Arme Pietje. De vrouw van Eise Eisinga was hoogzwanger toen hij haar in 1774 vertelde dat hij de woon- en slaapkamer van het stel wilde ombouwen tot een planetarium. ‘Hij ging hun zoldering verlagen’, schrijft Sandra Langereis in Machineman , ‘hij ging een enorme machine boven hun hoofden bouwen, hij ging een tikkende klok recht boven hun bedstee plaatsen.

’ Hun slaapplek werd een klusruimte. Pietje liet hem merken dat ze ‘wenste dat hij liever gisteren dan morgen klaar was’. Eise beloofde dat hij niet langer dan zeven jaar bezig zou zijn, maar daarmee was het niet gedaan met de overlast.

Als het klaar was zou hij op deze plek mensen gaan ontvangen om hen te onderwijzen over de werking van het zonnestelsel. Dat was hard nodig vond hij, want er deden in die tijd nogal wat doemverhalen de ronde. Zo was er in het jaar dat Eise zijn plan opvatte om een planetarium te bouwen een boekje verschenen van een anonieme dominee.

Daarin werd pseudowetenschappelijk onderbouwd dat het in de Bijbel reeds aangekondigde einde der tijden weldra nabij zou zijn, als de planeten Mercurius, Venus, Mars en Jupiter op één lijn zouden komen te staan. Ook waren er publicaties over kometen die zouden kunnen inslaan op de aarde. Eise Eisinga was niet academisch geschoold, hij was een ambachtsman.

Maar hij had wel een talent voor het maken van ingewikkelde sommen, en astronomie was zijn hobby. Planetaria bestonden er al in zijn tijd, maar die zagen er weinig realistisch uit, als een soort w.