Dit is de krachtigste historische zoekmachine ter wereld: alle resoluties van de Staten-Generaal staan online

Dit is de krachtigste historische zoekmachine ter wereld: alle resoluties van de Staten-Generaal staan online Op de applicatie Goetgevonden zijn alle besluiten van twee eeuwen Staten-Generaal online te bekijken. De historische zoekmachine is een van de krachtigste en omvangrijkste in zijn soort. De geschiedenis herhaalt zich.

Een Nederlandse ambassadeur in Sint-Petersburg die wenst dat een oorlog wordt beëindigd waarin Rusland een agressor is. Of onderzoek naar een energiezuinige en duurzame kachel. Met enige verbeelding zouden beide gebeurtenissen vandaag de dag kunnen plaatsvinden, maar het zijn berichten over politieke besluiten uit een ver verleden.



Bovenstaande voorbeelden van resoluties van de Staten-Generaal dateren uit de vroegmoderne tijd, dus van een paar eeuwen geleden, maar zijn sinds een maand afzonderlijk van elkaar voor iedereen in te zien op de webapplicatie Goetgevonden ( goetgevonden.nl ). De volgens betrokkenen revolutionaire applicatie is het gevolg van een samenwerking van onder andere het Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis en Cultuur en het Nationaal Archief.

Nergens ter wereld bestaat een historische zoekmachine die zo krachtig en omvangrijk is. De naam verwijst naar de zinsnede ‘is nae deliberatie goetgevonden ende verstaen’, precies zoals de griffier van de Staten-Generaal dagelijks noteerde bij besluiten van dat bestuursorgaan. Goetgevonden dus, met een t in plaats van een d, net als vroeger.

Sinds een maand staat de database online. Iedereen kan grasduinen in de 680.000 gemaakte besluiten – ook wel resoluties – van de Staten-Generaal tussen 1576 en 1796.

“Fantastisch”, zegt Rosanne Baars. De onderzoeker aan de Universiteit van Leiden heeft in een eerder stadium bijgedragen aan het project. “En ook tragisch voor onze voorgangers.

Met één zoekopdracht vind ik nu resultaten, daar waar ik voorheen maanden moest bladeren.” Volgens Joris Oddens, projectleider namens het Huygens Instituut, was de digitalisering van het archief van de Staten-Generaal een monsterklus. “We hebben gebruikgemaakt van technieken die bij het begin van deze onderneming nog niet eens bestonden.

” De werkzaamheden namen vijf jaar in beslag en de kosten van het project bedroegen 2,5 miljoen euro. Vijftig experts werkten mee, net als vijfhonderd vrijwilligers, die in totaal een miljoen pagina’s uit zeshonderd dikke boekwerken uit de kasten van het Nationaal Archief door het scanapparaat joegen. “Een eeuw geleden werd al serieus begonnen met het ontsluiten van alle resoluties”, zegt Oddens, die bij het project onder meer kunstmatige intelligentie inzette.

“Toen gebeurde het nog met de hand. Met dat tempo zou het hele project langer duren dan de Staten-Generaal zou bestaan. Meer dan 220 jaar dus.

” De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, met de Staten-Generaal als ruggengraat, bestond grofweg tussen 1576 en 1796 en was niet alleen actief als zeemacht in de internationale diplomatie, maar liep ook opvallend voorop in technologische ontwikkelingen. Zo blijkt uit speurwerk in het integrale archief. Eén ontdekking kan Oddens al delen: “In de loop van de tijd is te zien dat de griffie een professionaliseringsslag maakt en steeds uniformer optekent.

Daar wisten we eigenlijk nog niets van.” Naast technologische spionage in buurlanden werd octrooi aangevraagd voor een uitvinding die bedorven water weer zuiver maakte en van een clusterbom met vernietigende impact. Ook waren inwoners van de Republiek voortdurend op zoek naar nieuwe en betere pompen in hun eeuwige gevecht tegen het water.

Ook Christiaan Huygens in eigen persoon meldde zich meerdere keren bij de Staten-Generaal. De wetenschapper uit de zeventiende eeuw had het slingeruurwerk uitgevonden en bracht daar voortdurend verbeteringen in aan. Hij wilde het exclusieve eigendomsrecht behouden.

Goetgevonden vormt een verzamelplaats voor een rijk palet aan onderwerpen. Een snoepwinkel, zeggen Oddens, Baars en hun collega’s in de wetenschappelijke wereld. Het biedt een grote hoeveelheid aan kleuren en smaken, en elke onderzoeker kiest er zijn eigen favorieten uit.

Het archief bevat genoeg materiaal om tijdschriften over zeevaart, oorlogvoering en politiek voor de komende dertig jaar te vullen. Baars: “Misdaad kom je ook tegen. Bendes bijvoorbeeld.

Het zou me niet verbazen als er door dit archief historische thrillers het levenslicht zien.” Als expert gebruikt Oddens het archief vooral voor de geschiedenis van verzoekschriften. Alle communicatie tussen burgers en overheid verliep via verzoekschriften.

Dat varieerde van het lenen van geld en interventies in familieconflicten tot het collectieve verzoek voor minder belasting of de invoering van de democratie. Via de zoekfunctie kan iedereen in Nederland zoeken naar vermeldingen over familieleden of de eigen woonplaats. Baars werkt aan een boek over vrouwen en diplomatie.

“In officiële documenten komen ze weinig voor. De weduwe van een diplomaat kan na zijn overlijden wel om een pensioen vragen. De antwoorden op die verzoeken wisselen heel erg.

Interessant om uit te zoeken waarom die beslissingen anders uitvallen.” Op de eerste ochtenden na de lancering zagen medewerkers van het Huygens Instituut bijna elke seconde een nieuwe zoekopdracht binnenkomen op Goetgevonden. Het was even spannend of de boel niet ging crashen, maar de historische database bleek toekomstbestendig.

Zo kreeg de tot slaaf gemaakte Maria Cabbecabbe Poespas een gezicht.