Energiefabriekjes in een piepklein wormpje leren iets over dna-mutatie

De rondworm op deze foto, nauwelijks 1 millimeter lang, is een goede bekende binnen de moleculaire biologie. Caenorhabditis elegans wordt veelvuldig gebruikt als modelorganisme voor fysiologisch en genetisch onderzoek. Ook in een recent artikel van Australische wetenschappers, gepubliceerd in Cell Metabolism , speelt C.

elegans een hoofdrol. De rode en groene puntjes op de foto zijn fluorescerende eiwitten die de mitochondriën in het zenuwstelsel van de rondworm markeren. Die mitochondriën zijn de ‘energiefabriekjes’ in de cel waar omzetting van brandstof in energie plaatsvindt en waar ook mtdna – voluit: mitochondriaal dna – aanwezig is.



Dat ringvormige dna, dat via eicellen wordt doorgegeven, is essentieel voor het functioneren van cellen maar heeft één nadeel: het muteert bij het verouderen. Dat kan bijdragen aan het ontstaan van kanker, diabetes en dementie. De Australische onderzoekers hebben nu twee enzymen ontdekt die voor een aanpassing van het mtdna zorgen bij diverse diersoorten, waaronder de mens, en daarmee het aantal mutaties in bedwang houden.

De modificatie is een voorbeeld van epigenetica: het fenomeen dat moleculen óp het dna de activiteiten van genen kunnen beïnvloeden, in plaats van de genetische code zelf. Als je die aanpassing, 6mA genaamd, zou verwijderen (bijvoorbeeld door de enzymen uit te schakelen) dan zouden de mutaties zich almaar opstapelen, met alle negatieve gevolgen van dien. Maar het omgekeerde is ook waar: een versterking .