
DEN HAAG - Bram Martens wist dat hij en zijn partner Marc aan een avontuur zouden beginnen toen ze besloten om hun droomhuis te bouwen op een zelfbouwkavel in de Petroleumhaven in Den Haag. Maar nu wonen ze al vier jaar 'op een zandvlakte'. Martens: 'De gemeente houdt niet vast aan haar eigen spelregels.
' Na vier jaar strijd zitten de twee mannen vol frustratie. Ze zien het niet meer zitten. 'Eerlijk gezegd zijn wij van plan om het huis te verkopen', zegt Martens.
'Onze stress en frustratie is inmiddels ook in het huis gaan zitten. We kunnen dat niet meer los van elkaar zien.' Hun huis aan de Johan Ringerskade, achter de Neherkade, is prachtig en straalt uit dat het met zorg en gevoel voor detail is gebouwd.
Maar de omgeving is vervreemdend. Sommige woningen zijn net zo mooi, andere zijn voor de helft af en van de huizen van de overburen staat enkel nog een geraamte. Er zijn geen bouwactiviteiten te zien.
De straat is zanderig en parkeerplaatsen ontbreken. 'Dit is al vier jaar ons uitzicht en de bouw van deze huizen ligt om onduidelijke redenen stil', zegt Martens. 'De gemeente heeft het project naar ons idee niet goed onder controle en heeft het ons mooier verkocht dan het in de praktijk is gebleken.
' Het avontuur begint voor Martens en zijn partner in 2017. Ze nemen een optie op een van de 22 zelfbouwkavels die door de gemeente worden uitgeven. Een jaar later zitten ze met een architect en een bouwkundige om tafel om een ontwerp van hun droomhuis te maken.
'We zijn hieraan begonnen omdat het avontuur en het creatieve deel ervan ons aansprak', legt Martens uit. 'Ook de locatie, dicht bij de stad en aan het water, maakten ons enthousiast. We zijn begin 2020 gestart met de bouw.
' Dat doen ze met de belofte van de gemeente in hun achterhoofd dat de woningen in hun straat in 2022 klaar moeten zijn. 'We zouden gelijktijdig met onze buren en volgens strikte regels, zoals bouwtermijnen, gaan bouwen, zo spiegelde de gemeente ons voor. Maar we zijn nu vier jaar verder en het project lijkt maar niet te eindigen', verzucht Martens.
Martens verwijt de gemeente dat het geen regie houdt op het project. 'De gemeente heeft vanaf het begin verzuimd om mensen aan te spreken op bouwtermijnen of overlast van rondslingerend bouwafval', zegt hij. Alles gaat traag, vindt hij.
'Dat komt omdat de gemeente haar eigen spelregels niet naleeft. Ik ben zelf docent en als ik mijn regels in de klas niet handhaaf dan wordt het een chaos. Die spelregels zijn nodig om het project te laten slagen.
' Hij baalt er ook van dat beloftes over de openbare ruimte rondom het huis volgens hem niet worden nagekomen. 'Het water voor onze deur moet een mooie jachthaven worden en dat was de reden dat we voor het project zijn gevallen', zegt hij. 'Maar die jachthaven is pas op z'n vroegst in 2030 klaar.
Dan wonen we hier al tien jaar. Ook is de straat nog niet ingericht en de bankjes langs de kade, die de gemeente ons al drie jaar heeft beloofd, zijn pas vorige week geplaatst.' Al met al is het bouwproject een grote teleurstelling geworden.
'Als we dit allemaal wisten, zouden we er nooit aan zijn begonnen', zegt hij. 'Het is te veel frustratie en gedoe.' Hij vervolgt: 'Ik zou wel weer opnieuw zelf gaan bouwen, maar niet op een plek waarbij je afhankelijk bent van buren die ook zelf bouwen en van een gemeente die alles moet managen.
' Martens vindt niet dat tegenvallers horen bij het avontuur dat hij zelf is aangegaan. 'Pionieren is voor mij dat je bij het ontwerp van je eigen woning spannende dingen tegenkomt die je zelf moet oplossen. Pionieren is voor mij niet dat je na jaren nog op een zandvlakte woont en zaken niet afkomen.
Dat is voor mij stilstand.' Toch heeft de gemeente Den Haag er wel vertrouwen in dat het de komende tijd beter gaat met het project, zo blijkt uit antwoorden op schriftelijke vragen van de VVD. Het college van burgemeester en wethouders noemt de vertragingen daarin 'ongewenst', maar verwacht dat eind 2025 'verreweg de meeste woningen' zijn opgeleverd.
'Door verschillende omstandigheden, zoals de Covid-19-pandemie en het zoeken naar nieuwe aannemers, hebben sommige erfpachters vertraging opgelopen', legt het college uit. In bepaalde gevallen kunnen mensen uitstel krijgen als zij de bouwtermijn hebben overschrijden. Ook kan de gemeente boetes opleggen en de kavel terugnemen.
Een boete is tot nu toe in één geval opgelegd. Maar het opleggen van boetes kan averechts werken door bijvoorbeeld een krappe financiële situatie van de erfpachter, schrijft het college. 'Ook het beëindigen van erfpacht en het opnieuw in de markt brengen van de kavel zal een kostbaar en langdurig proces zijn.
Boetes of het beëindigen van erfpacht wordt daarom gezien als het laatste middel als er geen voortgang is.' 'Het steekt mij ook dat het is ons nog niet is gelukt om het project te laten slagen', zei wethouder Robert van Asten (D66) afgelopen week in een debat in de gemeenteraad. In het debat vertelde Van Asten dat de gemeente voorzichter is geworden met het uitgeven van zelfbouwkavels.
Van Asten: 'Vooral op kleinere locaties zoals in de Petroleumhaven zien we dat het vaker misgaat. Dan blijkt dat sommige mensen heel goed in staat zijn om een eigen woning te bouwen, terwijl anderen vol goede bedoelingen beginnen, maar toch vastlopen.' Op grote ontwikkellocaties zoals Vroondaal zijn de zelfbouwkavels volgens Van Asten wel vaak een succes.
Verder belooft het college dat de openbare ruimte de komende maanden definitief wordt ingericht. Dat doet de gemeente normaal gesproken pas als alle bouwkavels zijn opgeleverd, omdat er anders schade aan de openbare ruimte kan ontstaan door zwaar vrachtverkeer. Voor de Johan Ringerskade wordt een uitzondering gemaakt.
'De gemeente zal de Johan Ringerskade begin 2025 definitief inrichten', schrijft het college. 'De gemeente doet dit, omdat er nog slechts twee erfpachters bouwen aan de Johan Ringerskade. De gemeente accepteert dat dit het risico met zich meebrengt dat er schade aan de openbare ruimte kan ontstaan.
'.