Brazilië houdt adem in: X mogelijk ieder moment uit de lucht na slepend conflict tussen Musk en Hooggerechtshof

In Brazilië is donderdagavond om 20.07 uur (1.07 uur in Nederland) een ultimatum verlopen dat het Braziliaanse Hooggerechtshof had gesteld aan sociaal platform X, het voormalige Twitter, om een wettelijk vertegenwoordiger aan te wijzen in het land. X, van eigenaar Elon Musk, heeft daaraan niet voldaan. Volgens de beslissing van rechter Alexandre de Moraes van het hoogste rechtscollege van Brazilië kan het sociale netwerk nu elk moment uit de lucht gehaald worden in het land.

featured-image

De mogelijke ban van X is de laatste ontwikkeling in een al tijden slepend conflict tussen De Moraes en X en diens eigenaar Musk. De oorsprong daarvan ligt in twee onderzoeken die De Moraes sinds 2020 en 2021 doet naar het verspreiden van fake news en de financiering van organisaties die de Braziliaanse democratie willen ondermijnen. Daarnaast heeft het Hooggerechtshof begin 2023 een onderzoek geopend naar activiteiten van aanhangers en bondgenoten van oud-president Jair Bolsonaro, die uitmondden in de bestorming van het Congres, het presidentieel paleis en het Hooggerechtshof zelf, begin vorig jaar.

De Moraes leidt ook dat onderzoek. In het licht van die onderzoeken gelastte de rechter het blokkeren van de accounts op sociale media, waaronder X, van een reeks mensen die ervan worden verdacht antidemocratische activiteiten uit te voeren en het Braziliaanse kiesproces te ondermijnen. Het betrof hier vooral accounts van aanhangers van de extreemrechtse Bolsonaro en politici die aan hem zijn gelieerd, die woedend reageerden en De Moraes beschuldigen van censuur en het inperken van de vrijheid van meningsuiting.



In april mengde ook X-eigenaar Musk zelf zich in het conflict, gebruikmakend van zijn eigen platform om De Moraes te bekritiseren en te dreigen de rechterlijke beslissingen niet meer uit te voeren. Dat was het begin van een publieke ruzie tussen de miljardair en de rechter, die ertoe leidde dat De Moraes ook Musk betrok in zijn onderzoeken en een onderzoek naar expliciet de eigenaar van X opende. Er volgden boetes van De Moraes en protesten daartegen van X.

Op 17 augustus besloot Musk, die De Moraes ook verwijt onrechtmatig de vrijheid van meningsuiting beperken, het kantoor van X in Brazilië te sluiten en de wettelijk vertegenwoordiger van het bedrijf voor Brazilië terug te trekken. Dat is tegen de Braziliaanse wet, die voorschrijft dat buitenlandse bedrijven een vertegenwoordiger in het land hebben. Woensdag stelde De Moraes een ultimatum aan Musk: binnen 24 uur moest X weer een wettelijk vertegenwoordiger hebben.

Zo niet, zou het platform op zwart gaan. Die termijn verstreek dus vannacht om 1.07 uur Nederlandse tijd.

Acht minuten later reageerde X op het eigen platform met de mededeling ,,op korte termijn te verwachten dat rechter Alexandre de Moraes opdracht geeft voor het blokkeren van X in Brazilië, simpelweg omdat we niet voldoen aan zijn illegale orders om zijn politieke tegenstanders te censureren”. Musk repostte het bericht met de toevoeging ,,De Moraes is een kwaadaardige dictator, verkleed als rechter”. Eerder donderdag legde De Moraes ook beslag op de Braziliaanse rekeningen van Starlink, het satellietbedrijf van Musk.

Starlink bevestigde berichten daarover in de Braziliaanse media. Met het beslag wil de rechter zeker stellen dat de nog onbetaalde boetes aan X voor het niet nakomen van de rechterlijke beslissingen kunnen worden voldaan. Volgens Starlink, dat internet aanbiedt in het Amazonegebied, is de maatregel ,,gebaseerd op de ongegronde hypothese dat Starlink verantwoordelijk zou zijn voor (de betaling van) boetes die op ongrondwettelijke wijze aan X zijn opgelegd”.

Brazilië is een belangrijke markt voor X. Volgens gegevens van de website statista.com telt het land op vijf landen na de meeste gebruikers: bijna 21,5 miljoen.

.