Beatriz González (92) schildert al ruim een halve eeuw over haar land Colombia

Beatriz González (92) schildert al ruim een halve eeuw over haar land Colombia Beatriz González: War and Peace. A Poetics of Gesture De Pont, Tilburg, tot 9 maart 2025 ★★★★ Waarom zie je op foto’s in kranten en tijdschriften nooit mannen die huilen om een geliefde? De 92-jarige Colombiaanse kunstenaar Beatriz González vroeg het zich af toen ze zich in de jaren tachtig verdiepte in de beeldentaal die ze om zich heen zag. González laat in haar schilderijen, die nu in het De Pont museum in Tilburg hangen, zien hoe die rouw zwaar kan wegen op een mensenleven, maar ook hoe die kan zorgen voor verbinding en troost.

Ze schildert mensen, vrouwen én mannen, die huilen, begraven en weer opstaan. Het is een grote overzichtstentoonstelling van haar werk, haar eerste in Nederland. De presentatie begint met haar vroegste schilderijen.



Begin jaren zestig keek ze veel naar de traditionele Europese schilderkunst: de Spaanse kunstenaar Goya en de Nederlander Johannes Vermeer zijn haar grote voorbeelden. Het was de tijd van de popart, waarbij Noord-Amerikaanse en Europese kunstenaars reclames en nieuwsfoto’s als vertrekpunt namen voor hun kunst. González keek ook naar die beelden, maar schilderde vanaf het begin nadrukkelijk vanuit haar eigen Colombiaanse perspectief.

Daarin gebruikte ze vaak de traditionele beelden zoals die op het platteland gebruikelijk zijn. Zo hangt er in Tilburg een dubbelportret van een echtpaar, geschilderd in felle kleuren. Het ziet er vrolijk uit, maar de titel maakt duidelijk dat er een groter verhaal achter schuilt.

Het heet De zelfmoorden van Sisga , en González baseerde het op een verhaal uit een roddelblad over dit echtpaar, dat samen van de Sisgadam sprong en verdronk. De schilderijen over rouw en begrafenisrituelen zijn met veel tussenruimte opgehangen in de kleinere ruimtes van het museum. Een goede zet: zo komen de intense beelden niet als een lawine over de museumbezoeker heen.

Het eerste schilderij in deze ruimtes is uit 2001 en heet Empalizada , letterlijk ‘palissade’, een omheining dus. Je ziet een knielende vrouw, steunend op haar ellebogen, haar hoofd naar de grond. González heeft haar blauw geschilderd, en doordat de vrouw op een goudgele ondergrond rust, is het door het vreemde licht meteen duidelijk dat ze niet in haar gewone doen is.

Bovenaan het schilderij, achter een hek, zijn mensen te zien met hun handen voor hun ogen. González baseerde haar afbeelding van de vrouw op de geseksualiseerde vrouwensilhouetten die je vaak op vrachtwagens ziet. Deze vrouw belichaamt het tegenovergestelde daarvan.

Alsof de wereld niet meer bestaat, kan ze niets anders doen dan opgaan in haar verdriet vanwege het missen van haar geliefde. González werkt vaker met silhouetten en herhaling zoals langs de bovenrand van dit eerste schilderij. Ze werkt ook vaak met eenvoudig, alledaags tekenmateriaal.

Zo maakte ze meerdere behangrollen waarop ze steeds één motief in zeefdruk herhaalt. En zo ligt er een smalle lange doek waarop ze in houtskool negen keer het silhouet van dezelfde knielende vrouw heeft getekend. 'Ze stierven allemaal verkoold' is de gruwelijke titel.

In het auditorium van het museum is een twintig minuten durende film te zien waarin de kunstenaar haar werk en onderwerp toelicht. Helaas vertelt ze daar niet veel over de recente Colombiaanse geschiedenis – het is dus aan te raden voorafgaand aan het bezoek je hierin te verdiepen. Dan weet je dat het regime tijdens ‘ La Violencia ’, tussen 1948 en 1953, hele dorpen platbrandde, met de bewoners erbij.

En ook in de decennia die volgden, was er veel geweld. De rouw die González schildert is niet alleen de persoonlijke rouw om geliefden, het is de nationale rouw die het gevolg is van de dictatuur in Colombia. Ondanks het zware thema van haar werk is de tentoonstelling geen somber tranendal.

Met haar bijzondere kleurgebruik, haar open blik en de kleine visuele grapjes maakt González duidelijk dat rouw ook een emotie is die kan verbinden en zelfs helen, als je er maar voldoende ruimte en kleur aan geeft. Het maken van kunst is magisch . En die magie maakt nieuwsgierig.

.