Ambtenaren waarschuwen voor 'aanzienlijke sociaal-maatschappelijke en financiële consequenties' omdat er 'binnen zeer korte tijd een hoge stikstofreductie moet worden gerealiseerd', zo staat in de notitie. Alles draait om een rechtszaak aangespannen door Greenpeace. Voor eind 2025 moet de uitstoot van stikstof sterk zijn teruggedrongen, anders is de schade aan de natuur onherstelbaar, vreest Greenpeace, dat zegt geen andere keuze meer te zien dan naar de rechter stappen.

De milieuorganisatie heeft een rode lijst opgesteld met veertien gebieden waar de natuur er zeer slecht voorstaat. Als de rechter Greenpeace in het gelijk stelt, moet in één of meer van die gebieden de stikstof voor eind volgend jaar fors worden teruggedrongen. Het kabinet moet dan met maatregelen komen die aantoonbaar effect hebben.

Greenpeace vergelijkt hun zaak zelf met de rechtszaak van Urgenda. In die zaak, die in 2019 definitief werd na een uitspraak van de Hoge Raad, werd de Staat gedwongen voor eind 2020 de uitstoot van broeikasgassen met een kwart te verminderen ten opzichte van 1990. Ook toen moest het kabinet halsoverkop maatregelen nemen.

Het leidde er mede toe dat de kolencentrale in Amsterdam vervroegd dicht moest. Het kabinet gaat er nog een flinke kluif aan krijgen de rechter te overtuigen van haar gelijk. In het hoofdlijnenakkoord is op voorspraak van coalitiepartij BBB het grote stikstoffonds van 25 miljard euro de nek omgedraaid.

Ook de maatregelen die de provincies met dat geld konde.