Assad en z’n miljoenen zijn veilig in Rusland, maar ook een president kan daar ‘plotseling verdwijnen’

De verdreven Syrische president Bashar al-Assad heeft gedurende zijn bewind grote hoeveelheden contant geld zijn land uit gesmokkeld. Uiteindelijk reisde hij zelf het geld achterna, naar Moskou. ‘Dit zegt alles over hoe afhankelijk Assad is van Poetin: slaaf en meester.

’ Vliegtuigladingen dollar- en eurobiljetten zijn de afgelopen jaren vanuit Syrië naar Rusland gebracht. De biljetten met een geschatte waarde van ongeveer 250 miljoen dollar (net geen 238 miljoen euro) wogen samen liefst twee ton. De cashvluchten werden uitgevoerd in opdracht van de verdreven Syrische president Bashar al-Assad, die bakken met geld wegsluisde om zijn luxeleven niet in gevaar te brengen.



Als het aan Assad had gelegen, was hij in zijn paleis in Damascus gebleven en verbleef hij nu niet in Rusland. Dat heeft de gevallen dictator maandag laten weten via berichtendienst Telegram. Het was zijn eerste bericht sinds hij ruim een week geleden met de staart tussen de benen Syrië heeft verlaten.

Assad schrijft dat hij vorige week op dringend verzoek van het Kremlin naar Moskou is gekomen. ‘Mijn vertrek uit Syrië was niet gepland,’ aldus Assad op Telegram. De oud-dictator zegt dat hij tot de vroege uren van zondag 8 december in de hoofdstad Damascus is gebleven.

Zijn versie van de feiten is in strijd met eerdere reconstructies van Assads vlucht. Daaruit blijkt dat hij al eerder die nacht op een vliegtuig naar Rusland is gestapt. Onzin, verklaart Assad.

Hij zegt dat hij die zondag ’s ochtends naar een Russische luchtmachtbasis in zijn thuisprovincie Latakia is gegaan. Bij aankomst daar werd volgens hem duidelijk dat alle troepen van het regeringsleger zich uit alle gevechtslinies hadden teruggetrokken. De Russische luchtmachtbasis werd steeds heftiger aangevallen met drones, waarop de Russen het er niet langer veilig vonden en besloten Assad naar Moskou te brengen.

Assad stelt dat hij niet van plan was te vertrekken. ‘Ik wilde blijven vechten.’ De oud-dictator heeft naar eigen zeggen nog steeds het gevoel dat hij hoort bij Syrië en het Syrische volk en dat die band op geen enkele manier verbroken kan worden: ‘Ik heb nooit posities gezocht voor mijn persoonlijk gewin.

’ Die laatste opmerking zorgt ongetwijfeld voor hoongelach in Syrië. Bashar al-Assad, en zijn vader, Hafez al-Assad, regeerden meer dan vijftig jaar met ijzeren hand over Syrië. Sinds de val van het regime komen steeds meer details naar buiten over martelingen en executies in gevangenissen en verdwijningen van tegenstanders.

Volgens hulporganisaties worden nog tienduizenden Syriërs vermist. Tijdens zijn bewind heeft Assad ook grote hoeveelheden harde valuta laten verdwijnen. Uit onderzoek van de Britse krant The Financial Times blijkt dat de Syrische centrale bank in opdracht van het regime ongeveer 250 miljoen dollar en euro per vliegtuig naar Rusland heeft laten vervoeren.

Het geld zou in 2018 en 2019 onder meer zijn gebruikt om schulden af te lossen die Assad had uitstaan bij het Kremlin. Zo leunde het regime in Damascus deels op de steun van het Russische huurlingenleger Wagner. Daarnaast leverde Rusland ook graan en vervangonderdelen voor het Syrische leger.

Het geld ging daarnaast op aan het financieren van kostbaar vastgoed. Uit gegevens van de The Financial Times blijkt dat de familie Assad achttien appartementen bezit in Moskou met een geschatte waarde van rond de 40 miljoen dollar (ruim 38 miljoen euro). Met de financiële luchtbrug omzeilde het regime de sancties die het Westen Syrië had opgelegd.

De transacties en het asiel van de Assads laten volgens Ruslandkenner Hubert Smeets (Raam op Rusland) het nauwe bondgenootschap tussen Assad en de Russische president Vladimir Poetin zien. “Het Kremlin en de Assaddynastie hebben al bijna zestig jaar een innige band. Hij zit niet voor niets nu in Moskou, in principe is hij daar veilig.

Zeker als hij al zijn illegaal verkregen geld in Rusland blijft uitgeven. Geen probleem voor Poetin. Het laat overigens wel zien hoe afhankelijk Assad is van Poetin: het is echt de slaaf en de meester.

Zonder Poetin is Assad niets.” Het wordt volgens Smeets een ander verhaal als Rusland toch nog enige invloed wil behouden in Syrië. “Assad en zijn clan kunnen een blok aan Poetins been worden als de Russen gaan onderhandelen met de rebellen om bijvoorbeeld toegang tot hun Syrische zeehaven te behouden.

Dan moeten we niet raar opkijken dat Assad zelf ‘plotseling’ iets overkomt. We kennen de methodes.” Dat het Russische leger niet bij machte was om Assad in het zadel te houden, zegt volgens de Ruslandkenner ook iets over de zwakte van de Russische strijdkrachten.

“Syrië was voor Moskou dé bondgenoot in het Midden-Oosten, nu is de positie van de Russen in die regio behoorlijk verzwakt. De officiële reactie uit Moskou is dat ze nu de handen vrij hebben voor de strijd in Oekraïne, maar we weten beter.” Rusland is volgens Smeets sterk omdat het meedogenloos kan opereren, maar de Russen kunnen niet op meer borden tegelijk schaken.

“Kijk niet alleen naar de militaire prestaties, maar ook hoe de economie in elkaar dondert. De Amerikaanse president Barack Obama zei ooit: ‘Rusland is een regionale grootmacht, geen wereldmacht.’ Daar kan Assad nu ook over meepraten.

”.