2 weeks Ago
LEIDEN - De Leidse bakkerij Raaphorst sluit eind deze maand de deuren. De overgrootouders van de huidige eigenaren begonnen de zaak 120 jaar geleden. De ovens gaan definitief uit omdat de stijgende kosten voor personeel en energie niet meer op te brengen zijn en omdat de strengere milieueisen investeringen vergen die er niet meer kunnen worden uitgehaald.
Ook gaat de doorgaande weg in de buurt twee jaar dicht, waardoor de zaak een stuk slechter bereikbaar wordt. Het is net of je de jaren 80 binnenstapt, wanneer je de bakkerswinkel aan de Tesselschadestraat in de Lage Mors betreedt. Een systeemplafond, een ouderwets nummertjesapparaat aan de muur en vooral: een vitrine vol zelfgemaakte producten.
'Dat is onze kracht, ons ambacht. Het is maatwerk. We luisteren altijd goed naar wat de klanten willen en maken alles zelf', vertelt eigenaar John.
Samen met zijn nicht Esther runt hij de zaak. Hij in de bakkerij, zij achter de toonbank. 'Onze vaders hebben de zaak van onze opa's overgenomen', vertellen ze.
'We doen dit al dertig jaar met zijn tweeën.' Maar over een paar weken komt daar dus een einde aan. 'We hebben er goed over nagedacht.
Emotioneel gezien zouden we hier op ons tachtigste nog wel willen rondhuppelen', vertelt Esther. 'Het is een heel leuke baan, in een heel leuke wijk en de klanten zijn ook leuk. Anders zet ik ze de winkel uit', lacht ze.
'Maar onze bakkers zijn al heel oud. Gaat er eentje onder het mes, dan moet een ander zijn vrije dagen inleveren anders redden we het niet. John wordt 61, hij werkt zeven dagen in de week.
Dat houdt ook een keer op.' John knikt instemmend. 'We hebben gouden tijden gehad, maar het is nu niet meer te doen.
De personeelskosten gaan steeds weer omhoog, de energierekening ook. De gemeente Leiden komt elke keer met nieuwe eisen, nu zouden we onze twee bestelbusjes moeten vervangen voor elektrische exemplaren.' 'Brussel heeft ook nog eens besloten dat de gassen in onze koelvriesinstallatie niet meer mogen.
De investering om ze te vervangen halen we er zo vijf jaar voor ons pensioen niet meer uit.' Dat is niet het enige, vervolgt Esther. 'De Plesmanlaan gaat ook nog eens twee jaar dicht.
Het hele Bio Science Park komt hier nu belegde broodjes halen. Die omzet valt straks weg, want dat redden ze niet meer qua tijd. Daarvoor is de pauze te kort.
' Dan verandert haar lach in een engszins priemende blik. 'Je moet er wel inzetten dat we niet zielig zijn, hoor', zegt ze. 'Echt niet.
We gaan met opgeheven hoofd stoppen. Maar het is zeker wel balen.' 'Zeker ook omdat de tent goed draait.
Maar met al die tijd en de energie die wij erin steken, houden we weinig ruimte voor onszelf over. Dat is logisch als zelfstandige, maar wel lastig als je een dagje ouder wordt.' Wat gaan ze vooral missen? John: 'Het inspelen op de vragen van klanten, dat vond ik leuk.
Zo hebben we een keer een hele grote taart gemaakt waar een zangeres uit moest komen springen.' 'Dat was nog een hoop gedoe om die op de plek van bestemming te krijgen', blikt hij terug. 'Gewoon, elke keer iets nieuws verzinnen.
Het opleiden van leerlingen, dat ga ik ook missen.' Esther ziet vooral op tegen het wegvallende contact met de klanten. 'Dat vond ik altijd zo leuk.
Ook dat je handel kon maken, dat vond ik leuk.' Ze vervolgt: 'In slechtere tijden, bijvoorbeeld rond corona toen de omzet van de horeca wegviel, gingen we de boer op. Op naar het bedrijventerrein, mensen iets lekkers laten proeven in de hoop een klant binnen te halen.
' Met het sluiten van de winkel gaat een lange familiegeschiedenis verloren. 'Onze box stond half in de bakkerij. Daar hebben wij als baby allemaal ingezeten.
' 'Oma maakte dan in de keuken snel ons brood klaar. Er moest gewoon gewerkt worden. Wij hadden ook geen tijd om te puberen, dat hebben onze ouders ook niet gedaan.
