Bij deze school in Rotterdam bepalen kinderen zélf hoe hun dag eruitziet

ONDERWIJS Bij deze school in Rotterdam bepalen kinderen zélf hoe hun dag eruitziet Derk Radstake Vandaag, 11:26 • 6 minuten leestijd 'Spelend leren' is erg belangrijk bij Vivere © Vivere Van buiten lijkt Vivere in Rotterdam een school als alle anderen: kinderen spelen vrolijk buiten tijdens de pauze, terwijl de docenten toekijken met een bakkie koffie. Toch laat een bezoekje aan Vivere zien dat de school allesbehalve traditioneel is. Er zijn geen klassen, geen toetsen en kinderen bepalen grotendeels zelf hoe hun eigen dag eruitziet.

Het is maandagochtend en Alyssa (10), Isa (11) en Lilly (12) hebben bij de ochtendkring besloten om vandaag de les ‘bushcraft’ te volgen. Bij deze les maken ze zelf een vuurtje van spullen die ze vinden in de natuur. ‘s Middags staat sporten op het zelfgekozen programma en tussendoor bereiden Alyssa en Isa ook de crea-les voor die zij woensdag zelf moeten geven.



Lespakket Vivere, sinds 2016 een basisschool in Rotterdam-Lombardijen, is een ‘democratische school’. Dat betekent volgens directeur Barbara van den Bosch in het kort dat de school geen traditionele lesmethoden heeft, maar dat het lespakket wordt aangepast aan de interesses van de leerlingen. Kinderen bepalen grotendeels zelf hoe hun dag eruitziet.

“Waar het programma van traditionele scholen is vastgetimmerd, gaan wij uit van de vraag van de kinderen.” Ondertussen zijn Alyssa, Isa en Lilly klaar met bushcraft en hebben ze pauze. Het drietal zit ondanks hun verschillende leeftijden wel in dezelfde 'klas'.

Eigenlijk werken ze hier aan de Horatiusstraat niet met klassen, maar met bouwen: onderbouw, middenbouw, bovenbouw en voortgezet onderwijs. Op dit moment telt de school zeventig kinderen in de basisschool-tak en twintig leerlingen in het voortgezet onderwijs. Ooit hanteerde de school één grote groep.

“Maar dan zit je met een vierjarige en een zeventienjarige in de kring. Die willen allebei echt iets anders op een dag. Dus vandaar dat de bouwen zijn ontstaan.

” Bij deze democratische school kiezen de kinderen grotendeels hun eigen programma © Vivere Anders dan traditioneel onderwijs Een gemiddelde dag bij Vivere, zoals geschetst door Barbara, klinkt behoorlijk anders dan het traditionele beeld van onderwijs. “We beginnen hier zowel de ochtend als de middag met een kringgesprek. Daar wordt op de maandag bijvoorbeeld gepraat over hoe het weekend was en wat er die dag te doen is.

Alle bouwen hebben een planbord en de kinderen plannen daarmee hun eigen dag in." "Na de kringen in de ochtend en middag hebben we 'focusperiodes'. De kinderen gaan dan gefocust aan de slag met een leerdoel.

Dat kan uiteenlopen van spelling tot rekenen en van sporten tot techniek." Democratische school Vivere in Rotterdam-Lombardijen © Vivere Geen telefoons in de klas Ook de lokalen van de school zijn bijzonder. Een keuken, tech-lab, en een handarbeidruimte behoren tot het veelzijdige aanbod.

In alle ruimtes liggen boeken waarin de kinderen de nodige informatie kunnen opzoeken. Barbara: “We willen boeken aanprijzen als belangrijke bron van informatie.” Een keuken, tech-lab, en een handarbeidruimte behoren tot het veelzijdige aanbod © Vivere Waar de kinderen op andere democratische scholen ook hun telefoon mogen gebruiken, is dat volgens Barbara bij Vivere niet het geval.

“We hebben schermtijd bewust beperkt. Bij sommige democratische scholen vind je kinderen die de hele dag op hun mobiel zitten. Wij hebben daarin toch een ondemocratische keuze gemaakt.

” En zo zijn er nog wat andere ‘ondemocratische’ regels. Op maandag, dinsdag en donderdag wordt ieder kind van half tien tot half vier op school verwacht. Op woensdag en vrijdag duurt de dag tot kwart over twaalf.

