Festival Over het IJ heft zichzelf op na subsdiestop

Het Amsterdamse locatiefestival Over het IJ houdt op te bestaan. Dat heeft de organisatie dinsdag bekend gemaakt. Het festival kreeg geen subsidie meer en ziet geen kans om zonder die gelden te overleven.

Over het IJ vond gedurende 32 jaar plaats in juli, in Amsterdam-Noord, op de NDSM-werf. Festival Over het IJ geldt als een belangrijke ontwikkelplek voor nieuwe makers en jong talent, met de nadruk op multidisciplinair locatietheater. Het festival biedt ruimte voor onderzoek en experiment in een stedelijke omgeving, en veel makers profiteerden van die gelegenheid.



Voor onder meer theatermakers Alexandra Broeder, FC Bergman, Marte Boneschansker en collectief Walden was deelname aan het festival een belangrijke of stimulerende stap in hun carrière. Memorabel waren de voorstellingen die Dogtroep, pioniers in het locatietheater, in de beginjaren van het festival opvoerden. Bij Over het IJ zag je theater en muziek in de buitenlucht van een industriële omgeving, in loodsen en zeecontainers of in een zwembad, met uitzicht op passerende boten op het IJ, en reed je op fietsen, in taxi’s of bussen door de buurt.

Aan reuring, verrassing en opwinding was er nooit gebrek. Twee jaar geleden besloot het festival zich louter op de jonge generatie te richten en niet meer op makers die al naam hadden gemaakt. Het festival kromp van tien naar vier dagen.

Zowel het Amsterdam Fonds voor de Kunsten als het Fonds Podiumkunsten reageerde deze zomer negatief op de subsidieaanvraag van Over het IJ voor de periode 2025-2028. Half november werden de bezwaren die het festival had gemaakt „ongegrond” verklaard, vertelt algemeen directeur Mick Stevens. „Daarmee was de keuze over onze toekomst voor ons gemaakt.

Want het is eigenlijk geen besluit dat we zelf hebben genomen.” Stevens noemt het „heel pijnlijk” dat een festival met een geschiedenis van 32 jaar aan opgebouwde kennis en expertise moet verdwijnen. „Er is een toenemende schaarste aan ontwikkelplekken.

Huis Utrecht, ook een ontwikkelplek voor jonge makers, heeft ook al de deuren moeten sluiten. Experiment en onderzoek staan onder druk. Dat schuurt.

” Beide fondsen oordeelden dat de artistieke signatuur van het festival zwak was en de plannen te weinig uitgewerkt. Stevens: „We waren te weinig concreet, vonden ze. Dat hebben meer makers te horen gekregen.

Maar het is eigen aan onze werkwijze. We kennen de makers die bij ons komen een jaar van tevoren nog niet, want die moeten zich nog aandienen. De uitkomst van experimenteren is ongewis.

Dat is een risico, maar onderdeel van de werkwijze.” Stevens en artistiek directeur Simone Hogendijk gebruiken de eerste maanden van 2025 om de erfenis van het festival een plek te geven en te zien of ze verder kunnen als ontwikkel- en adviesplatform, wellicht onder de naam van Over het IJ..