' Over het personeel, vier bakkers en vier winkeldames, maakt ze zich geen zorgen. 'Nee hoor', zegt Esther. 'Het is een goede economische tijd.
Die komen heus wel weer aan een baan.' Als we één van de dames achter de toonbank vragen of zij binnenkort bij de concurrent aan het werk is, trekt ze een vies gezicht. 'Ik kom heus wel weer aan het werk.
Maar dat wordt niet meer bij een bakker, want zo leuk als hier ga ik het nergens meer vinden.' Dat blijkt wel, want sommige mensen werken al twintig of zelfs bijna 40 jaar voor het bedrijf. Ook de klanten blijken trouw.
'Wat, gaat het dicht?', zegt een vrouw verschrikt. 'Ik kom hier al een paar jaar elke week als ik in de buurt ben. Ze hebben hier een heerlijk tijgerbruin.
Ik neem zelfs brood mee voor mijn moeder in Oegstgeest.' Een andere vrouw noemt het 'afgrijselijk', dat de winkel gaat sluiten. 'Echt een gemis voor de wijk.
' 31 december is niet alleen de laatste dag van het jaar, maar ook de laatste dag voor deze bekende bakkerswinkel. 'Tja, dan is het boek dicht. Maar de naam Raaphorst galmt nog wel flink na hoor, daar ben ik van overtuigd', zegt Esther trots.
Bij het NBC, een kennis- en adviescentrum voor bakkerijen, hebben ze geen specifieke cijfers voor onze regio. Maar in heel Nederland zullen de komende jaren nog zeker een paar honderd ambachtelijke bakkers gaan wegvallen, verwachten zij. 'De helft van alle ambachtelijke bakkers heeft vacatures openstaan die niet kunnen worden ingevuld.
Dat percentage zal de komende jaren nog stijgen', zegt hun directeur. Trek in meer verhalen over eten? Lees ze in ons dossier food De gemeente Leiden laat in een reactie weten het 'vanzelfsprekend jammer' te vinden als bakkerij Raaphorst uit de stad zou verdwijnen. 'De gemeente nodigt de bakker graag uit voor een gesprek met onze logistiek makelaar.
' En, schrijft de gemeente, 'wij willen juist dat ondernemers tijdens alle omstandigheden, dus ook met een pensioen op korte termijn, mee kunnen blijven doen. Wij willen hen helpen om ook de komende jaren het werk te kunnen blijven doen en zien daar de mogelijkheid toe. In Leiden kennen we ontheffingen ruimhartig en met de nodige coulance toe', reageert hun woordvoerder.
En over de wegafsluiting: 'Het is nu nog niet bekend hoe de omleidingsroutes precies gaan lopen en hoeveel extra tijd dit voetgangers kost. Ook over de werkzaamheden gaan we graag met bakkerij Raaphorst in gesprek.' Als we minister Sophie Hermans (VVD) van Klimaat en Groene Groei vragen hoe het zit met die verplichte vervanging van koelinstallaties, krijgen wij van haar woordvoerder een heel lang, ingewikkeld en technisch antwoord.
Kern is dat er volgens Hermans voldoende rekening is gehouden met iedereen. 'Bij de herziening van de regelgeving is rekening gehouden met marktomstandigheden, zodat ondernemers voldoende tijd en alternatieven hebben om zich aan te passen. De impact van de maatregelen is onderzocht via een uitgebreide effectbeoordeling, waarbij stakeholders ook input hebben geleverd.
' Op de vraag of het beleid voor ondernemers zoals de familie Raaphorst verkeerd uitpakt, volgt wederom een technisch verhaal dat er kort samengevat op neerkomt dat er ook goedkopere alternatieven zijn dan vervangen. Zijn zij dan de enige die hier tegenaan lopen? Het ministerie heeft geen andere meldingen gekregen van bedrijven die moeten stoppen vanwege dit beleid, klinkt het desgevraagd. Gevraagd of de minister het jammer vindt dat bedrijven zoals Raaphorst verdwijnen, reageert de woordvoerder als volgt: 'Bij het vaststellen van de regelgeving is zorgvuldig gekeken naar de impact op verschillende sectoren, met een balans tussen haalbaarheid voor ondernemers en de noodzaak om broeikasgasemissies te verminderen.
Dit is uitgebreid onderzocht. We houden als ministerie uiteraard vinger aan de pols.'.
