De Japanse premier Kishida kon het blazoen van zijn partij niet meer oppoetsen

„Ik stel mij niet kandidaat voor de volgende leiderschapsverkiezingen van de Liberaal Democratische Partij [LDP]”, kondigde de omstreden Japanse premier Fumio Kishida woensdag onverwachts aan. Direct daarna barstte de strijd om zijn opvolging los: verschillende grote kanshebbers meldden zich als kandidaat voor de hoogste politieke post in Japan. De nieuwe leider van Japans grootste regeringspartij wordt automatisch ook de nieuwe premier.

Maar het is een ondankbare taak: Kishida’s opvolger zal de beschadigde reputatie van de partij moeten repareren in de aanloop naar de nationale verkiezingen volgend jaar. Onder Kishida’s leiding is de LDP veel publieke steun kwijtgeraakt – volgens recente peilingen zou nu nog maar een op de drie Japanners op de partij stemmen. Drie op de vier Japanners hoopten al op het vertrek van de premier, hoewel die zelf niet direct betrokken is bij de meeste schandalen die de reputatie van de partij zo hebben beschadigd.



Een van de spraakmakendste schandalen draait om de omstreden Verenigingskerk , een religieuze sekte die in Japan bekendstaat om zijn afperspraktijken. Op 8 juli 2022 werd oud-premier Shinzo Abe op straat doodgeschoten tijdens een campagnetoespraak. Het motief van de dader was dat Abe sterke banden met de kerk had.

Toen achteraf bleek dat honderden LDP-partijleden hulp van de sekte ontvingen, kelderde de steun voor de partij, en moesten verschillende ministers opstappen. Ook Kishida zelf werd beschuldigd van banden met de sekte, maar hij ontkende de aantijgingen en hard bewijs ontbrak. Nog geen jaar later werd bekend dat tientallen LDP-leden omgerekend miljoenen euro’s aan ‘politieke donaties’ verduisterd hebben.

In januari arresteerde de politie LDP-kamerlid Yoshitaka Ikeda, die meer dan 330.000 euro in eigen zak zou hebben gestoken. Net als bij het vorige schandaal probeerde Kishida de gemoederen tot bedaren te brengen door de betrokken politici uit zijn kabinet te zetten, maar dat haalde weinig uit.

Een maand na de arrestatie zei slechts 14 procent van de Japanners de regering nog te steunen. De haperende economie helpt Kishida niet: de yen wordt steeds goedkoper, terwijl de inflatie stijgt en lonen achterblijven. Als klap op de vuurpijl moest Japan zijn plaats als derde grootste economie van de wereld eerder dit jaar afgeven aan Duitsland.

In het buitenland is de reputatie van de premier wel ijzersterk. Het is hem gelukt om de banden met Europa flink te versterken, vooral op het gebied van defensie. Ook bondgenoot Amerika investeert in de samenwerking met Japanse troepen.

Mede hierom wordt de historische verdubbeling van het Japanse defensiebudget in deze landen positief ontvangen. Bijzonder is de relatie met Zuid-Korea. Geruzie over de koloniale geschiedenis tussen de twee landen leidde in 2019 tot handelsrestricties en het beperken van diplomatieke banden.

Maar sinds het aantreden van premier Kishida is de handel genormaliseerd en hebben de landen zelfs gezamenlijke militaire oefeningen gedaan. Zijn internationale prestaties hebben Kishida echter niet geholpen zijn populariteit te herwinnen. Politieke zwaargewichten staan daarom direct klaar om zich op te werpen als nieuwe leider.

Oud-defensiechef Shigeru Ishiba (67) gaat voor de vijfde keer een poging wagen, maar dit keer maakt hij een goede kans. Hij geniet veel steun onder de partijelite. Oud-minister van Milieu Shinjiro Koizumi (43) heeft veel aanhang onder de jongere partijleden.

Hij is daarbij de zoon van de immens populaire oud-premier Junichiro Koizumi en heeft ondanks zijn leeftijd al meerdere hoge posten bekleed. Andere kandidaten proberen zich ook als uniek te profileren. De ultraconservatieve Sanae Takaichi (63) wil de eerste vrouwelijke premier van Japan worden, en Taro Kono (61) stelt zich op als de enige progressieve stem.

Wie het ook overneemt, de nieuwe partijleider zal er een flinke kluif aan krijgen om te voorkomen dat de LDP haar meerderheid verliest. Daar heeft Kishida’s opvolger wel nog ruim een jaar de tijd voor: de verkiezingen staan gepland voor oktober 2025..