Wat is de overeenkomst tussen een Bushmaster AR-15-vuurwapen en Euro95-brandstof? Antwoord: bij beide producten speelt steeds vaker de vraag: kan je het bedrijf dat het verkoopt verantwoordelijk houden voor het verminderen van het gevaar dat ontstaat doordat klanten dit product gebruiken? Of ligt die verantwoordelijkheid gewoon bij de klant zelf? Vreemde vraag misschien. Hoezo zou de autoverkoper verantwoordelijk zijn wanneer iemand de buurman omver rijdt? Waarom zou de houtverkoper de schuld moeten krijgen wanneer iemand zijn hout stookt in de houtkachel, en daarmee zorgt voor longproblemen bij buren? Hoezo is de kaarsfabrikant verantwoordelijk als zijn klant de kaars omgooit en er brand ontstaat? Voor veel mensen gaat dit behoorlijk ver – te ver zelfs. „Dat je als bedrijf aansprakelijk zou zijn voor de schade die klanten aanrichten aan de wereld met een verkocht, niet gebrekkig product, gaat in tegen het huidige fundament van onze regelgeving”, zegt jurist Stijn Jonasse van de Vrije Universiteit Amsterdam.

Maar je kan er ook anders naar kijken. En er wórdt ook steeds vaker anders naar gekeken. Door steeds meer juristen, rechters, bedrijven en activisten.

Dat zag je onder meer bij de rechtszaak tussen Shell en Milieudefensie , de belangrijkste klimaatzaak van Nederland, die enkele weken geleden tot een nieuwe, voorlopige climax kwam met de uitspraak in het hoger beroep. Die zaak uit 2018 gaat in de kern over de volgens Milieudefensie ernstig tekortschietende klimaata.