee zoons en een dochter.

Ondertussen koos Hermann ervoor om zijn zeilcarrière op een lager pitje te zetten en zich op de toekomst voor te bereiden. 'Ik gaf nog wel trainingen en begeleidde teams, maar besloot ook om mijn studie technische bedrijfskunde af te ronden. Door het vele reizen vanwege wedstrijden was dat er niet van gekomen.

' Zijn broer Eric ging ondertussen onverminderd door. 'Of hij meer talent had? Een vriend van ons heeft ooit gezegd dat ik de meer getalenteerde was, maar zelf denk ik van niet. Hij werd uiteindelijk wereldkampioen, terwijl ik veel meer met de olympische gedachte van meedoen is belangrijker dan winnen had.

' Want in de jaren dat Hermann klimt op de maatschappelijke ladder, zeilt Eric op alle wereldzeeën. Hij pakt zilver en brons bij wereldkampioenschappen en doet in 1988 en 1992 mee aan de Olympische Spelen. Een paar weken voor dat mondiale sportevenement in Barcelona kroont hij zichzelf in het Spaanse Cadiz tot wereldkampioen.

Hij wordt dan ook gezien als de grote kanshebber op olympisch goud. 'Hij woonde toen al een aantal jaar in Barcelona', vertelt Hermann. 'We hadden geen coach in Mexico en hij werd uitgenodigd om in Spanje te trainen.

Daardoor werden hem nog meer kansen toegedicht. Eigenlijk hingen ze de medaille al om zijn nek voordat hij gewonnen had. Dat deed wel wat met hem, al die druk.

Hij had er last van.' Hermann kon zijn jongere broer echter niet steunen. Hij zat met zijn gezin in Mexico.

'Ik sprak in die tijd niet veel met hem. We leefden op andere plekken in de wereld. Hij had een coach om mee te overleggen, ik had drie jonge kinderen waarvoor ik geld moest verdienen.

' Eric werd uiteindelijk slechts negentiende. Het zou zijn laatste grote wedstrijd van wereldfaam zijn. De dertigjarige topzeiler kiest ook voor het maatschappelijke pad dat zijn broer acht jaar eerder is ingeslagen.

Zeilen bleven de broers wel doen, waar mogelijk samen, alleen de afstand tussen de twee broers was vaak een spelbreker. Daarom werd er een groter plan gesmeed. In het Duitse Travemünde zouden de twee mannen weer meedoen aan een wedstrijd die een aantal dagen duurde.

Een hommage aan 1975, toen ze als twaalf- en dertienjarige kampioen van Mexico werden. Met hun beide pensioenen in zicht moest dat de opmaat naar meer worden. Alleen die ene hobbel bleek fataal voor de toekomstplannen.

Het zorgde er niet voor dat ook Hermann de zeilen streek. Nog steeds is hij vaak met zijn boot te zien op verschillende meren in Europa. Als hij zich dan klaarmaakt voor een tocht over de woelige baren, dan moet hij vaak aan zijn broer denken.

Liefdevol werpt hij dan een blik op zijn Flying Junior-boot en ziet de naam op de boeg prijken. Joie de Vivre leest hij dan. Gekozen als eerbetoon aan zijn broer en de sport die broederliefde bracht.

.