Hoe klinkt een besneeuwd landschap? En hoor je het getjirp van de vogels op een andere manier wanneer het geregend heeft? Zulke vragen doorkruisen het werk van de Finse componist Kaija Saariaho. De natuur was een belangrijk vertrekpunt in haar muziek. Het Amsterdamse Muziekgebouw aan ’t IJ houdt van donderdag tot en met zondag een festival rondom haar composities.

Kaija Saariaho (1952-2023) wordt gezien als een van de meest vooraanstaande naoorlogse componisten. Ze groeide op met de Finse natuur voor de deur. In het bos ervoer ze de vele schakeringen van geluid.

Natgeregende bladeren weerkaatsen geluiden op een andere manier dan in een droog bos, ondervond ze. En bij een dik pak droge sneeuw, vooral wanneer de lucht flink koud is, wordt alles gedempt tot absolute stilte. Stilte is als de kleur wit: ga er eens goed op letten, en je ontdekt dat er ontelbare tinten van bestaan.

En zo is het ook met klank. Saariaho was in haar droomachtige klankuniversum voortdurend op zoek naar de talloze tinten van geluid. Cello was een favoriet instrument, door zijn grote bereik, naast de fluit, als stem van vogelzang en natuur.

Elektronica verweefde ze naadloos met akoestische instrumenten, zodat je vaak nauwelijks kunt onderscheiden waar de een ophoudt en de ander begint. De plannen voor een Amsterdams Saariaho Festival ontstonden bijna tien jaar geleden, toen nog in overleg met de componist zelf, die in 2023 aan een hersentumor zou overlijden . Nu wordt Saariaho’s muziek gevierd door ar.