‘Andy, bloed en blond haar’: deze cultfilm uit de jaren 70 heeft niets aan kracht ingeboet

Filmblad Skrien repte eind 1978 over „een van de interessantste Nederlandse speelfilms van de laatste jaren”, NRC -filmcriticus Hans Beerekamp voorspelde dat het wel eens de eerste Nederlandse cultfilm zou kunnen worden. Wie Andy, bloed en blond haar (1978) van Frank Wiering anno 2024 ziet, kan constateren dat Wierings debuutfilm ruim 45 jaar na zijn première niets aan kracht heeft ingeboet, integendeel. Hij past prima in het actuele debat over een achtergesteld, miskend platteland versus de elitaire, rijke Randstad.

Andy, bloed en blond haar , komende week in Amsterdam te zien in het aan producentenpaar Matthijs van Heijningen en Guurtje Buddenberg gewijde retrospectief in Eye Filmmuseum, is een indertijd voor 150.000 gulden gemaakte film. Wiering (1947) voert Andy op, die in zijn geboorteplaats Hengelo ontslagen wordt.



Vervolgens reist hij naar Amsterdam, met een kaasbijltje in zijn binnenzak. Bij het minste geringste slaat de agressieve Andy toe. Vooral van homoseksuelen moet hij weinig hebben: „Ben jij soms lid van de club?”.

Bij toeval ontmoet hij Ella, een op Marilyn Monroe lijkend fotomodel die gefascineerd raakt door zijn brute directheid. Ella neemt hem op sleeptouw, zo gaan ze onder meer naar een decadent feestje waar verveelde kunstenaars cocaïne snuiven en elkaar vliegen afvangen. Andy’s oordeel, „Ik vind het maar een maf zootje”, klinkt Ella als muziek in de oren, zij voelt zich ook niet echt thuis in deze hautaine kunstscene.

Als Andy zijn kaasbijltje op fatale wijze gebruikt, vlucht hij met Ella naar Hengelo, waar de tweede helft van de film zich afspeelt. Ella ontmoet zijn ouders, waarbij een shot van een blinde muur aangeeft dat Andy daar absoluut geen toekomst heeft. Een burgermansbestaan, zoals de meeste van zijn vrienden inmiddels hebben, wil hij niet, eigenlijk heeft hij geen ambities.

Als Ella aandringt en hem naar zijn droom vraagt, antwoordt hij in sappig Twents dialect: „een autokerkhof, dat lijkt mij wel wat”. Leuk detail: bij de scènes in Amsterdam klinkt muziek van Herman Brood & His Wild Romance, bij die in Hengelo muziek van plattelandsrockers Normaal. Andy, bloed en blond haar is een geweldig tijdsdocument over de ‘no future’-generatie, die met apathie, onverschilligheid, cynisme en geweld reageert op hun gebrek aan toekomstperspectief.

Amsterdam is verloederd en Hengelo is wel mooi maar dodelijk saai. „Ik wil leven, ik wil bruisen”, zegt de immer opgefokte Andy, wiens agressie een vlucht naar voren is..