‘Bedrijven hebben nu sterkere spieren om het handelsbeleid van Trump te doorstaan’

Grote onrust onder topbestuurders sinds de verkiezingswinst van Donald Trump? Nee, zo zou Rich Lesser, voorzitter van strategie-adviesorganisatie Boston Consulting Group (BCG), het gevoel niet omschrijven bij de leiders van grote bedrijven die hij ontmoet. „Ik zou het grote onzekerheid noemen”, zegt Lesser. „Onrust zou kunnen betekenen dat men zich tegen Trump verzet.

” Lesser wordt wel een ‘ceo-fluisteraar’ genoemd. Een man die over de hele wereld in de bestuurskamers van grote bedrijven advies geeft over visies, strategieën en scenario’s. Van 2013 tot 2021 was hij topbestuurder van BCG en leidde hij de dagelijkse praktijk van de wereldwijde adviesclub met meer dan tweeduizend partners.



Sindsdien is hij voorzitter van de organisatie en heeft hij meer tijd voor activiteiten buiten het leiden van BCG, vertelt hij. Zo maakte hij deel uit van de Export Council die Joe Biden oprichtte, een groep van 25 ceo’s die de president adviseerde hoe de Amerikaanse export gestimuleerd en de rol van de VS in de internationale economie versterkt kon worden. Deze ochtend is Lesser op Schiphol aangekomen.

Hij had direct een ontmoeting met Nederlandse ceo’s om over de onvoorspelbare ontwikkelingen in de wereld te praten, vertelt hij. Met een blikje cola in zijn hand loopt Lesser een vergaderzaal van het BCG-kantoor aan de Zuidas binnen voor dit gesprek. „Ik verwacht dat Trump in de eerste honderd dagen zo veel mogelijk zal willen doorvoeren van wat hij heeft aangekondigd”, zegt hij.

„In een ongekend tempo. We zullen een enorme stroom van maatregelen, deregulering en importheffingen zien, waar hij geen instemming van het Congres voor nodig heeft.” Kunnen bedrijven zich daar nu al op voorbereiden of moeten ze afwachten wat er op ze afkomt? „Je móét je voorbereiden.

Je moet verschillende scenario’s klaar hebben liggen. Waar heb je nog invloed op? Wat is de mogelijke impact? Hoe zorg je ervoor dat je niet afhankelijk bent van toeleveranciers uit één land? „Het goede nieuws is dat bedrijven er veel beter op zijn voorbereid dan voorheen, ze hebben sterkere spieren om snel op grote veranderingen in te spelen. Dat komt vooral door alles wat er rond de coronapandemie is gebeurd, toen bedrijven op slot gingen.

Daar kwamen toen toenemende geopolitieke spanningen bij. Bedrijven realiseerden zich dat ze veel meer gevoel moesten krijgen voor de risico’s die ze liepen, voor de kwetsbaarheden in hun toeleveringsketen, voor de inflatie die plots over ze heen kwam. Ze moesten zorgen dat ze veerkrachtig werden en zich snel konden aanpassen.

„Dat maakte het voor bedrijven allemaal zoveel uitdagender dan het decennium ervoor. Die spieren zijn niet per se gekweekt voor grote politieke veranderingen, maar komen nu wel goed van pas. Bij wat er in de VS gebeurt, maar ook als de rest van de wereld vergelding zoekt voor Amerikaanse maatregelen of importheffingen.

” Voelt u dat bewustzijn bij de topbestuurders die u spreekt? „Ik krijg vooral het gevoel dat ze zich met elkaar verbinden. Ze hebben binnen hun eigen bedrijf de mogelijkheden om zich snel aan te passen aan een veranderende omgeving georganiseerd. Een grote meerderheid van de bedrijven wil zien wat de perspectieven en scenario’s zijn bij andere bedrijven.

Die zullen ze niet uitwisselen met directe concurrenten, maar wel met bedrijven in andere sectoren. „Dat is ook net als tijdens de pandemie. Ik leidde destijds het covidteam binnen de Business Roundtable in de VS, waar de topbestuurders van de grootste tweehonderd bedrijven bij zijn aangesloten.

We voerden met veel ceo’s Zoomgesprekken over hoe hun bedrijven om moesten gaan met een situatie die zo ongekend was. Nu is het niet een periode van groot lijden en vele doden, en dat maakt het anders. Maar het is wel een tijd van grote veranderingen met een hoge mate van onzekerheid.

Dan zoeken mensen, ook bestuurders, elkaar op. Ik verwacht dat het zal gelden voor een groot deel van 2025.” Wat moeten bedrijven het meest vrezen van Trump? „Die vraag moet ik evenwichtig beantwoorden.

