Feministisch bedoelde zomerhit van Katy Perry online gekraakt en bespot

Vraagje: vind jij ook dat dit a woman’s world is, en dat je lucky bent to be living in it (uh-huh, uh-huh)? Dan kun je maar beter celebraten, baby – want die vrouwen ain’t going away (ah-hah!). Dat is althans de boodschap van Katy Perry’s nieuwe single ‘WOMAN’S WORLD’, vorige week door het popicoon uitgebracht. Op zich best een boodschap om achter te staan (vrouwen gaan al een tijdje mee, die zullen inderdaad niet gauw verdwijnen), maar het liedje en met name de bijbehorende videoclip wisten, zacht uitgedrukt, niet echt lekker te landen.

Waar Perry wellicht nog de hoop koesterde dat ‘WOMAN’S WORLD’ de vrouwen-anthem van de zomer zou worden (vrolijk, sexy en helemaal #girlboss), slaagde ze er vooral in om onder recensenten en socials-gebruikers een golf van verontwaardiging en verwarring teweeg te brengen: was het clipje feministisch? Was dit niet eerder het beeld dat een stereotype heteroman in de jaren nul van feminisme zou hebben? Of was het misschien een parodie op het beeld dat een stereotype heteroman in de jaren nul van feminisme zou hebben? Het probleem was als volgt: vrijwel de volledige clip van ‘WOMAN’S WORLD’ bestaat uit geoliede vrouwenlichamen, met Perry’s lichaam natuurlijkerwijs het meest geolied van allemaal. In het eerste deel van de video is ze een bouwvakker die danst in een outfit die je wellicht in de feestwinkel zou vinden als er een schap ‘sexy bouwvakkerskostuum’ zou zijn en doet ze ‘typisch mannelijke’ dingen, zoals staand plassen en een schroefboor vasthouden. Tot ze wordt geplet door een heel groot aambeeld, wakker wordt in een nieuwe wereld en daar rondloopt als een goddelijke cyborg met robotbenen, die soms even stil blijft staan om te dansen met een vrouwelijke voorbijganger of om bij een tankstation een benzineslang in haar glanzende linkerbil te steken.



Aan het eind van de clip houdt ze een lichtgevend vrouwensymbool in de lucht terwijl ze wegvliegt in een helikopter en luid roept dat ze Katy Perry heet (wel aardig voor nieuwe luisteraars). Nu is er niets mis met je geoliede lichaam laten zien, maar feminisme zou toch wel over meer mogen gaan dan een oversekste blik op het vrouwenlijf, vonden critici. Dit had veel weg van een lege, commerciële visie op vrouwenemancipatie.

Daar kwam nog bij dat de tekst net zo goed een paar decennia geleden geschreven had kunnen worden, of – erger – door AI. Vrouwen zijn in ‘WOMAN’S WORLD’ vooral „sexy”, „zelfverzekerd”, „intelligent”, „zo zacht”, „zo sterk”, „een moeder” en „een zuster”. Niet per se feitelijk incorrect, maar heel rijk geschakeerd kon je het ook niet noemen.

En dan was er nog de nagel aan de doodskist: Perry liet het nummer produceren door vier mannen, waaronder Dr. Luke, die een paria is sinds zangeres Kesha hem in 2014 beschuldigde van (onder meer) verkrachting. Dat juist Luke betrokken was bij het bedenken van een semi-feministisch zomerhitje, werd in recensies en commentaarsecties volop benoemd.

Toen de kritiek harder op Perry neerdaalde dan een heel groot aambeeld – recensenten in Britse en Amerikaanse media spraken onder meer van „afval”, „een monumentale catastrofe” en „cringe” – besloot ze zichzelf te verdedigen via haar sociale mediakanalen. Begrijpelijk, want de single is voor Perry niet onbelangrijk – hits heeft de popster al een tijd niet gehad. Op Twitter en Instagram legde ze daarom met rollende ogen uit dat het eerste deel van de clip een parodie was op de male gaze .

Ja, inderdaad: een parodie op het beeld dat een stereotype heteroman van feminisme zou hebben. De klap van het aambeeld symboliseerde een reset voor Perry’s idee van de feminine divine , vertelde ze geduldig; van de vrouwelijke energie. Perry: „Daarna stappen we een heel andere wereld in (sexy cyborgwereld, red)”.

Maar de betekenis van de robotbenen en bijtankbillen bleef in nevelen gehuld en het kwaad leek al geschied. Twee dagen nadat het nummer uitkwam verdween het uit de wereldwijde top 2000 van Spotify, en de spottende reacties bleven binnenstromen. Zeg van Perry wat je wil, ze maakt wel de tongen los over vastgeroeste vrouwbeelden – al gebeurt het nu op een andere manier dan ze bij het maken van ‘WOMAN’S WORLD’ waarschijnlijk voor ogen had.

En ze toont bovendien hoe je, bij kritiek en tegenslag, nog altijd je publiek te woord kunt staan met een vermoeid: „het was maar satire”, om vervolgens stoïcijns door te feesten op je gladde robotbenen. Dus kreeg je kromme tenen bij het lezen van dit stuk? Vond je het Perry-onvriendelijk, juist niet hard genoeg, of om zelf te bepalen redenen NRC-onwaardig? Geen nood: dan noemen we het gewoon satire. You better celebrate!.