Factbox-Slowakije, Hongarije dreigen Oekraïne met rechtszaak over geblokkeerde olie

Hieronder worden de relevante feiten op een rijtje gezet. RUSLAND'S LAATSTE OLIEVERBINDING MET EUROPA Na de invasie van Oekraïne door Moskou in 2022 stelde de Europese Unie (EU), die tot een derde van haar brandstof uit Rusland kocht, sancties in en stopte met het kopen van Russische olie. Drie lidstaten - Hongarije, Slowakije en Tsjechië - kregen echter vrijstelling van sancties omdat ze afhankelijk zijn van Russische olie en beperkte alternatieven hebben.

Rusland bleef daarom ongeveer 300.000 vaten olie per dag (bpd) - gelijk aan ongeveer 0,3% van de wereldwijde leveringen - naar Oost-Europa verschepen via het zuidelijke deel van Druzhba. Duitsland en Polen, die olie ontvingen via de noordelijke tak van de Druzhba, stopten in 2023 met de aankoop van olie uit Moskou, en Rusland heeft sindsdien het grootste deel van die volumes omgeleid naar Azië.



China is de grootste olieafnemer van Rusland geworden en ontvangt ongeveer 2,14 miljoen bpd via verschillende routes. DOORVOERPROBLEMEN De zuidelijke Druzhba-route verbindt Russische olievelden met raffinaderijen die in handen zijn van MOL in Hongarije en Slowakije en PKN Orlen in Tsjechië. De pijplijn doorkruist Wit-Rusland en Oekraïne voordat hij vertakt naar Slowakije en Hongarije.

De olie wordt geleverd door Transneft uit Rusland, Gomeltransneft uit Wit-Rusland, Ukrtransnafta uit Oekraïne en Transpetrol uit Slowakije. Transneft en Ukrtransnafta hebben een transitovereenkomst voor leveringen via Druzhba. Andere Russische bedrijven, waaronder Lukoil, zijn geen partij bij de overeenkomst, hoewel Ukrtransnafta informatie krijgt over wie de pijpleiding bevoorraadt.

De export via Druzhba is het afgelopen jaar herhaaldelijk opgeschort vanwege de complexe relatie tussen leveranciers, pijpleidingbedrijven en afnemers. In 2022 werden de leveringen kortstondig stopgezet nadat Transneft door sancties de doorvoerrechten niet kon betalen. Ukrtransnafta heeft de tarieven in 2022 en 2023 verschillende keren verhoogd met het argument dat de infrastructuur onderhouden moet worden.

Russische industriële bronnen hebben gezegd dat de Druzhba-route door de hogere tarieven een van de minst winstgevende routes is geworden. OEKRAÏENSE SANCTIES De particuliere oliemaatschappij Lukoil levert ongeveer 50% van de olie die ten zuiden van Druzhba verscheept wordt. Andere leveranciers zijn het Russische staatsbedrijf Tatneft, Gazprom Neft, het particuliere Russneft en kleine producenten.

In juni 2024 legde Oekraïne sancties op aan Lukoil, waardoor het bedrijf niet meer via Druzhba kan verschepen. Oekraïne heeft weinig informatie verstrekt over de nieuwe sancties en heeft niet gezegd waarom ze op Lukoil gericht zijn en niet op andere Russische bedrijven. BEPERKTE ALTERNATIEVEN Hongarije en Slowakije hebben geen toegang tot land, waardoor hun toegang tot alternatieve olietransporten beperkt is.

Hongarije kan echter olie importeren uit de haven van Omisalj in Kroatië. Sinds april heeft MOL ongeveer 500.000 ton olie per maand (120.

000 bpd) geïmporteerd via Kroatië. Slowakije kan alleen olie importeren via een pijplijn die verbonden is met Hongarije, die niet groot genoeg is om de verloren Russische olie te compenseren. Ongeveer 30% van de olie die de Slowaakse raffinaderij Slovnaft, eigendom van MOL, in 2023 verwerkte, was niet-Russisch, volgens Slovnaft het hoogste percentage tot nu toe.

Tsjechië kan olie importeren via de Transalpine (TAL) pijpleiding die de haven van Triëst in Italië verbindt met de IKL pijpleiding in Ingolstadt in Duitsland. Het land hoopt volgend jaar volledig over te schakelen op niet-Russische leveringen. Oekraïne is voor energie ook afhankelijk van Hongarije en Slowakije.

Zij sturen Kiev brandstof en elektriciteit die vaak uit Russische bronnen wordt geproduceerd. De Hongaarse minister van Buitenlandse Zaken zei deze week dat het land in juni 42% van de energie-import van Oekraïne leverde..