Europese landen reiken nieuwe islamistische leiders in Syrië de hand

Europese landen reiken nieuwe islamistische leiders in Syrië de hand Europese diplomaten willen chaos zoals die eerder ontstond in Libië en Irak voorkomen. Dus tasten ze een samenwerking met de nieuwe Syrische machthebbers af. verslaggever West-Europa Europa zoekt toenadering tot de nieuwe machthebbers in Syrië.

Diplomaten uit verscheidene Europese landen hebben de laatste dagen in Damascus ontmoetingen gehad met Ahmad al-Sharaa, de leider van de islamistische rebellenbeweging Hayat Tahrir al-Sham (HTS), en diens getrouwen. HTS zette ruim een week geleden na een bliksemoffensief de Syrische dictator Bashar al-Assad af en greep de macht. De Europese delegaties tasten af of het, na jaren van sancties tegen Syrië, mogelijk is te gaan samenwerken met HTS.



De beweging wordt door de Verenigde Naties en veel westerse landen nu nog aangemerkt als een terroristische groepering. “We kijken ook naar de mogelijkheid van een diplomatieke aanwezigheid in Damascus”, zei een woordvoerder van de Duitse delegatie die dinsdag op gesprek ging bij HTS-voorman Sharaa. Volgens de woordvoerder zijn de Duitsers zich, net als collega’s van andere Europese landen, bewust van de extremistische wortels van de HTS-strijders, maar opereren deze vooralsnog gematigd.

“Voor zover er iets over te zeggen valt, lijken ze verstandig te handelen.” Zondag had de VN-gezant voor Syrië, de Noor Geir Pedersen, al een ontmoeting met Sharaa, die overigens beter bekend is onder zijn nom de guerre Abu Mohammad al-Jolani. Maandag waren Britse diplomaten aan de beurt en dinsdag legden de Fransen contact, naast de Duitsers.

De Europese Unie stuurde eveneens een diplomaat. “We willen geen extremisme”, verklaarde EU-buitenlandchef Kaja Kallas over de ontwikkelingen in Syrië. HTS was voorheen de Syrische tak van terreurbeweging Al-Qaeda, maar nam daar in 2016 afstand van.

Sharaa en zijn mensen lijken te hebben gekozen voor een pragmatischer benadering. Ze zoeken nu erkenning van hun interim-regering en willen hulp bij de wederopbouw van het verwoeste land en opheffing van sancties. De Europese regeringen die toenadering zoeken, zijn er op gebrand om te voorkomen dat Syrië ten prooi valt aan chaos zoals eerder in Libië en Irak, toen daar dictators waren afgezet.

Ook willen ze vermijden dat het land verscheurd wordt door de opdoemende rivaliteit tussen Israël en Turkije. Israëlische troepen zijn al een stukje Syrië binnengetrokken en Turkije trekt troepen samen aan de grens, mogelijk ter voorbereiding op een inval. “Syrië mag geen speelbal worden van buitenlandse machten en ook geen proeftuin voor radicale krachten”, zei de Duitse woordvoerder.

Daarnaast zouden veel Europese landen graag het einde willen zien van de Russische invloed in Syrië. “We willen dat de Russen vertrekken”, zei de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken, Caspar Veldkamp, over de Russische militaire bases in het land. Rusland mengde zich in 2015 in de burgeroorlog in Syrië en hield met onder meer wapenleveranties, militaire instructeurs en vaak verwoestende luchtsteun Assad in het zadel.

De Russen hebben een reeks bases in het land, waaronder de vliegbasis Khmeimim en de marinehaven van Tartus. Sinds de val van Assad, die waarschijnlijk met een Russisch vliegtuig naar Moskou vluchtte, evacueerde Moskou een deel van zijn diplomaten. Ook trokken de Russen honderden militairen uit verschillende delen van Syrië terug naar de vliegbasis Khmeimim.

Volgens het Britse weekblad The Economist voert Rusland momenteel in het geheim onderhandelingen met de nieuwe Syrische machthebbers over de toekomst van hun militaire aanwezigheid. Ook hierbij zou HTS zich praktisch opstellen. Mogelijk kunnen de Russen al hun bases, of een deel ervan, houden.

Zeker de marinebasis van Tartus, waar Moskou al in de Koude Oorlog een steunpunt had, zouden de Russen mogen blijven huren. “Er zijn geen vooraf gestelde grenzen”, zei een HTS’er tegen het weekblad. “Dit gaat om belangen, niet om ideologie.

” In de buitenwijken van Damascus, zoals in Yarmouk, zijn de sporen van de Syrische burgeroorlog nog overal zichtbaar. Nu Assad is vertrokken, klinkt er weer hoop. ‘We kunnen weer ademen.

’ Een reportage van Hans Jaap Melissen . Hoe het verder gaat met Syrië hangt in belangrijke mate af van de leider van HTS, Ahmad Hussein al-Sharaa, die in de luwte van de stad Idlib zijn macht kon opbouwen. Wat zal hij met die macht doen? Een profiel .

.