Ze hoeven niet alleen dingen te vrezen, er zijn in zijn plannen ook voorstellen waar ze naar uit kunnen kijken. Laat ik met die positieve kant beginnen. Er zal de ongenadige focus zijn om van de Verenigde Staten de meest concurrerende economie van de wereld te maken, door een omgeving te scheppen waarin bedrijven door deregulering en lagere belastingen kunnen floreren en concurrerend kunnen zijn.

„Maar de importtarieven zullen een uitdaging betekenen. Indien Trump zijn campagnebelofte doorzet dat hij importheffingen van 20 procent gaat invoeren en 60 procent op goederen uit China, dan heeft dat echt een enorme impact op de productieketens van bedrijven. „ De afgelopen decennia hebben bedrijven kunnen floreren in een tijd van globalisering, maar niet altijd in het voordeel van lokale gemeenschappen.

Nu zijn ze bezorgd. Als aan die periode nu een eind aan komt omdat de VS zulke hoge importheffingen invoert, zullen Europa en China reageren. En dat hoeft niet op de zelfde manier te zijn, met heffingen.

China importeert zoveel minder uit de VS dan andersom, dat heffingen minder effect hebben. Leiders van bedrijven moeten bedenken wat China als het optimale antwoord op Amerikaanse heffingen ziet. Dat kan het beperken van de export van grondstoffen zijn die essentieel zijn om je product te maken.

Of Amerikaanse bedrijven dwarszitten die in China heel actief zijn. Jarenlang voelde het veilig om overal in de wereld te investeren. Nu we in een neerwaartse spiraal voor de mondiale handel terechtkomen, valt die veiligheid weg.

De effecten daarvan zorgen voor een enorme onzekerheid bij bedrijven.” Vooral voor bedrijven die invulling hebben proberen te geven aan maatschappelijk verantwoord ondernemen,, ziet Lesser nog een andere bedreiging,. „Er zijn veel bedrijven die trots zijn op wat ze doelbewust aan klimaat- en duurzaamheidsbeleid hebben opgebouwd, en aan inclusiviteits- en diversiteitsbeleid.

Het is niet zo dat bedrijven daarmee moeten ophouden, maar ze zullen zich er wel veel voorzichtiger over uitdrukken. Dat zijn politiek heel gevoelige thema’s geworden. Dat zal leiden tot introspectie bij topbestuurders over hoe hun wereld is veranderd.

Dat kan bij sommigen tot ander taalgebruik leiden en ook wel tot andere daden.” Over het klimaat- en duurzaamheidsbeleid: zullen bedrijven daar niet een andere strategie gaan voeren en veel minder in gaan investeren onder Trump? „In de wereld van fossiele-energiebedrijven waarschijnlijk wel. Door vermindering van het aantal regels en het verlenen van meer concessies zal het makkelijker en goedkoper worden om olie en gas te boren.

„Maar als het aanbod van olie en gas groter wordt, dan zal de prijs gaan dalen. De olie- en gasbedrijven willen liever een hogere prijs. Dus kunnen de bedrijven dan wel echt profiteren van meer mogelijkheden om te boren, als daardoor het aanbod stijgt terwijl de vraag niet toeneemt? Ook is de vraag of deregulering in een industrie waar de marges van zichzelf al hoog zijn, veel invloed zal hebben op de winstgevendheid.

” Wat zegt het dat juist de baas van Exxon Mobil, Darren Woods, Trump heeft opgeroepen wel in het Akkoord van Parijs te blijven? „Ik was daar niet zo verbaasd over. Voorspelbaarheid is voor de grote oliebedrijven heel belangrijk. Zij doen investeringen voor decennia.

Dan wil je niet dat de ene regering het akkoord sluit, de volgende het opzegt, dan weer een regering het opnieuw ondertekent en je vervolgens er toch weer uit gaat. Ik denk niet dat Darren alleen staat in de olie-industrie met zijn oproep, al zal hij niet van iedereen steun krijgen. Ik vond het wel bemoedigend.

„Ik denk niet dat in de VS alle investeringen in duurzame technologieën zullen verdwijnen die zijn gefinancierd met de Inflation Reduction Act (IRA) [de door president Biden ondertekende wet die onder meer investeringen in groene energie stimuleert]. Ik denk dat een deel van de subsidies van de IRA ook onder Trump worden voortgezet. De olie-industrie is juist blij met de subsidies voor CO 2 -opvang en -opslag in staten als Texas en North Dakota, omdat zij ook wel weten dat ze, los van wat de komende vier jaar gebeurt, uiteindelijk hun CO 2 -emissies moeten terugbrengen.

Nucleaire technologie heeft ook nog veel steun. En opslag in batterijen, zoals in Georgia. Over het algemeen zijn Republikeinse staten en congresdistricten de belangrijkste ontvangers van IRA-investeringen geweest.

”.