“Die tijden liggen vast. De vrije dagen zijn wel vrij in te delen. We zijn 51 weken per jaar open en de kinderen hebben zestig vakantiedagen.

De ouders en kinderen mogen zelf beslissen wanneer ze die dagen opnemen.” Hele dag voetballen De pauze is net voorbij en de tweede focusperiode van deze maandag gaat van start. Veel kinderen kiezen ervoor om buiten te sporten.

Binnen oefenen twee jongens spelenderwijs hun Spaans met een vakdocent. Doordat de kinderen vrije keuze hebben in wat ze die middag gaan doen, lijkt het misschien verleidelijk om de hele dag te gaan voetballen of in de bouwhoek te spelen. Toch ziet onderbouwjuf Suzanne Kamps in de praktijk dat kinderen van zichzelf heel leergierig zijn.

“Ik heb wel eens twee jongens van bijna zeven jaar in de klas gehad, die alleen maar in de bouwhoek zaten. Dat begon bij mij ook een beetje te schuren, want het kwam niet overeen met de leerdoelen die we met ze hadden afgesproken aan het begin van het jaar. Op een gegeven moment vertelden ze mij dat ze naar de middenbouw wilden.

Toen zei ik: ‘Dan is er nog wel wat werk aan de winkel.’ Daarna leerden ze binnen drie maanden lezen. Omdat ze er gewoon klaar voor waren.

” Ook de leerlingen in de onderbouw hebben een vrije keuze voor hun dag © Vivere Kiezen voor een eindtoets Net als lespakketten zijn toetsen op Vivere volgens directeur Barbara niet nodig. “Waarom zou je een toets nodig hebben als een leerkracht de hele dag met het kind aan de slag gaat? Dan weet je echt wel of het kind tot tien kan tellen of kan lezen en schrijven.” Waarom zou je een toets nodig hebben als een leerkracht de hele dag met het kind aan de slag gaat? Barbara van den Bosch “Alleen in de bovenbouw kunnen kinderen kiezen voor een eindtoets.

Dat is ook omdat sommige leerlingen ergens anders naar de middelbare school gaan. Op het voortgezet onderwijs van Vivere worden uiteraard toetsen gemaakt bij het centraal examen. Van het kleine aantal oud-leerlingen dat we hebben zijn de reacties heel positief.

Ze kunnen goed meekomen op hun vervolgopleidingen en hebben maar weinig onvoldoendes, ook nu ze vaker toetsen moeten maken.” Op Vivere dus geen toetsen. Wel zijn er na elke drie maanden reflectieweken.

“De school komt dan echt tot stilstand. We reflecteren op de doelen en kijken of de leerling daar inderdaad gericht mee bezig is geweest. Dan kunnen we dus ook met kinderen in gesprek gaan over hoe ze hun programma kiezen of kunnen we zelfs nieuwe doelen stellen als de vorige doelen zijn gelukt.

” Passie volgen Eén ding staat volgens Barbara centraal bij Vivere: het volgen van passies. “Wij hebben nu een meisje in de laatste fase van het voortgezet onderwijs. Al sinds ze hier als vierjarige kwam, was ze gek van paarden.

Later kwam ze ineens met het idee om bouwkunde te gaan studeren, omdat dat toch een ‘stabieler pad’ zou zijn. Daar heb ik wel buikpijn van gehad, omdat ik vond dat ze haar passie moest volgen.” “Uiteindelijk heeft ze daar gelukkig wel voor gekozen.

Nu is ze druk bezig met stages bij een hoefsmid en een paardentandarts vanuit onze school. Ze heeft gekozen voor haar passie.” “Ik krijg soms het verwijt: ‘Kinderen doen op jullie school gewoon wat ze leuk vinden.

’ Maar hoeveel mensen lukt het in hun volwassenen leven nou om te doen waar hun hart sneller van gaat kloppen? Als je van je passie je werk kan maken, is dat het mooiste wat er is. Doen wat je leuk vindt hoort helemaal geen verwijt te zijn.” LEES OOK Maxwell (11) is thuiszitter en gaat niet naar school: 'Dit is in strijd met de kinderrechten'.