De banden tussen Trump en Big Tech zijn beter dan ooit

Niet alleen Elon Musk heeft een uitstekende band met Donald Trump. Op een minder luidruchtige manier hebben ook de topmannen van ándere grote Amerikaanse technologiebedrijven de banden met Trump de afgelopen maanden aangehaald. Zij en hun machtige ondernemingen hebben veel te winnen bij de terugkeer van Trump in het Witte Huis.

Tim Cook, ceo van Apple, weet dat allang. Ook tijdens de eerste termijn van Trump onderhield hij goed contact met de president. ‘Tim Apple’, zoals Trump hem eens bij vergissing noemde, belde hem regelmatig, onder meer om te pleiten tegen importheffingen op in China geproduceerde producten van Apple.



Ook enkele weken voor de verkiezingen meldde Cook zich, vertelde Trump in oktober in een interview. Hij belde om te klagen over de hoge boetes die de Europese Unie zijn bedrijf oplegde, omdat het Europese regels had gebroken. Trump zei dat hij Cook had verzekerd dat hij niet zal toelaten „dat de EU onze bedrijven uitbuit, maar ik moet eerst de verkiezingen winnen”.

Nu dat laatste is gelukt, kan Cook de aanstaande president aan dat gesprek herinneren. En kunnen Amerika, Europa en de rest van de wereld zich erop voorbereiden dat de toch al niet geringe macht van Big Tech nog verder zal groeien, nu er een hen vermoedelijk zeldzaam goedgezinde president in de Oval Office komt. Silicon Valley, en de machtige miljardairs die er aan de touwtjes trekken, verwachten er veel van.

Elon Musk heeft het oor van de toekomstige president, aan wiens zege hij de afgelopen maanden als financieel donor, actieve campagnevoerder en propagandist een forse bijdrage heeft geleverd. Daar kan de hele sector van meeprofiteren. „Amerika is een land van bouwers, en jullie zullen snel weer vrij zijn om te bouwen”, schreef Musk woensdag tevreden op X.

De invloedrijke technologie-investeerder en miljardair Marc Andreessen tweette als antwoord , vergezeld van een Amerikaans vlaggetje: „Tijd om te bouwen.” De afgelopen jaren voelden de grote Amerikaanse technologiebedrijven zich beperkt in hun vrijheid om te ondernemen, te innoveren en te „bouwen”. Allereerst in de Verenigde Staten, waar de regering van president Biden processen wegens te grote economische machtsconcentratie voert tegen Apple, Amazon, Meta en Alphabet (moederbedrijf van Google).

En ook in Europa, dat zich tot ergernis van Silicon Valley heeft ontpopt tot voorloper op het gebied van regulering van nieuwe technologieën. Met de gevreesde miljardenboetes als stok achter de deur. Als Trump straks inderdaad, zoals hij Cook voorspiegelde, tegen de Europese wetgeving in het geweer komt (bijvoorbeeld met politieke druk of handelssancties), dan zal dat de Europese toewijding aan de eigen regels en belangen zwaar op de proef stellen.

Druk van de Amerikaanse regering valt niet te negeren. Dat ervoer chipmachinefabrikant ASML uit Veldhoven, toen het bedrijf en de Nederlandse regering van de regering-Biden te verstaan kregen dat de export van geavanceerde machines naar China gestaakt moest worden. Als het erop aankomt is Europa slecht opgewassen tegen de macht van een Amerikaanse regering die uit is op confrontatie.

De wensenlijst waarmee de techbazen uit Silicon Valley bij Trump op de stoep staan is lang. Zo willen ze dat er een eind komt aan het beleid van de regering-Biden dat gericht is op inperking van de machtsconcentratie bij Big Tech. De vrouw die dat beleid met grote volharding voerde als hoofd van de Federal Trade Commission (FTC), Lina Kahn, is de gebeten hond en zal onder Trump hoogstwaarschijnlijk het veld moeten ruimen.

Regulering geldt in de wereld van de grote tech-bedrijven als obstakel voor innovatie. Op het gebied van crypto-valuta en kunstmatige intelligentie (AI) zou de overheid de industrie dus vooral niet voor de voeten moeten lopen, als het aan de techbedrijven ligt. Het hoofd van de beurswaakhond Securities and Exchange Commission (SEC) ), Gary Gensler, moet vanwege zijn pogingen om cryptomunten wél aan strenge regels te binden dan ook vrezen voor zijn baan, voorspellen Amerikaanse media.

Trump stond aanvankelijk nog sceptisch tegenover de cryptovaluta, maar geholpen door donaties uit die hoek is hij dit jaar bijgedraaid. Amerika, zei hij in juli, moet een „bitcoin supermacht” worden, en de „crypto-hoofdstad van de wereld”. Voorlopig schijnt het Trump niet te hinderen dat de techbedrijven grootmachten op zich zijn, en dat sommige van de miljardairs die er aan het hoofd staan zich gedragen alsof de politieke macht eigenlijk hén toekomt.

Elon Musk is daar het duidelijkste voorbeeld van. Na de verkiezingszege van Trump deelde hij op X een fotomontage van hemzelf in de Oval Office, met een wastafel in zijn handen – alsof hij niet kon wachten om eigenhandig aan de verbouwing van Amerika te beginnen. Trump heeft Musk een rol in zijn regering beloofd, als hoofd van een departement dat de doelmatigheid van het regeringsapparaat moet vergroten.

Als dat doorgaat krijgt de rijkste man op aarde, die al een wereldspeler is op het gebied van elektrische auto’s, raketten, satellieten en sociale media, ook nog een sleutelpositie in het centrum van de Amerikaanse politieke macht. Fiona Hill, die in Trumps eerste termijn zijn Rusland-adviseur was, waarschuwde in oktober in een interview met Politico dat ze in de groeiende invloed van miljardairs in de Amerikaanse politiek een patroon herkende, dat ze eerder in Poetins Rusland had gezien: de opkomst van oligarchen. Een Amerikaanse oligarch als Musk, waarschuwde Hill, steunt Trump en spreekt ook met Poetin, omdat het zijn politieke en financiële macht vergroot.

„Zijn loyaliteit ligt niet noodzakelijkerwijs bij de Verenigde Staten.” De vergelijking met Rusland leert overigens ook dat oligarchen wel machtig kunnen zijn, maar dat als staatshoofd genoeg van ze heeft, hij zich ook weer van hen kan ontdoen..