Dirk Draulans’ beestenboel: de slijmkokerzeeduizendpoot is een meester van de regeneratie van lichaamsdelen

De kleinste beestjes leveren soms de grootste biologische inzichten op. De slijmkokerzeeduizendpoot is een diertje van niet meer dan enkele centimeters groot, dat ook in onze Noordzee vrij algemeen is. Het behoort tot de borstelwormen, die zich voortbewegen met een massa trilharen op hun langgerekte lijf.

Ze bouwen kokertjes van slijm, die ze vasthangen aan algen of zeegras en waarin ze zich terugtrekken als ze willen rusten of zich bedreigd voelen.Levende fossielenWetenschappers beschouwen ze als levende fossielen, omdat ze al héél lang meegaan in de geschiedenis van het leven en uiterst primitieve kenmerken vertonen. Het is niet uitgesloten dat hun verste voorouders meer dan 500 miljoen jaar geleden ontstonden.



Hun eerste larvefase, die minder dan 24 uur na de bevruchting al uit haar eitje sluipt, is het diertje met het eenvoudigste oog dat bekend is: het bestaat uit niet meer dan één lichtgevoelige cel en één pigmentcel. Het hoeft dus niet te verbazen dat de beestjes uitgebreid bestudeerd worden om meer inzicht te vergaren in de basiskenmerken van de evolutie van het leven.Het voortplantingssysteem van de wormen is wel redelijk geëvolueerd.

Ze zijn heteroseksueel en coördineren hun reproductie op de schaal van een populatie. Op de dagen volgend op volle maan worden ze allemaal tegelijk seksueel actief en proberen ze te paren, meestal ergens tussen zonsondergang en maansopgang. Het werkt goed, gezien hun ruime verspreiding.

Het is niet uitgesloten dat de verste voorouders van de worm meer dan 500 miljoen jaar geleden ontstonden. RegeneratievermogenDe worm heeft een sterk regeneratievermogen. Hij is in staat om na een verwonding een substantieel deel van zijn lichaam opnieuw aan te maken.

Nieuw onderzoek, bekendgemaakt in het vakblad Development, heeft uitgewezen dat hij daarbij steunt op cellen uit het achterste deel van zijn darm. Die vormen zich gemakkelijk om tot bijvoorbeeld spier- en huidcellen. Hoe verder achteraan in het wormenlichaam, hoe groter het regeneratievermogen van de cellen en hoe ruimer de variatie van andere cellen die ze kunnen vormen.

Capaciteit tot regeneratie is ook een opvallende eigenschap van platwormen. Ook die blijven wetenschappers verbazen. Sinds augustus 2023 worden er in onze kustwateren ‘flamencoplatwormen’ waargenomen.

Het is niet de officiële naam van de soort, want mariene biologen zijn er nog altijd niet uit over welk dier het precies gaat. De kans is reëel dat het van elders in de wereld per ongeluk, bijvoorbeeld met ballastwater van schepen, in onze contreien verzeilde en zich hier goed voelt.Het betreft een grote platworm die 15 centimeter lang en 5 centimeter breed kan worden.

Ook hij staat vol trilharen die zijn verplaatsingen verzorgen. Hij dankt zijn officieuze naam aan zijn zwemgedrag, met bewegingen die doen denken aan die van ‘de plooien van de jurk van een flamencodanseres’. De familie waartoe hij zou behoren, staat bekend om haar primitieve seksualiteit.

De beestjes zijn hermafrodiet, met allemaal een penis in de vorm van een stilet dat ze eender waar in het lichaam van een soortgenoot proberen te rammen. Het zaad vindt daarna vanzelf zijn weg naar de te bevruchten eitjes. Rudimentair, maar efficiënt.

Dirk Draulans’ Beestenboel: de Amerikaanse stierkikker is een luidruchtige vreetmachineThe post Dirk Draulans’ beestenboel: de slijmkokerzeeduizendpoot is een meester van de regeneratie van lichaamsdelen appeared first on Knack..