De Nationale Ombudsman Reinier van Zutphen heeft de beknopte Kamerbrief – „dat briefje” – uitgeprint en nu leest hij er met luide stem uit voor. „Kijk hier: ‘het kabinet maakt derhalve een andere afweging’ ..

. maar wélke dan? Dit is een ónbegrijpelijke brief.” Eind september maakte het kabinet-Schoof bekend dat het een besluit van het vorige kabinet terugdraait: Afghaanse bewakers die tussen 2002 en 2021 Nederlandse militaire bases en de ambassade hebben beschermd tegen de Taliban, mogen tóch niet naar Nederland komen.

Een toelichting of onderbouwing van de beslissing ontbreekt, maar uit de ambtelijke ‘beslisnota’ bij de brief wordt duidelijk dat het grote aantal Afghanen dat mogelijk recht zou hebben op een verblijfsvergunning (de nota maakt een zo ruim mogelijke schatting van 4.640 bewakers en gezinsleden) en de daarmee gepaard gaande hoge kosten een rol hebben gespeeld. Van Zutpen noemt die argumenten achtereenvolgens „onbegrijpelijk”, „onbehoorlijk” en „mensenrechtenschendend”.

Rutte IV had besloten dat een „afgebakende groep” Afghaanse bewakers naar Nederland mocht komen. Het nieuwe kabinet, zo zegt de ombudsman, kan die toezegging niet zomaar even terugdraaien: „Dat gaat zo niet, een besluit is een besluit.” Sinds het aannemen van de Veteranenwet in 2014 is de Ombudsman ook verantwoordelijk voor het behartigen van de belangen van oud-militairen.

Het waren de veteranen die aan de bel trokken over de Afghaanse tolken die jaren.