Het werd hoogleraar genderstudies Geertje Mak te gortig. Ze stuurde een alarmerende mail naar haar decaan aan de Universiteit van Amsterdam en de president van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Inhoud: de hachelijke situatie van Amerikaanse wetenschappers die zich bezighouden met vrouwen of gender.

Directe aanleiding was het schrappen, vorige week, van de grootste wetenschappelijke conferentie over gendergeschiedenis, de Berkshire Conference of Women Historians, met zo’n tweeduizend deelnemers. Geen enkele Amerikaanse universiteit bleek bereid de conferentie te huisvesten, uit angst voor represailles van de federale overheid. Na decreten van president Trump over het uitbannen van ‘gender-ideologie’, het intrekken van financiering aan universiteiten en het taboe verklaren van allerlei ‘linkse’ begrippen is paniek uitgebroken in de Amerikaanse academische wereld.

Congressen worden geschrapt, wetenschappers vrezen voor hun baan en worden gescreend op ‘verboden’ woorden in hun e-mails en publicaties. Ook enkele Nederlandse wetenschappers, onder meer van de universiteit van Wageningen, kregen vragen over hun onderzoek. Intussen ontvangt Mak „wanhopige berichten” van trans mensen uit de VS, ook onderzoekers.

„Ze willen vluchten. Mensen zijn echt doodsbang, het is levensgevaarlijk voor ze geworden. Ze zijn bang dat ze worden opgepakt als hun paspoort niet het ‘juiste’ geboortegeslacht laat zien en dat ze in een federale gevangenis belande.