De Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) gebruikte jarenlang een discriminerend algoritme om te bepalen welke studenten gecontroleerd moesten worden op fraude met hun studiefinanciering. Studenten die uit huis gaan, kunnen meer geld krijgen voor hun studiefinanciering dan thuiswonende studenten. Om fraude op te sporen, werden studenten in risicogroepen ingedeeld.

Dat gebeurde op basis van leeftijd, het soort onderwijs (middelbaar beroepsonderwijs (mbo) of hoger onderwijs) en de afstand tot het adres van de ouders. DUO dacht dat deze factoren neutraal waren. Onderzoek wees uit dat het algoritme indirect discrimineerde.

Studenten met Turks-Nederlandse of Marokkaans-Nederlandse ouders werden veel vaker als risico gezien. Dat komt omdat mbo-studenten vaker een niet-Westerse migratieachtergrond hebben en gemiddeld dichter bij hun ouders wonen. (Oud-)studenten die een uitwonendenbeurs ontvingen en een boete moesten betalen of geld terug moesten storten, krijgen dat geld nu terug.

Het kabinet kiest daarmee eieren voor zijn geld, omdat het verwacht dat een rechter de studenten toch in het gelijk zal stellen als zij hun zaak aanvechten. "Bij de selectie voor de controles op de uitwonendenbeurs zijn er zaken niet goed gegaan. Er was sprake van indirecte discriminatie.

Dat is oneerlijk", schrijft minister Eppo Bruins in een brief aan de Kamer. "We willen niet dat studenten bij het aanvechten van de besluiten in een juridisch moeras belanden." Het gaat om ruim tienduizend (oud-)studenten die.