De leider in Wout van Aert: ‘Een ploegmaat helpen winnen, daar krijg ik ook een kick van’

In interviews met renners en managers van Visma-Lease a Bike was het al vaak te lezen en te horen: ‘Wout van Aert is onze natuurlijke leider.’ Hoe ziet hij zelf die rol? En hoe is hij gegroeid van een ‘vrome’ Kempense tiener tot de kapitein van zijn team, aan wie Jonas Vingegaard zich spiegelt? Vóór de nu dertigjarige Wout van Aert op zijn achttiende een groeischeut kreeg en zich ontwikkelde tot een totaalatleet, werd hij Woutje genoemd. Een tenger crossertje uit de Kempen, dat in een vijver met struisere leeftijdsgenoten meer kopje onder ging dan hem lief was.

Het karakter van de Lillenaar stond nochtans haaks op zijn liefkozende bijnaam. Volgens Daan Soete was zijn jeugdvriend, concurrent en latere ploegmaat ne vrome. Van Aert moet erom lachen als we hem de omschrijving voorleggen.



‘Da’s Kempisch dialect voor iemand die, voorzichtig uitgedrukt, assertief is. Of, iets sterker uitgedrukt, brutaal en arrogant. Assertief ben ik altijd geweest.

Een eigenschap die ik erfde van mijn ouders. Die zeggen ook wat op hun lever ligt. Ik vind het belangrijk dat ik als kopman zelf aangeef: ik zou de koers zo of zo aanpakken.

Dat is sterker dan wanneer een ploegleider dat zegt en ik knik. ‘Bewust arrogant of brutaal heb ik me nooit gedragen – al ervaarden sommige mensen dat misschien zo. Maar als er bij Telenet-Fidea (de ploeg waarvoor Van Aert in de jeugd en in zijn eerste seizoen als profveldrijder reed, nvdr) op training iets verkeerd ging en het was de fout van de ploegleider, dan was ik de enige die dat durfde te benoemen.

‘Dat viel in de conservatieve wielerwereld niet in goede aarde. Ik had vaak het gevoel dat ik niet te veel voorop mocht gaan, niet te uitgesproken mocht zijn. Deed ik dat wel, dan was ik de moeilijke, de ambetanterik die het anders wilde.

’Toen Van Aert later (tussen 2018 en 2019) verhuisde naar Jumbo-Visma, was hij dan ook wat terughoudend. ‘Ook omdat ik met die perikelen van mijn contractbreuk (met Vastgoedservice, nvdr) worstelde. Sowieso tast je in het begin altijd je nieuwe omgeving af.

Toch kon ik bij Jumbo-Visma meteen helemaal mezelf zijn. ‘Uitgesproken en direct je mening zeggen, het past bij de Nederlandse cultuur. Ik deed het daar misschien alleen op een “beleefdere” manier dan ervoor.

Ook omdat er effectief naar mij werd geluisterd als ik iets aankaartte. Van daaruit is “echt” leiderschap gegroeid.’Volgens Van Aert heeft voormalig sportief directeur Merijn Zeeman in die ontwikkeling een belangrijk aandeel gehad.

‘Vanaf het begin gaf hij me een onderscheidende rol in het team. Ik denk zelfs dat hij mij een grotere rol, als leider, toedichtte dan ik in het begin doorhad. Hij gaf me vrijheid, vond het belangrijk dat ik erbij was en mijn stem liet horen.

Hij maande me zelfs aan: “Wout, als dit je mening is, moet je het zélf zeggen tegen je ploegmaats. Dat maakt het sterker.”’Van Aert benadrukt wel dat zijn directheid geen eenrichtingsverkeer is.

‘In onze ploegcultuur mag iedereen kritisch zijn. Ploegmaats mogen het gerust tegen mij zeggen als ze vinden dat ik iets fout heb gedaan. Ik apprecieer dat ook, want zo leer ik bij.

En daar draait alles om: progressie boeken.’Wout van Aert valt ploegmaat Nathan Van Hooydonck in de armen na Gent-Wevelgem van 2021. © Getty ImagesVeeleisend De Kempenaar heeft er dan ook moeite mee als anderen die mentaliteit niet hebben.

‘In een wielerploeg zijn er altijd renners van verschillende niveaus, die op een andere manier hun sport beoefenen dan ik. Ikzelf doe er alles voor, tot in de kleinste details. Als ik zie dat iemand niet zo professioneel is, dan wringt dat.

Renners die aanschuiven bij een teammeeting en het parcours nog niet kennen, bijvoorbeeld. Dat je niet alle ritten van de Tour al voor de start vanbuiten kent, oké, maar het parcours van een eendagskoers? Dat begrijp ik niet. Dan zeg ik dat tegen de renner in kwestie en ben ik vrij kortaf.

Zoals ik ook al tegen de ploegleiding heb gezegd dat we in de tactische meetings niet meer té gedetailleerd het parcours moeten bespreken. Tijdverlies, want iedereen zou dat al moeten kennen.’Leiderschap betekent voor Van Aert, naast kritisch durven te zijn, ook zélf de richting aangeven.

