Een ‘uitzonderlijk’ jaar in de Nederlandse politiek

‘Het is gebeurd’, met dit korte WhatsApp-bericht vanuit de Trêveszaal aan het Binnenhof in Den Haag werd de val van het vierde kabinet onder Mark Ruttes voorzitterschap bevestigd en kon de Haagse politiek haar borst nat maken voor de stormachtige opkomst van Caroline van der Plas, Pieter Omtzigt en Geert Wilders. Dat stellen politiek verslaggevers Joost Vullings en Xander van der Wulp in: Het jaar van Caroline, Pieter en Geert . In dat boek nemen ze je mee vanaf het formatieproces van Rutte IV in maart 2021 tot aan het voordragen van Dick Schoof als de nieuwe minister-president in mei 2024.

In korte hoofdstukken, aangevuld met quotes uit interviews en debatten van de Haagse politici beschrijven de auteurs in een chronologische wervelwind bijna twee jaar landelijke politiek. Thema’s als de Toeslagenaffaire, de stikstofcrisis, de gaswinning in Groningen, Oekraïne en migratie volgen elkaar in rap tempo op. Politici die in die periode een rol van betekenis hebben gespeeld, worden aan de lopende band opgevoerd.



Hierbij beperken Vullings en Van der Wulp zich in eerste instantie niet uitsluitend tot Caroline van der Plas, Pieter Omtzigt en Geert Wilders, zoals de titel doet vermoeden. Zo krijgen ook Mark Rutte, Dilan Yesilgöz, Frans Timmermans, Rob Jetten en de verschillende campagnes van vrijwel alle grote politieke partijen ruim de aandacht. Vullings en Van der Wulp zijn al jarenlang bekende gezichten in de Haagse verslaggeving.

De eerstgenoemde is politiek commentator voor Een Vandaag en een graag geziene gast bij Op1 . Eerder schreef hij De kinderen van Pim , een boek over oud-LPF-Kamerleden die terugblikken op de dood van Pim Fortuyn en de turbulente politieke periode die daarop volgde. Van der Wulp is politiek verslaggever bij de NOS en maakt samen met Vullings een wekelijkse podcast waarin ze de Haagse politiek analyseren.

De achterflap van het boek belooft dat de twee auteurs het afgelopen ‘turbulente’ Nederlandse politieke jaar met een kritische blik duiden. Vullings en Van der Wulp weten dat echter niet waar te maken. Duiding en kritische analyse ontbreken en het boek is eerder een uitvoerige samenvatting van een ‘uitzonderlijk’ jaar in de Nederlandse politiek.

Van de ruim 350 pagina’s is slechts één hoofdstuk van negen pagina’s gericht op een concrete analyse en verklaring voor de electorale successen van Caroline, Pieter en Geert. Maar ook daar maken de auteurs zich er makkelijk van af door clichématige conclusies te trekken: ‘Kiezers zijn op zoek gegaan naar ‘iets anders” en ‘Bij winnaars van verkiezingen komen steevast drie zaken samen: de juiste persoon komt met de juiste boodschap op het juiste moment.’ De auteurs schrijven hun verhaal aan de hand van interviews, nieuwsartikelen en soms lachwekkende of nietszeggende quotes als: “Lekkéééeeeer! Een meter bier!” en “Haai! Hallo allemaal! Goedemorgen.

” Spannende details of geheime afspraken waarvan je hoopt dat de twee invloedrijkste politiek verslaggevers van Nederland ze kunnen achterhalen, ontbreken volledig. Opmerkelijk genoeg ontbreekt in het boek ook het ‘nareis-op-nareis’-verhaal van Dilan Yesilgöz. De lijsttrekker van de VVD hield tijdens haar campagne maandenlang vol dat het hierbij ging om ‘duizenden mensen’ die via het nareis-principe een verblijfvergunning zouden krijgen.

Vrijwel gelijk werd dit beeld door deskundigen ontkracht, maar het duurde tot februari 2024 tot de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) cijfers publiceerde dat het ongelijk van Yesilgöz bewees. Daarnaast werd begin juni duidelijk dat de IND vorig jaar zomer al cijfers had om dit beeld te ontkrachten maar die om onduidelijke redenen niet publiceerde. Al met al een saillant detail dat de auteurs over het hoofd hebben gezien en wellicht extra context zou geven aan het verlies van de VVD en de positie van Yesilgöz.

De simplistische samenvatting van een zeer boeiend politiek jaar doet geen eer aan de ervaring van Vullings en Van der Wulp als politieke verslaggevers. De auteurs slagen er niet in om een overtuigende analyse neer te zetten. Wie op zoek is naar een (bijna) complete samenvatting van het afgelopen Nederlands politieke jaar heeft aan dit boek een goede keuze.

Verwacht alleen geen baanbrekende inzichten als je de krant of het nieuws regelmatig volgt. En al helemaal niet als je De Stemming van Vullings en Van der Wulp geluisterd hebt..