Blunder met cijfers niet enige tegenvaller voor chipmachinefabrikant ASML

Wat maakt een paar uur nou uit? De resultaten die chipmachinefabrikant ASML dinsdag per ongeluk een dag te vroeg publiceerde, zouden enkele uren later toch wel online zijn gekomen. Maar de schok was groot. Want hoe kan zo’n groot en professioneel bedrijf zo’n fout maken? De cijfers bleken ook nog eens tegen te vallen, voor een bedrijf dat doorgaans levert wat het belooft.

Kortom: een publicatie die eigenlijk saai had moeten zijn, werd op meerdere vlakken verrassend. ASML verloor dinsdag 15 procent aan beurswaarde, en trok de aandelen van andere chipbedrijven, zoals Nvidia, vervolgens mee omlaag. Woensdag ging er bij ASML ook weer 5 procent vanaf.



Vijf vragen over de kwestie. ASML groeit door, maar minder snel dan gehoopt. ASML’s omzet komt dit jaar uit op circa 28 miljard euro, ongeveer evenveel als vorig jaar.

Voor volgend jaar is dat 30 tot 35 miljard euro en niet, zoals eerder verwacht, 35 à 40 miljard euro. Dat komt vooral doordat de vraag naar ASML’s duurdere machines, die met EUV-licht werken en de meest geavanceerde chips kunnen maken, lager uitvalt. Dat hakt in de omzet, maar ook in ASML’s winstmarges.

De chipindustrie is cyclisch, beweegt mee met de wereldeconomie, met elke paar jaar een dip. Deze keer kwam die dip na de coronapandemie, behalve op de overspannen markt voor AI-chips. Het herstel gaat trager door toenemende economische onzekerheid in China en oorlogen in Oekraïne en in het Midden-Oosten.

Door de oplopende spanningen tussen de VS en China is de geglobaliseerde chipindustrie een stuk minder voorspelbaar geworden. ASML is een bijna-monopolist in lithografiemachines, het centrale gereedschap in chipfabrieken. Die machines worden ver van tevoren besteld en daardoor zijn de cijfers van ASML een goede indicator van de ‘gezondheid’ van de hele sector.

De koersen van andere toeleveranciers en chipfabrikanten kregen dinsdag een tik. De meest waardevolle, Nvidia, daalde bijvoorbeeld met bijna 5 procent nadat ASML zijn resultaten bekendmaakte. ASML heeft maar een handvol klanten.

Het Amerikaanse Intel zit in zware financiële problemen en stelt zijn investeringen in nieuwe fabrieken uit. De directeur van het Zuid-Koreaanse Samsung bood onlangs zijn verontschuldigingen aan voor de „crisis” en de teleurstellende resultaten. TSMC, uit Taiwan, is de enige grote chipfabrikant die wel snel herstelt.

Dat komt met name door de vraag naar supersnelle AI-chips, die Nvidia, AMD maar ook Intel in Taiwan laten produceren. TSMC stelt de aanschaf van nieuwe chipmachines zo lang mogelijk uit om zijn winstmarge overeind te houden. Het bedrijf is al veel kapitaal kwijt aan de bouw van nieuwe chipfabrieken buiten Taiwan, met als doel de productieketen minder afhankelijk te maken van dat ene eiland, waar flinke geopolitieke spanningen over zijn.

China beschouwt het eiland als een afvallige provincie. In het derde kwartaal kwam 15 procent van ASML’s omzet uit Taiwan – dat was in het verleden regelmatig 40 procent. Chinese fabrikanten houden zich niet in; hun bestellingen beslaan dit kwartaal weer bijna de helft van de ASML-omzet.

AI is een belangrijke groeimotor voor de chipindustrie. Maar de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie is niet alleen afhankelijk van supersnelle AI-chips zoals Nvidia die maakt. De AI-modellen moeten ‘gevoed’ worden met grote hoeveelheden data en daarvoor zijn relatief goedkope chips nodig, voor sensoren of data-overdracht.

Die kun je maken met minder geavanceerde chipmachines. Ook voor de ‘megatrends’ – elektrificatie van auto’s, digitalisering van het stroomnetwerk en industriële processen – zijn meer chips nodig. Daarom rekent ASML op een verdubbeling van de totale chipindustrie in de komende jaren, en houdt het vast aan de voorgenomen groeiplannen in de omgeving van Veldhoven.

Niet vaak: bij grote beursgenoteerde ondernemingen is het delen van informatie een uiterst zorgvuldig proces, vanwege de wettelijke verplichtingen om beleggers juist en voorspelbaar te informeren. Maar het gaat weleens mis, en niet bij de minste bedrijven. Zo verstuurde techreus Google in 2012 per ongeluk zijn kwartaalcijfers enkele uren te vroeg.

Boven het bericht stond „PENDING LARRY QUOTE”, oftewel: er moest nog gewacht worden op een citaat van oprichter Larry Page. De Amerikaanse financiële dienstverlener Affirm stuurde in 2022 per ongeluk per tweet te vroeg financiële informatie de wereld in. Eerder dit jaar maakte taxidienst Lyft een pijnlijke typfout bij de resultaten: het bedrijf meldde dat de winstmarge dit jaar met 500 basispunten zou stijgen, oftewel 5 procent.

Handelaren joegen het aandeel direct met 60 procent omhoog. Maar het ging om 50 basispunten, oftewel 0,5 procent, corrigeerde Lyft later..