En dus niet alleen volgen wat de ploegleiding voorschotelt. ‘Voor een teammeeting bereid ik me altijd voor, om mogelijke strategieën ter sprake te kunnen brengen. Zoals in de eerste etappe van Parijs-Nice 2022, toen we op de laatste helling aanvielen en we met zijn drieën wegreden (Christophe Laporte, Primoz Roglic en Van Aert, nvdr).

Of zoals mijn ritzege in Calais in de Tour van dat jaar, toen we de slothelling op knalden. ‘Ik heb die plannen niet helemaal zelf bedacht, maar was wel de aanstoker. Dan liet ik ook voelen aan mijn ploegmaats dat ik er 110 procent achter stond.

Ik vind dat heel belangrijk als kopman, dat ik aangeef: ik zou daar aanvallen, de koers zo of zo aanpakken. Zoveel sterker dan wanneer een ploegleider zegt: “Ik heb met Wout het parcours bekeken en we gaan het op deze manier doen”, en ik gewoon ja knik. Zo krijgen renners alleen te horen dat ze een taak moeten uitvoeren.

Als je hen echt in de “missie” wilt doen geloven, zodat ze mentaal zich ook kunnen opladen voor de strijd, dan moet de leider uitdrukken hoe graag hij het wil.’ Ik ben altijd heel dankbaar als ik win, maar als ik het werk van mijn ploegmaats niet kan afmaken, voel ik me schuldig Dat doet Van Aert dikwijls ook tijdens de koers. Hij hielp zelfs onbewust Jonas Vingegaard zich op dat vlak te ontwikkelen.

Duidelijke richtlijnen geven, teamgenoten aanmoedigen, dat had de Deen van zijn Belgische ploegmaat geleerd, zei hij in het boek Het Plan. ‘Leuk om te horen’, lacht Van Aert. ‘Ik doe dat niet continu, want je moet daarin ook niet overdrijven, zeker wanneer iemand gewoon lange tijd op kop aan het rijden is.

Wel op cruciale momenten, als we een aanval willen opzetten door het peloton in waaiers te trekken en ik voel dat ons plan lukt. Dan roep ik meer of luider. Of zoals in de Tour toen ik wachtte op Jonas in de finale van de rit naar Hautacam en in mijn oortje aangaf: “Jonas, I’m ready!” Om daarna te kunnen knallen, exact zoals we voorzien hadden.

Als Jonas dat van mij hoort, en niet alleen van een ploegleider, dan is dat tastbaarder, minder PlayStationachtig, en krijgt hij een extra boost.’Van Aert herinnert zich ook Gent-Wevelgem van 2021, toen hij samen met Nathan Van Hooydonck in de eerste waaier zat. ‘Het was cruciaal dat Nathan met mij over de laatste klim van de Kemmelberg zou geraken.

Want als ik alleen zou vallen, moest ik alle aanvallen zelf pareren. Omdat we al lang voorop reden, zat Nathan door zijn beste krachten heen. Dus heb ik daarvoor op hem ingepraat, hem doen geloven dat hij de klim zou overleven.

“Begin vooraan. Na de top zal ik ervoor zorgen dat het stilvalt, zodat je kunt terugkomen.” Dat is gelukt, en zo kon Nathan nadien een cruciale rol spelen op weg naar niet mijn zege, maar onze zege.

’Wout van Aert loodst geletrui­drager Jonas Vingegaard naar de ritzege op Hautacam. © Getty ImagesHet goede voorbeeld Hoewel Van Aert als leider verbaal sterk uit de verf komt, vindt hij een andere eigenschap belangrijker: ‘Leading by example, een waarde die mijn ouders me hebben meegegeven. Je kunt niet verwachten van anderen dat ze iets doen als je zelf niet het goede voorbeeld geeft.

Als leider moet je ook oprechtheid uitstralen.’De Kempenaar zag dat nog meer in toen hij van Merijn Zeeman het boek Legacy kreeg, over de leiderscultuur bij de All Blacks, de Nieuw-Zeelandse nationale rugbyploeg. ‘Leading by example komt daarin sterk naar voren.

Je hoeft niet altijd dingen te zeggen of het woord te nemen. Alleen al door je houding en manier van werken kun je de mensen om je heen inspireren. Ook, zoals ik van Merijn leerde, door te genieten van de weg naar het succes en niet alleen op het resultaat te focussen.

’Inspireren doet Van Aert eveneens door zijn veerkracht en positiviteit na een tegenslag – zo heeft hij er al veel gehad in zijn carrière. Ook dat kreeg hij mee van zijn ouders, soms met de harde hand. ‘Als acht- of negenjarige kreeg ik eens kettingproblemen in de eerste ronde van een cross.

