3 weeks Ago
Wit-Rusland, trouwe bondgenoot van Rusland, heeft troepen en zwaar materieel aan de zuidgrens met Oekraïne gestationeerd. Dat wakkert de zorgen over een mogelijke escalatie aan. ‘Al verwacht men dat minstens een deel van het Wit-Russische leger zou weigeren om Oekraïne aan te vallen.
’ Volgens Wit-Rusland gaat het om militaire oefeningen in de regio Gomel, vlak bij de noordgrens van Oekraïne. Onder de troepen, uitgerust met tanks, artillerie en luchtverdedigingssystemen, bevinden zich ook speciale eenheden en huurlingen van de voormalige Wagner-groep, zegt Oekraïne. Oekraïne laat het er niet bij zitten.
Zondag bracht het ministerie van Buitenlandse Zaken een statement uit: “Het houden van oefeningen in het grensgebied en in de nabijheid van de kerncentrale Tsjernobyl vormt een bedreiging voor de nationale veiligheid van Oekraïne en de veiligheid in de wereld in het algemeen.” Daarna volgde een dringende oproep om de troepen terug te trekken en een waarschuwing om “geen tragische fouten te maken onder druk van Moskou”. Een vergissing zou hen duur komen te staan, stelt de verklaring: het Oekraïense leger zal “alle troepen, militaire faciliteiten en aanvoerroutes als legitieme doelwitten beschouwen wanneer Wit-Rusland de Oekraïense staatsgrens schendt”.
Vorige week kondigde de Wit-Russische dictator Alexander Loekasjenko al aan dat hij een derde van zijn leger, dat volgens schattingen bestaat uit zo’n 60.000 soldaten, ging stationeren aan de grens. Dit zou een reactie zijn op de opbouw van Oekraïense troepen aan de andere kant van de gemeenschappelijke grens.
Hoewel dit als een logische verklaring klinkt, is het zeker niet de eerste keer dat de Wit-Russische grens het toneel is van militair spierballengerol. Vorig jaar verplaatste Rusland al enkele van zijn tactische kernwapens naar het buurland, dat afhankelijk is van Russische leningen en goedkope energie. Daarnaast gebruiken de Russen het land om hun troepen te trainen.
Rusland en Wit-Rusland hebben dan ook een zeer nauwe relatie, zegt militair expert Peter Wijninga (Haags Centrum voor Strategische Studies). Zij het tegen wil en dank voor Loekasjenko: Poetin houdt hem immers in het zadel en hij kan hem niet tegen de haren instrijken. “Rusland zet Loekasjenko regelmatig onder druk om op zijn beurt Oekraïne onder druk te zetten.
Dit lijkt nu opnieuw te gebeuren.” “Koorddansen”, noemt Wijninga het, Koorddansen, aangezien de president ook graag een betere relatie met het Westen zou hebben.“Vorige week feliciteerde Loekasjenko Oekraïne nog met de 33ste Onafhankelijkheidsdag.
Het lijkt erop dat hij dat nu moet compenseren.” Vooralsnog lijkt de dreiging klein: het gaat het om een eenheid van ongeveer 1.100 à 1.
500 man - een pak minder dan de tienduizenden die Loekasjenko aankondigde. De Wit-Russische troepen zijn bovendien niet de best getrainde en beschikken over beperkte militaire uitrusting. Daarnaast leeft onder de Wit-Russische bevolking een brede afkeer van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne.
In de woorden van Wijninga: “Bij escalatie wordt verwacht dat de bevolking sabotage zal plegen en delen van het leger - zo niet het hele leger - zullen weigeren Oekraïne aan te vallen.” Maar Oekraïne kan zich niet veroorloven om af te wachten, want er is wel degelijk sprake van een risico. De troepen bevinden zich op slechts 50 kilometer van de grens.
De mankrachten die nu in dit gebied nodig zijn, kan Oekraïne niet inzetten voor de broodnodige verdediging van de Donbas of ter ondersteuning van het offensief in de regio Koersk. Ook van de Wagner-huurlingen gaat een dreiging uit. Zij zijn naar Wit-Rusland verbannen na de mislukte opstand van het privéleger in de zomer van 2023.
“De organisatie schijnt nog steeds niet helemaal dood te zijn. Er is nog altijd sprake van de inzet van huurlingen door Rusland”, verklaart militair expert Wijninga. Loekasjenko is niet Poetins enige bondgenoot in beweging.
Maandag toonden Noord-Koreaanse staatsmedia foto’s van Kim Jong-un bij een test van nieuwe aanvalsdrones, ontworpen om doelwitten zoals Zuid-Koreaanse tanks te vernietigen. Volgens Kim heeft het land meer drones nodig om “klaar voor de oorlog” te zijn. Deze test komt op een moment van verhoogde spanningen met de VS en Zuid-Korea, die deze week gezamenlijke oefeningen uitvoeren.
“De vraag is wat er met deze drones gaat gebeuren. Gaan ze Rusland daarmee steunen? Die optie kunnen we absoluut niet uitsluiten”, zegt Wijninga. “Rusland zit nog steeds niet helemaal zonder vrienden, ondanks zijn isolatie.
” Kim en Poetin hielden vorig jaar topontmoetingen, waarbij de beschuldigingen circuleren dat Noord-Korea Rusland van munitie voorziet in ruil voor economische steun en technologieën voor Kims nucleaire programma. President Zelensky meldde maandag dat Rusland bij een grootschalige aanval op Oekraïne meer dan honderd kamikazedrones van Noord-Koreaanse makelij gebruikte. Het grote gevaar van de oorlog in Oekraïne blijft dat het een precedent kan scheppen voor andere dictators, aldus Wijninga.
“Als Rusland Oekraïne onderwerpt en het Westen niet ingrijpt, zien andere regimes zoals China en Venezuela een kans om hun agressie voort te zetten”, zegt hij. “Niet alleen de vrijheid van het Oekraïense volk staat op het spel; ook het mondiale systeem dat na de Tweede Wereldoorlog is opgebouwd, wordt op de proef gesteld.” Geselecteerd door de redactie.
