Oekraïners in door Rusland bezet gebied moeten voor 10 september hun verblijfsstatus formaliseren of het gebied verlaten. Dat heeft de Russische president Vladimir Poetin donderdag per decreet verordonneerd. Hij verhoogt hiermee de druk op inwoners in deze gebieden om een Russisch paspoort te nemen.

De regio’s Donetsk, Loehansk, Cherson en Zaporizja zijn onder de Russische grondwet sinds 2022 Russisch – al wordt deze annexatie door geen enkel ander land behalve Noord-Korea erkend. Oekraïners aldaar die in hun eigen huis willen blijven wonen moeten dus Russisch staatsburger worden, of een verblijfsvergunning aanvragen. Inwoners moeten tevens een medische controle op HIV en een drugstest ondergaan.

Vóór de oorlog van 2022 konden Oekraïners zonder verblijfsvergunning vrij naar Rusland reizen maar maximaal drie maanden blijven. Tot nu toe loste Rusland de ‘verblijfskwestie’ voor Oekraïners in de bezette regio’s op door die maximale verblijfsduur op te schorten. Maar om aanspraak te maken op sociale voorzieningen bleef een Russisch paspoort nodig.

Als Oekraïners geen Russisch paspoort hebben, zorgt dat voor problemen in hun dagelijks leven. Zonder paspoort konden inwoners bijvoorbeeld geen insuline krijgen, of niet behandeld worden voor een botbreuk. Ook is het verstrekken van voedselhulp en pensioenen gekoppeld aan het Russisch staatsburgerschap.

Inmiddels zouden al 3,5 miljoen Russische paspoorten zijn uitgedeeld in de bezette gebieden, aldus het Russisch.