Ik moest als laatste weer vertrekken en was zo ontgoocheld dat ik afstapte. ‘Mijn vader kon er niet mee lachen, want we hadden moeite moeten doen om op die cross te geraken. Dat heb ik gevoeld de week erna: koersverbod, als straf.

Zo heeft mijn vader dikwijls beklemtoond dat ik, ook als het eens tegenzat, mijn best moest doen, erin moest geloven dat het weer goed zou komen en alles positief moest benaderen. Als je hard blijft werken, krijg je vroeg of laat altijd wat je verdient.’Om te kunnen krijgen moet je als leider ook kunnen geven, vindt Van Aert.

Daarom schonk hij de zege in Gent-Wevelgem 2023 weg aan Christophe Laporte. Daarom reed hij in de Ronde van Frankrijk al verschillende keren de ziel uit zijn lijf voor Jonas Vingegaard. Mijn vader heeft dikwijls beklemtoond dat ik, ook als het eens tegenzat, mijn best moest doen en erin moest geloven dat het weer goed zou komen.

‘Bij al mijn overwinningen heb ik het werk van mijn ploegmaats naar waarde geschat. Dan haal ik er ook plezier uit als ik iets kan terugdoen. Het liefst door offensief te koersen, door bijvoorbeeld in de Tour vanuit een vlucht Jonas in de finale bij te staan, zoals in die rit naar Hautacam.

Daar haal ik meer voldoening uit dan als ik op kop van een peloton zou sleuren of iemand in positie breng richting een helling. ‘Dat is ook een vak apart, maar dat kunnen andere ploegmaats, terwijl ikzelf bepalender ben als ik mee glip in een vroege ontsnapping. Dan kan ik écht een verschil maken.

Ik krijg daar ook een kick van. Sommige knechten kunnen alleen tot het gaatje gaan als ze rijden voor hun kopman, omdat ze geen druk op zichzelf leggen, maar ik kan mezelf evenveel pijn doen voor een ploegmaat als wanneer ik zelf voor een overwinning strijd.’Hoe Wout van Aert dankzij groene tubes Mathieu van der Poel aan het huilen brachtExcuses Als Van Aert voor die zege gaat en verliest, voelt hij zich ook niet te groot om zijn verantwoordelijkheid op te nemen.

Zoals na het WK in Leuven in 2021, toen hij achteraf zijn Belgische ploegmaats bedankte maar zich in de bus ook excuseerde. Al even frappant: hoe de Kempenaar het woord nam bij de bespreking de ochtend na de rit met aankomst in San Sebastián in de Tour van 2023. Victor Lafay demarreerde er in de slotkilometer en bleef weg, waardoor Van Aert in de sprint op de tweede plaats strandde.

Hij was bijzonder boos na de aankomst, maar niet op ploegmaat Vingegaard. Analisten wezen nochtans op de passiviteit van de Deen in de finale. ‘Ik vond het jammer dat mijn teleurstelling na de koers meteen daaraan gelinkt werd, terwijl ik Jonas niets kwalijk nam’, zegt Van Aert.

‘In de teammeeting heb ik mijn excuses aangeboden omdat ik zo boos was geworden. Weliswaar niet op iemand, of op de manier waarop we hadden gereden. Wel op mezelf.

Ik ben altijd heel dankbaar als ik win, maar als ik het werk van mijn ploegmaats niet kan afmaken, voel ik me schuldig. Dan vind ik excuses niet meer dan normaal. Ook omdat ik altijd eerst de fout bij mijn aanpak zoek.

Wat had ík beter kunnen doen?’Liever geeft Van Aert een speech na een zege, al is dat niet zijn favoriete bezigheid, zegt hij. ‘Ik ben er wel in gegroeid. Meestal improviseer ik iets, zeg ik wat ik op dat moment voel.

Af en toe denk ik er vooraf ook over na. Al zoek ik op het internet niet naar motiverende quotes, tenzij misschien voor een Instagrampost. In een speech is dat niet mijn stijl.

’Hij denkt spontaan terug aan zijn eerste ritzege in de jongste Vuelta, toen hij na een periode van veel pech weer won, voor het eerst sinds Kuurne-Brussel-Kuurne. ‘Op de massagetafel dacht ik: nu moet ik toch iets zinnigs zeggen..

. (lacht) Nadat ik de champagneglazen zelf had uitgedeeld, heb ik toen verteld dat ik altijd de steun van de ploeg had gevoeld en dat ze mij altijd vertrouwen hebben gegeven, zelfs toen ik niet in mezelf geloofde. Een zege die ik niet als vanzelfsprekend wilde beschouwen en die ik meer dan ooit te danken had aan de ploeg.

’Daar draait het bij Van Aert om. Het is ook het motto van zijn ploeg: sámen winnen. Met hem als de natuurlijke, niet meer zo vrome leider.

Hoe Wout van Aert leerde omgaan met stress en Belgisch kampioen werdThe post De leider in Wout van Aert: ‘Een ploegmaat helpen winnen, daar krijg ik ook een kick van’ appeared first on Knack..