Gouden Kalf-winnaar ‘Dit is geen kerstfilm’: ‘Een film die veel publiek trekt hoeft niet per se onschadelijk te zijn’

In Dit is geen kerstfilm volgen wij een doorsnee Nederlands gezin dat in doorsnee Nederlandse problemen anno 2024 terechtkomt. Moeder Brechtje (Jacqueline Blom) wordt op non-actief gesteld nadat zij een van haar studenten racistisch lijkt te hebben bejegend. Haar man Martijn (René van Zinnicq Bergmann) wordt verliefd op zijn veel jongere collega (Laura Bakker).

Dochter Jos (Stefanie van Leersum) krijgt het aan de stok met de homofobe vader van een van haar leerlingen. En schoonzoon Justus (Kiefer Zwart) ligt in de knoop met zijn mannelijkheid. Het is een ware quattro stagioni aan actuele thematiek.



En niet direct een plot die ‘komedie’ schreeuwt. Toch won Dit is geen kerstfilm van regisseur Michael Middelkoop onverwachts drie Gouden Kalveren in oktober: beste regie, scenario en bijrol. Daarvoor lag hij bijna twee jaar op de plank.

De film komt niet in de bioscoop, maar is vanaf volgende week te zien op Prime Video. Scenarioschrijvers Lotte Tabbers en Isis Mihrimah Cabolet kregen het idee om een satire over hun eigen witte bubbel te maken toen ze elkaar ontmoetten op een Nederlands filmfeestje in Berlijn . Cabolet: „Op zo’n feestje zie je witte mensen in dure kleding die cool proberen te dansen op The Jackson 5.

‘Kijk ons nou eens allerlei soorten muziek goed vinden!’ Wij vroegen ons af: wat voor soort act zijn wij eigenlijk als linkse elite?” Volgens Cabolet houden filmmakers van een soort armoede-esthetiek en maken ze zelden films over hun eigen omgeving. Tabbers: „Het was toen nog geen kerstfilm. Wij bedachten de personages rondom thema’s waar wij zelf ook een beetje bang voor zijn, zoals verkeerde dingen zeggen, gecanceld worden, heel graag een goed mens willen zijn .

.. We wilden de verhaallijnen van die personages bij elkaar brengen tijdens een ongemakkelijke samenkomst, en daar leent een kerstdiner zich erg goed voor.

” Cabolet: „Met Kerst wil iedereen gezellig bij elkaar zijn. Maar dat is best ingewikkeld als je met veel verschillende soorten mensen aan tafel zit. Dan kom je erachter dat iedereen vanuit zijn eigen perspectief leeft.

Wij vonden zo’n kerstdiner een goede metafoor voor hoe verschillende mensen in de samenleving de laatste tijd botsen.” Tabbers en Cabolet wilden een komedie maken die niet al te zoet zou worden, maar filmproducent 100% (voorheen Halal) wilde een commerciële film. Dat zorgde af en toe voor discussies.

Cabolet geeft een voorbeeld: „Tijdens het kerstdiner gebeurt er iets extreems met de jongste zoon, die je daarvoor eigenlijk bijna niet hebt gezien.” Het gezelschap moet dan samenwerken om die kwestie het hoofd te bieden. Tabbers: „De producent stelde die hele verhaallijn ter discussie, maar we hadden een goede reden.

Er is van alles gaande in de maatschappij terwijl grote crisissen zoals het klimaat ons boven het hoofd hangen. Daar moet je voor samenwerken. Wij wilden laten zien dat je in een crisis de verschillen aan de kant moet zetten om een team te vormen.

” Cabolet: „Ons doel is dat mensen gesprekken met elkaar gaan voeren. Niet per se over seksisme, racisme en gender, maar over dynamieken. Waarom zijn sommige dingen ingewikkeld? Waarom zijn wij gepolariseerd? Je hebt nou eenmaal te maken met mensen die anders zijn.

Je kunt de wereld niet runnen met alleen gelijkgestemden.” Tabbers: „Ik heb door deze film meer in grijstinten leren denken, in plaats van in zwart-wit. Het is belangrijk om de andere kant te bevragen en te bekijken.

Vaak komen dingen vanuit dezelfde emotie: angst.” Regisseur Michael Middelkoop (38) maakte jarenlang muziekvideo’s en commercials. Nu heeft hij de overstap gemaakt naar drama.

Momenteel is hij bezig met een speelfilm naar de jeugdserie Vakkenvullers . Zijn volgende film, Straatcoaches vs Aliens, ligt al klaar voor februari. Over Dit is geen kerstfilm zegt hij: „In de film zie je de worsteling van Nederland.

Waar staan wij? Hoe gaan wij met elkaar om? Vertel je daarover met een vingertje? Of cynisch? Ik zag in het scenario humor en plezier. Niet oordelend, wel kritisch.” Waarom is de film, die vorig jaar al af was, pas vanaf 19 december te zien op Prime Video? Dit is geen kerstfilm werd in eerste instantie ontwikkeld via het Nederlands Filmfonds, legt Middelkoop uit.

De wens was aanvankelijk om de film in de bioscoop uit te brengen, maar dat is lastig met kerstfilms, omdat je die maar kort kunt vertonen. Toen kreeg de producent het aanbod van de Zweedse streamingdienst Viaplay om de film in zijn geheel te financieren. Maar vervolgens stopte Viaplay met zijn Nederlandse filiaal.

De film kwam op de plank te liggen, totdat Prime Video hem overnam. De bekroning met drie Gouden Kalveren gaf de film een opkontje, maar het was inmiddels te laat voor een bioscooprelease. Volgens Middelkoop is Dit is geen kerstfilm niet helemaal een commerciële film en ook geen arthousefilm.

Hoe ziet hij zijn film dan? „Mijn films moeten Trojaanse paarden zijn. Een film die veel publiek trekt hoeft niet per se onschadelijk te zijn. Daar mogen bommetjes in zitten over bijvoorbeeld kleurverschillen en klassenverschillen.

Mijn volgende film, Straatcoaches vs. Aliens gaat over een achterstandswijk die tijdens een buitenaardse invasie aan haar lot wordt overgelaten. Aan de voorkant is het ‘popcorn sciencefiction’, aan de achterkant is het een verhaal over de haves en have nots .

Mijn grote voorbeeld daarin is Get Out van Jordan Peel: een lekkere horrorfilm met stevige maatschappijkritiek.” Voor een film die bijna twee jaar op de plank heeft gelegen, is Dit is geen kerstfilm verrassend actueel. Middelkoop: „Volgens de ware kerstgedachte blijft het belangrijk om bij elkaar te zitten en om naar elkaar te luisteren.

Het is een supercliché, maar dat blijft relevant. Als deze film zou verouderen, zou ik heel blij zijn. Dan is de wereld beter.

Ik kan niet wachten totdat iemand de film aanzet en denkt: ‘Joh, dit was vijf jaar geleden een ding!’”.