EU schort deel sancties Syrië op om de ontwikkeling van het land een kans te geven

Sancties zijn een favoriet diplomatiek instrument van de Europese Unie. Maandag besloten de lidstaten een deel van de sancties voor Syrië op te schorten om de ontwikkeling van het land een kans te geven, terwijl sancties voor Rusland werden verlengd. Dat laatste gebeurde na een bijna traditioneel politiek gevecht met Hongarije, waarin president Donald Trump een onverwachte bijrol speelde.

De Europese ministers van Buitenlandse Zaken spraken op hun eerste bijeenkomst sinds de inauguratie ook over de omgang met de nieuwe Amerikaanse president. „We zien allemaal dat Trump niet denkt in termen van verdragen en vrijhandel”, zei minister Caspar Veldkamp (NSC) na afloop, „maar in termen van macht, machtsuitoefening en machtsblokken en dat we ons daartoe moeten verhouden.” Ook is het volgens Veldkamp duidelijk „dat het niet effectief zou zijn als we op elke uitspraak van ieder lid van de Amerikaanse regering reageren, maar dat we kijken welke uitspraken omgezet worden in beleid en dan kijken waar onze belangen liggen”.



Europa, zei EU-Buitenlandchef Kaja Kallas, moet net als Trump denken in transacties. In onderhandelingen staat Europa niet met lege handen, onderstreepte ze: de Verenigde Staten hebben belangen in Europa. Over Trumps interesse in Groenland wilde ze niet veel kwijt, behalve dat de EU-lidstaten altijd een lidstaat met problemen terzijde zullen staan.

Veldkamp sprak vorige week met zijn Deense collega, onder andere over Groenland. Denemarken, zeggen diplomaten, wil de discussie met het Witte Huis nu niet met grote Europese gebaren belasten. Hongarije had in de aanloop naar de bijeenkomst – weer eens - alle aandacht naar zich toe getrokken.

De sancties die de EU Rusland heeft opgelegd als antwoord op de grootschalige inval in Oekraïne moeten elk halfjaar verlengd worden. Hongarije had ook nu weer protest aangetekend, omdat zijn energie-zekerheid in het geding zou zijn. Om in te kunnen stemmen met de verlenging van de sancties zou Kyiv weer de doorvoer van Russisch gas moeten toestaan.

Sinds 1 januari krijgt Hongarije geen leveringen meer van Russisch gas via Oekraïne. Kyiv heeft het contract met Rusland niet verlengd, omdat Moskou inkomsten ontving voor de leveringen. Maandag was de kou snel uit de lucht.

Boedapest nam rap genoegen met een verklaring over het belang van energievoorziening. De verklaring is, aldus een Europese diplomaat, algemeen en bevat voor de EU vrijwel geen verplichtingen. De lidstaten hadden daarom geen probleem met deze ‘concessie’.

Op de vraag of de verklaring eigenlijk iets te betekenen had, antwoordde Kalas droogjes: „Het had betekenis voor Hongarije, dus was het van belang.” Hongarije was zwaar onder druk gezet om het sanctiebouwwerk niet te torpederen. De Poolse premier Donald Tusk maakte héél duidelijk wat er op het spel stond: „Als Orbán werkelijk de Europese sancties blokkeert op dit cruciale moment in de oorlog is het duidelijk dat hij in dit grote spel over de veiligheid en toekomst van Europa in Poetins team speelt en niet in ons team.

Dat kan niet zonder gevolgen blijven.” Daarnaast had Orbán onverwachts ook een Trump-probleempje. Terwijl hij steeds weer verzet aantekent tegen Rusland-sancties zei zijn politieke maatje in het Witte Huis opeens dat sancties tegen Rusland opgeschroefd moeten worden.

De EU komt het nieuwe regime in Syrië tegemoet door stap voor stap een aantal sancties op te schorten. Het gaat onder andere om sancties in de financiële sector, het transport en de energiesector. Kallas: „De toekomst van Syrië is fragiel, maar hoopvol.

Als het regime goede stappen zet, willen wij dat ook doen.” Het nieuwe regime moet bijvoorbeeld bewijzen dat rechten van minderheden en vrouwen gerespecteerd worden. Minister Veldkamp onderstreepte dat sancties ook weer opnieuw van kracht kunnen worden „als het regime een afslag neemt die wij niet willen”.

Het wapenembargo tegen Syrië blijft van kracht evenals de sancties op personen uit de kring van de verjaagde dictator Assad. Ook de sancties tegen de islamitische Hayat Tahrir al-Sham (HTS) die Assad verdreef, blijven geldig. Details over de ‘routekaart’ voor het verlichten van de sancties waren nog schaars.

De ministers namen een algemeen politiek besluit, de invulling volgt later..