De zoon van Sandra en Jeroen werd op 1 augustus 2023 doodgestoken door zijn buurman in Amsterdam-West. Aan Het Parool vertellen ze over het afgelopen jaar: ‘Meestal neem je afscheid van oude mensen, nu zat er een gemêleerd gezelschap.’ Het is ruim een jaar en twee maanden na de steekpartij die hun 25-jarige zoon fataal werd.
Dat Sandra (56) en Jeroen (61) daarover nu willen vertellen, komt door het onderzoeksrapport naar de aanloop van het incident, dat deze week verscheen. Op 1 augustus 2023 drong de nu 37-jarige Nuri Tolga Ö. de woning van zijn twee onderbuurmannen in de Robert Scottstraat in West binnen met een mes.
Rens van 25 overleed ter plekke , zijn huisgenoot raakte zwaargewond. Dader Ö. was verward en bekend bij justitie.
Door een gebrekkige uitwisseling van informatie wist geen hulpinstantie zicht te krijgen op de situatie, concludeerde het rapport . Ook werd niet goed genoeg geluisterd naar de personen in zijn directe omgeving, zoals zijn buren en familie. Sandra en Jeroen willen bewustzijn creëren, zeggen ze.
Daarom doen ze nu hun verhaal. Sandra : “Het is om kwart voor negen ’s ochtends gebeurd. Ik had het nieuws niet gezien, anders had ik Rens zeker geappt.
Later hebben we appjes gevonden op zijn telefoon. Mensen die hem stuurden: huh, dat is toch bij jou in de straat?” Jeroen : “Wij werden op de hoogte gesteld rond 4 uur ’s middags. Er stonden twee politieagenten aan de deur.
Ik stond toevallig bij de auto, dacht dat ik iets had misdaan.” Sandra : “Rens had weleens gezegd dat er een rare man boven hem woonde. Maar ik wist niks over eerdere overlastmeldingen.
” Jeroen : “Dat wist hij zelf waarschijnlijk ook niet. Hij woonde er pas anderhalf jaar, in een relatief rustige periode. De buurman heeft weleens aan zijn deur geklaagd over geluid dat er niet was.
Ik denk dat Rens een manier had gevonden om daarmee om te gaan.” “Het eerste wat ik dacht toen ik het hoorde: ik wil hem zien. Ik was bang dat hij verminkt zou zijn, maar zijn gezicht was gelukkig heel gaaf.
Toen we hem zagen, leek het alsof hij sliep. Dat was mooi, maar ook pijnlijk. Het besef dat hij was overleden daalde in.
” “De dagen daarna waren onwerkelijk. Er moest veel geregeld worden. Je probeert het een plekje te geven, maar dat kan helemaal niet.
Je wil er zijn voor je gezin en je voorbereiden op een waardig afscheid van je zoon.” Sandra : “Lieke, de vriendin van Rens, is vanaf dag één bij ons ingetrokken en bleef tot en met het afscheid, tien dagen later. Het lichaam van Rens kon niet meteen worden vrijgegeven.
We hebben meteen gezegd: we doen dit samen. Wij, onze zoon Simon en Lieke. Het is bijzonder dat het gelukt is.
We zijn vier verschillende personen en hebben continu beslissingen moeten nemen. Hoe gaan we dit doen? Hoe treden we naar buiten?” Jeroen : “Alles doen we in overleg.” Sandra : “Tijdens het afscheid zijn we begonnen met het lied They Have Taken the One I Love, gezongen door Siretzi Yares Daran.
Dat is een indringend nummer waarbij ze de duduk gebruiken. Dat instrument staat erom bekend dat het rechtstreeks je ziel binnengaat.” Jeroen : “Meestal neem je afscheid van oude mensen, maar hier zat een heel gemêleerd gezelschap.
Al zijn vrienden, neefjes en nichtjes. Zijn dispuut was er, waar hij voorzitter van is geweest. Je hoort dan ook wat hij daar heeft betekend, dat hij een verbinder was.
” Sandra : “Als kind hield hij al van menselijke interactie. Hij liep weleens weg van school of de bso. Dan had meneer iets op straat gezien en wilde hij gewoon eventjes kijken.
” Jeroen : “Rens was altijd een makkelijke eter, hij at als kind al haringen en oesters. Later kookte hij heel uitgebreid met vrienden. Dat was zijn passie.
