‘Een Indiër klapt de laptop niet om 17.00 uur dicht’

In Nederland werken zo’n 200.000 expats. Ook werken veel bedrijven samen met medewerkers in het buitenland.

Dat is essentieel om tekorten in cruciale sectoren tegen te gaan, maar brengt ook uitdagingen met zich mee. Verschillende culturen op de werkvloer kunnen namelijk tot miscommunicatie leiden. Hoe kun je dat tegengaan en de diversiteit juist als voordeel inzetten? Dat werken met mensen uit andere landen tot botsingen kan leiden, ziet Jelke Schippers elke dag op de werkvloer.



Als ceo van Smartshore, een IT-bedrijf dat software-oplossingen bouwt voor ondernemingen, heeft hij veel mensen uit India in dienst, die in teams samenwerken met Nederlandse collega’s. De werknemers uit India zijn een gouden greep, zegt Schippers. „In Nederland heerst er schaarste op IT-gebied, terwijl er in India veel goed geschoolde IT’ers zijn.

” Maar die internationale samenwerking brengt wel uitdagingen met zich mee. Volgens psycholoog Sharon Blijd, verbonden aan Psyned, uiten cultuurverschillen zich vaak in de manier waarop je gewend bent om met je collega’s om te gaan. „In veel culturen is hiërarchie bijvoorbeeld heel belangrijk, mensen leren dat je degene met gezag moet respecteren.

Daaruit volgt dat veel mensen uit andere culturen het not done vinden om hun baas aan te spreken, maar dat zijn we in Nederland wel weer gewend. Dat kan tot ingewikkelde situaties leiden.” Dat beaamt Schippers.

„Indiërs zijn behoorlijk respectvol, terwijl Nederlanders direct zijn en tegen een klant of de baas durven te zeggen dat er iets niet klopt.” Dat kan ergernis veroorzaken. „Wij vinden dan dat de Indiase collega niet zegt waar het op staat, terwijl die collega denkt ‘ik ga toch niet zomaar jouw idee afbranden’.

” Ook de houding ten opzichte van tijd is anders, ziet Schippers. „Nederlanders vinden op tijd zijn heel belangrijk, ook als het voor de klus niet per se nodig is. Indiase collega’s hebben dat minder, maar vinden het weer vreemd als wij stipt om 17.

00 uur onze laptops dichtklappen, ook als het werk nog niet af is.” De oplossing om misverstanden veroorzaakt door cultuurverschillen te vermijden, is met elkaar in gesprek te gaan, zegt Blijd. „Het is belangrijk om met elkaar te bespreken hoe je dingen aanpakt, wat werkt en wat niet werkt, en waar je aan gewend bent.

” In zo’n gesprek kun je ook afspraken maken over wat je doet om iemand te complimenteren als het werk goed gaat, of iemand feedback te geven als het werk beter kan, adviseert Blijd. „Zo’n gesprek is helaas op lang niet alle plekken onderdeel van de organisatiecultuur, maar als het gaat om diversiteit is dit heel belangrijk. Praat met elkaar, stel je nieuwsgierig op en ga onderzoeken wie er in je team zitten en hoe je samen de klus kunt klaren, daarbij rekening houdend met de wijze van communiceren van collega’s.

” Het is volgens Blijd de taak van de leidinggevende om het voortouw te nemen in dit gesprek, maar werknemers kunnen er ook aan bijdragen. De beslissing om internationale werknemers aan te stellen komt vaak vanuit management, zegt Schippers. Werknemers worden daar lang niet altijd in meegenomen, zitten er vaak ook niet op te wachten en kunnen dan het idee hebben dat hun internationale collega’s hun in de maag gesplitst worden.

Dat gaat Smartshore tegen door werknemers te vertellen waarom het nodig is om collega’s uit India aan te nemen en de voordelen te benadrukken. De samenwerking wordt daarna gemonitord door een projectleider binnen elk team, zegt Schippers. „Zij zijn getraind om cultuurverschillen te herkennen, op te lossen en mensen te coachen.

” Dat hoeft niet ingewikkeld te zijn. „Het helpt al heel veel om zorgvuldig te communiceren: stel gerichte vragen – vraag bijvoorbeeld om drie concrete feedbackpunten – en controleer daarna ook of iemand je verzoek begrepen heeft.” Smartshore neemt klanten ook regelmatig mee naar India, om te laten zien waar de Indiase collega’s wonen en hoe ze leven, zodat er meer begrip ontstaat.

„Dat moet je doorlopend doen, want je ziet vaak dat de relatie met de tijd transactioneel wordt. Mensen vergeten dat het poppetje op het scherm een echt mens is.” De multiculturele teams samenbrengen is een uitdaging, zegt Schippers, maar zeer de moeite waard.

„Een team met alleen maar mensen die het met elkaar eens zijn is fijn, maar daar leer je niet van. Diversiteit komt de kwaliteit van het werk zeker ten goede.” Tot slot werkt het volgens Blijd goed om activiteiten buiten het werk te ondernemen om elkaar beter te leren kennen en te begrijpen.

„Eten verbindt. Organiseer bijvoorbeeld een multiculturele lunch, waarbij iedereen iets meeneemt uit zijn of haar land van herkomst of iets wat ze vroeger thuis aten. Dan volgen de mooie verhalen vanzelf en zo komen mensen dichter tot elkaar.

” In een multicultureel team liggen misverstanden op de loer. Verschillende gebruiken en gewoontes, bijvoorbeeld met betrekking tot op tijd komen of hiërarchie op de werkvloer, kunnen tot frictie en ergernis leiden. Maar dat is op te lossen door aannames opzij te zetten en te bespreken wat collega’s een prettige werkwijze vinden en hoe zij aangestuurd willen worden.

Het helpt ook om een ervaren projectleider verantwoordelijk te maken voor de internationale samenwerking. Dan is iemand bewust met dit thema bezig en kan hij of zij snel ingrijpen als er toch misverstanden ontstaan..