En dan zie je na 50 jaar foto’s van jezelf, in bed met je knappe vakantieliefde – een KGB-agent

‘Hij moet dit geweten hebben.” Regine Chivrac kijkt naar een reeks kleine zwart-witfoto’s die vijftig jaar terug in het geheim is gemaakt. Op de oude beelden ziet ze een jonge versie van zichzelf, naakt in bed met de Oekraïense jongeman – Bogdan – aan wie ze ooit op vakantie haar hart verloor.

„Of werd hij er zelf misschien ingeluisd? Nee – hij móét het geweten hebben.” Chivrac heeft gelijk. Haar knappe vakantieliefde werkte in opdracht van de KGB, die wilde weten of de Française verzwegen motieven had voor haar bezoek aan de toenmalige Sovjet-Unie.



In het dossier dat van haar werd aangelegd werd uiteindelijk geconcludeerd: „Er is geen bewijs gevonden dat ze voor de Franse geheime dienst werkt.” Hoofdschuddend leest de inmiddels bejaarde Française hardop voor uit haar dossier; haar ogen worden groot achter haar kleine leesbril. Af en toe werpt ze een ontstelde blik in de camera.

„Dit is krankzinnig”, zegt ze dan. Of: „Stomme Russen.” Het dossier van Chivrac was een van de vele die in 2017 openbaar werden gemaakt, toen Oekraïne de KGB-archieven opende in Kiev.

In de beklemmende 2Doc The Kyiv Files (VPRO) licht regisseur Walter Stokman drie van die dossiers uit, het ene nog ontluisterender dan het andere. Ook laat hij een voormalig KGB-officier aan het woord over de werkzaamheden die hij al die jaren terug verrichtte en spoort hij Bogdan zelf op. „Het was een heel andere wereld”, vertelt die aan de telefoon over zijn jeugd en zijn spi.