” Sandra : “Hij had een kantoorbaan bij kookfabriek The Farm Kitchen in Amsterdam. Daar maakte hij iedere middag de lunch voor collega’s. En dan geen boterhammetje met kaas, maar iets bijzonders voor de hele groep.
” Jeroen : “Hij zat daar op zijn plek. Er is een foto waarop hij aan tafel zit tijdens een teamuitje. Je ziet gewoon dat hij helemaal in zijn kracht staat.
Dat was twee weken voor zijn dood.” Sandra : “Bij Farm Kitchen werken ze alleen nog met groenten. We waren twee weken geleden lunchen met de bazen van Rens en die zeiden: hij kon zó goed verkopen.
Hij moest dan klanten bellen die eigenlijk vlees wilden...
Jeroen : “...
en zijn insteek was: niet verdedigen waarom er geen vlees bij het menu zit, maar gewoon de kracht van de groentes uitleggen.” Jeroen is even stil. “Daar zit een link in met het onderzoek over de steekpartij.
Je kunt je verschuilen achter privacy en beroepsgeheim, je kunt je verschuilen achter de complexiteit; of je zegt: we kijken wat er wél kan.” “Zonder de illusie te hebben dat het morgen anders is, willen we ons steentje bijdragen. Misschien kunnen wij dat zetje geven: politiek, pak het nou óp.
Jullie zeggen altijd dat het je spijt, maar jullie doen er niets mee. Wat ons frustreert is dat er steeds meer protocollen zijn in allerlei lagen van de maatschappij. Er zijn meer silootjes en daardoor is er geen sprake van duidelijke verantwoordelijkheid.
Er zit ook een angstcultuur, die weerhoudt mensen ervan hun intuïtie te volgen.” Sandra : “Op die manier krijgen we een mechanische samenleving en is er geen ruimte voor het humane deel: een hulpverlener die ziet dat er iets niet klopt, maar niet van het protocol durft af te wijken. Een teveel aan regels is destructief.
” Jeroen : “Natuurlijk is privacy een groot goed, maar het werkt belemmerend. Direct of indirect, daar mag je zelf invulling aan geven, leidt het tot de dood en tot de bijna-dood van onschuldige personen. “ Sandra : “Het onderzoeksrapport heeft het systeem kritisch onder de loep genomen.
Mensen die in dat systeem werken, zetten echt wel hun beste beentje voor. Zij hebben ook te maken met beperkingen.” Jeroen : “Ik hoop dat mensen verantwoordelijkheid gaan nemen en daadkracht tonen.
Als je naar de losse incidenten kijkt, lijkt het niet heel extreem, terwijl iedereen die het onderzoek leest, ziet: jongens, dit gaat niet góéd. Hoe kan het dat een woningbouwvereniging meerdere laatste waarschuwingen geeft? Dat is slappe hap. En daar moeten we elkaar op aanspreken.
” Sandra : “In de hele samenleving zie je dat die kritische blik verdwijnt. Je wordt geacht je aan het protocol te houden.” “We hebben de familie van de dader niet gesproken, we doen het stap voor stap.
Binnenkort spreken we burgemeester Femke Halsema . Dat wilden we pas nadat de feiten op tafel waren gekomen. Anders wordt het een emotioneel verhaal, terwijl we juist willen vragen: wat ga je dóén?” Jeroen : “Het rapport laat zien dat de leefwereld en de ervaringen van de buren te weinig serieus zijn genomen, terwijl die mensen veelvuldig overlast ervaarden.
Doordat er niet is gekeken naar een compleet beeld, werden de overlastmeldingen afgedaan als woonprobleem.” Sandra : “De dader heeft altijd de regie in handen gehad, omdat hij niet wilde meewerken. Er zit geen druk of dwang achter.
Natúúrlijk zei hij dat er niets aan de hand was, dat is onderdeel van de persoonlijkheidsstoornis.” Jeroen : “Dat vinden we heel apart.” Sandra : “Ja, dat is onbegrijpelijk.
” Jeroen : “Onze conclusie is dat de dood van Rens voorkomen had kunnen worden. Het is pijnlijk om alles onder elkaar te zien staan in een rapport. Dit moet landelijk opgepakt worden, want de afloop had anders kunnen zijn.
” Over de auteur: Madelief van Dongen is nieuwsverslaggever voor Het Parool. Ze schrijft over allerlei Amsterdamse onderwerpen, van toeristenbeleid tot gekraakte panden, en doet live verslag van gebeurtenissen in de stad. Geselecteerd door de redactie.
Bovenkant