DPG Media moet zich niet gaan gedragen als Spotify

In navolging van de muziekstreamingdienst Spotify, publiceren dit jaar ook bedrijven als Rabobank, Strava en PostNL zogeheten wrapped-lijstjes. Spotify begon er een aantal jaar geleden mee: een overzicht van welke muziek en podcasts je dat jaar geluisterd hebt, inclusief videoboodschappen van je favoriete artiesten. Nu bieden dus meer diensten zo’n hyperpersoonlijke samenvatting van jouw gebruik van hun diensten aan.

Waaronder DPG Media. De wrapped-lijstjes werken commercieel gezien als een trein: mensen delen ze massaal op sociale media en blijken dus maar al te graag privézaken openbaar te willen maken. En dat levert weer meer klanten op voor de bedrijven die die privézaken regelen.



Zo krijgen we alleen nog maar meer wrappedlijstjes, en dat is iets waar we volgens mij voor moeten waken. Onderlinge competitie is de bedoeling van sportapp Strava, dus een wrapped lijstje is niet zo gek. Toch trekt dat het competitieve element van sport wel heel ver door – kijk eens hoe veel meer uren ik heb hardgelopen dan jij! En dat mijn boodschappen duurder zijn geworden dan vorig jaar, is misschien niet gek om eens zwart op wit te zien staan op de app van de Rabobank.

Maar waarom zou ik mijn financiën met de hele wereld willen delen? En bij de PostNL-wrapped wordt het pas echt vreemd: een overzicht van pakketjesbestellingen, inclusief een plek op een ranglijst – heb ik meer of minder pakketjes besteld dan mijn buren dit jaar? Het meest opvallende wrapped-lijstje is die van DPG Media, uitgever van onder andere Trouw , de Volkskrant en AD . Dit jaar krijg ik als krantenlezer voor het eerst een jaaroverzicht van mijn journalistieke consumptie. Waarom? Om te laten zien dat ik tot de top vijf procent van de Volkskrant -lezers behoor? Om te laten zien hoe veel meer plus-artikelen en long reads ik heb gelezen dan anderen? Of dat ik tenminste de krant lees in hun eigen app, in plaats van op Instagram zoals velen van mijn peers .

Ach, ik ben ook zó’n betrokken lezer. Deze bedrijven verzamelen al jaren data over ons gebruik van hun diensten, ook DPG doet dat. Waarom is het dan erg dat ze die data met ons delen? Het is immers een goed werkende marketingtool, het trekt mensen.

Het bevordert engagement, levert geld op, maar is ook leuk voor ons, toch? Ten eerste delen die bedrijven niet alle data die ze van je bijhouden, maar alleen het gesuikerde laagje waarmee je de leuke versie van jezelf kan delen. Maar, belangrijker, de wrapped-lijstjes zijn een symptoom van een dieperliggende dynamiek: de steeds extremer wordende individualisering van het publieke domein. Uit de drang om onze identiteit te delen gooien we zaken die tot voor kort strikt privé waren – van het huishoudboekje tot de nieuwsconsumptie – haast gedachteloos het publieke domein in.

Onbewust vergelijken we in het publieke domein onze identiteit met die van anderen. Problematisch, want als je op basis van identiteit competitie voert draait het niet meer om wie het beter doet, maar wie er beter is. Het wordt strijd op basis van wie we zijn, niet op basis van hoe we zijn, met elkaar.

Dat zorgt uiteindelijk voor een groeiend gevoel van polarisatie in de samenleving, zo laten onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam zien. Er is nog meer aan de hand. Dat we op sociale media niet meer precies hetzelfde publieke debat te zien krijgen, maar via een hyperpersoonlijke timeline ieder een ander deel van het debat ziet, dat weten we.

Maar als grote traditionele nieuwsmedia als de kranten van DPG nu ook nog eens hyperpersoonlijke wrapped-lijstjes gaan maken, dan moeten we opletten. Want net als bij Spotify-wrapped, legt DPG-wrapped de nadruk op de individuele ervaring. Terwijl: het publieke debat draait om de gedeelde ervaring van gebeurtenissen in de wereld.

Op basis van de complexe gebruikersprofielen van lezers kan DPG, net als Spotify met muziek doet, het aanbod van nieuws steeds meer personaliseren, waardoor de serieuze vraag opkomt of we in de toekomst nog wel allemaal dezelfde journalistieke stukken op dezelfde manier voorgeschoteld zullen krijgen. Een gepersonaliseerde krant, waarin het nieuws dat bij jou ‘past’ bovenaan in de app verschijnt, draagt niet bij aan een gedeeld discours. Sterker, ook dat draagt bij aan groeiende polarisatie: het verscherpt de individualisering van het publieke debat, want mensen worden aangespoord om zichzelf te zien als consument van informatie, in plaats van als actieve deelnemers aan een gedeeld debat.

Hoe kunnen we dan collectief werken aan grote, maatschappelijke uitdagingen? Een belangrijke journalistieke taak is het cureren van nieuws. De lezer vertrouwt op de journalist om te bepalen welk nieuws op de voorpagina moet, en welk op de achterpagina. In tijden van ongebreidelde sociale media en algoritmes die fragmenteren en polariseren, moeten traditionele media daar tegenwicht aan bieden.

Wat ze in ieder geval niet moeten doen is steeds meer op sociale media gaan lijken..