We weten zo weinig. Ik ben onderweg om lezingen te geven over meersoortige politiek en lees op mijn hotelbed de kranten. Ineens valt me op met hoeveel overtuiging alle berichten worden gebracht – niet alleen onder de noemer opinie, ook recensies, zelfs nieuws.

Zo zit het! En niet anders! Terwijl we zo weinig weten over hoe de wereld in elkaar zit, en net als alle mensen altijd een paar passen achter de geschiedenis aanlopen. Na een workshop over denken met niet-mensen sprak ik met een collega over het belang van epistemische bescheidenheid, bescheidenheid over wat je weet, voor mensen in deze tijd. Steeds opnieuw wordt duidelijk dat we andere aardbewoners onderschatten.

Toch moet je iets soms met kracht brengen, zei ik. Ze zei dat zij dat alleen doet als er geweld dreigt (in de wereld of discussies). Dat is een goed uitgangspunt, maar daarnaast hebben verschillende sferen hun eigen logica wat betreft taal en twijfel.

In de academische filosofie gaat het om precies argumenteren en in relatie tot de ideeën van anderen je eigen ideeën formuleren. Dat is een traag en uitgebreid werk, gebaseerd op twijfel en kritiek. In een roman bouw je met woorden een andere wereld, die de bestaande ter discussie stelt.

Dat vraagt om existentiële twijfel. Volgens Marguerite Duras staat twijfel zelfs gelijk aan het schrijven, en de schrijver. Echt twijfelen vereist moed.

In het publieke debat is taal tegenwoordig eerder schild en wapen dan uitnodiging of uiting van nieuwsgierigheid. De me.