De eigentijdse zwemmer in de schilderkunst baadt in een tussenwereld

Een zwembad bij nacht: een jonge vrouw zwemt in het spiegelgladde water. Door elektrische verlichting is dat water net wat lichter dan de hemel erboven. Wat indruk maakt, is precies dat licht.

Hoe het uitwaaierende schijnsel van de onderwaterspotjes reflecteert op het lichaam van de nachtelijke zwemmer, is bijzonder knap op het doek gebracht door Caroline Walker (1982). Tussen de bomen op de achtergrond van het schilderij Pool Closing (2016) staat een donkere silhouet. Houdt die figuur de zwemmer, beschermend, in de gaten? Of is het een mogelijke dreiging? Het hele beeld is even paradijselijk als unheimisch – precies zoals zwemmen in de nacht kan zijn.



Eigentijdse baders bevinden zich er vaker nét tussenin, blijkt op de expositie Licked by the waves: nieuwe baders in de kunst , waarvoor museum voor modern realisme MORE in het Gelderse Gorssel werken van zo’n 65 hedendaagse schilders samenbracht. De moderne bader schippert tussen gekleed en ontkleed, tussen bevrijdende duik en knellende badkleding, tussen privé en sociaal, tussen ontspanning en politiek. In de huidige vorm is de bader een tamelijk recent thema in de westerse kunstgeschiedenis, lichten de tentoonstellingstekst en catalogus toe.

Tot in de negentiende eeuw waren Griekse en Romeinse mythen of Bijbelverhalen de enige denkbare aanleiding om (voornamelijk vrouwelijke) baders af te beelden. Vanaf midden negentiende eeuw trokken schilders naar buiten, en kregen tegelijkertijd gegoede Europese burgers meer vrije.