Geldzorgen voor Nederlandse universiteiten: 'Moeten in actie komen'

De Nederlandse universiteiten zitten in een benarde financiële situatie. Tien van de veertien publieke universiteiten schreven in 2023 rode cijfers en in 2024 stevenen alle instellingen af op een gezamenlijk verlies van 257 miljoen euro. Dit blijkt uit de jaarlijkse onderwijsbarometer van accountancy- en advieskantoor EY. "Alle universiteiten moeten in actie komen", zegt onderzoeker Ralph Poulssen van EY.

featured-image

Het voorspelde verlies van 257 miljoen euro is ruim twee keer zo groot als het gezamenlijke verlies dat in 2023 is geleden: 105 miljoen euro. In 2022 werd er nog een gezamenlijke winst gemaakt van 105 miljoen euro. De cijfers van 2024 zijn onder meer gebaseerd op financiële prognoses van de universiteiten over het aantal studenten en personeel.

De rode cijfers van nu komen volgens EY door een sterke toename van de personeelskosten en een stijging van de huisvestingslasten. Het verlies over het afgelopen jaar (2023) is nog wel lager dan begroot. Doordat vacatures niet altijd ingevuld konden worden, waren de personeelskosten minder hoog dan geraamd.



Ook vielen de afschrijvingskosten mee. "We hadden dus al rode cijfers verwacht", zegt een woordvoerder van koepelorganisatie Universiteiten van Nederland. Wat volgens hem niet wegneemt dat de situatie zorgelijk is.

"Onze zorgen zitten in de bezuinigingen die eraan komen", aldus de koepelorganisatie. Hij doelt op de plannen van het kabinet om honderden miljoenen te korten op wetenschap. "Al onze leden hebben hier last van.

" Met deze bezuinigingen is in de EY-barometer nog geen rekening gehouden, omdat die grotendeels werd opgesteld voor de presentatie van het hoofdlijnenakkoord. EY benoemt ook nog dat universiteiten de instroom van nieuwe studenten te positief inschatten. Door bijvoorbeeld strengere maatregelen voor de komst van internationale studenten (studenten van buiten de EU betalen meer collegegeld) en een lagere uitstroom van het vwo kan het zijn dat er minder studenten dan verwacht naar de universiteit gaan.

Dit levert dus minder geld op. Meerdere universiteiten in Nederland hebben al bezuinigingen aangekondigd. EY ziet dat grote en 'belangrijke' investeringen, zoals het verduurzamen van gebouwen, worden opgeschoven.

Iets wat volgens het bedrijf niet altijd handig hoeft te zijn, omdat die investeringen op termijn kunnen zorgen voor meer kostenbesparingen. Poulssen pleit daarom voor actie. "Werk maken van bezuinigingen", hoort daar ook bij volgens hem.

Meerdere universiteiten hebben onlangs al bezuinigingsplannen aangekondigd. EY wilde een algemeen beeld schetsen en niet ingaan op de financiële prestaties per universiteit. Een blik op de jaarverslagen leert RTL Z dat alleen Maastricht University, de Universiteit Leiden, de Universiteit van Amsterdam en de Vrije Universiteit zwarte cijfers schreven in 2023.

Alle andere hebben rode cijfers. Hoewel de belangrijkste taak van een universiteit niet winst maken is, stelt Universiteiten van Nederland wel dat geld heel belangrijk is. Minder geld zet de wetenschappelijke prestaties en kwaliteit van het onderwijs onder druk volgens hem.

"Dat heeft gevolgen voor heel Nederland.".